Jordaan (rivier)
De Jordaan (Hebreeuws: נהר הירדן nehar hayarden, Arabisch: نهر الأردن nahr al-urdun) is een rivier in Zuidwest-Azië die door de Great Rift Valley naar de Dode Zee stroomt. Veel mensen denken dat het een van de meest heilige rivieren ter wereld is.
Het is 251 kilometer lang. Zijn zijrivieren zijn:
- De Hasbani (Hebreeuws: שנירsenir, Arabisch: الحاصباني hasbani), die uit Libanon stroomt.
- De Banias (Hebreeuws: חרמון hermon, Arabisch: بانياس banias), die afkomstig is van een bron in Banias aan de voet van de berg Hermon.
- De Dan (Hebreeuws: דן dan, Arabisch: اللدان leddan) met zijn bron aan de voet van de berg Hermon.
- Het Ayoun (Hebreeuws: עיון ayoun, Arabisch: عيون ayoun), dat uit Libanon stroomt.
De vier rivieren komen samen in de Jordaan in het noorden van Israël, bij kibboets Sede Nehemya. De Jordaan daalt snel in een loop van 75 kilometer naar het Hula meer, dat iets onder de zeespiegel in de Galilese zee ligt. Daarna daalt het nog veel meer in ongeveer 25 kilometer naar het Meer van Galilea. Het laatste stuk heeft minder helling, en de rivier begint te draaien voordat het de Dode Zee ingaat, die ongeveer 400 meter onder de zeespiegel ligt en geen uitmonding heeft. Twee grote zijrivieren komen dit laatste deel binnen vanuit het oosten: de Yarmouk rivier en de Jabbok rivier.
In 1964 begon Israël met de exploitatie van een dam die water uit het Meer van Galilea, een belangrijke waterleverancier van de Jordaan, naar de nationale waterdrager brengt. Ook bouwde Jordanië in 1964 een kanaal dat water haalt uit de rivier de Yarmouk, een belangrijke zijrivier van de Jordaan. Dit veroorzaakte grote schade aan het ecosysteem. Syrië heeft ook reservoirs gebouwd die het water van de Yarmouk opvangen.
In de moderne tijd wordt 70% tot 90% van het water gebruikt voor menselijke doeleinden en is het debiet veel kleiner. Hierdoor, en door de hoge verdampingssnelheid van de Dode Zee, krimpt de zee. Alle ondiepe wateren aan de zuidkant van de zee zijn in de moderne tijd drooggelegd en zijn nu zoutpannen.
Het water uit de Jordaan is een zeer belangrijke hulpbron voor het droge land van het gebied. Het is een bron van conflicten tussen Libanon, Syrië, Jordanië, Israël en Palestina.
In de Bijbel
In de Hebreeuwse Bijbel wordt de Jordaan aangeduid als de bron van de vruchtbaarheid van een grote vlakte ("Kikkar ha-Yarden"), die "de tuin van God" wordt genoemd (Genesis 13:10). Er is geen regelmatige beschrijving van de Jordaan in de Bijbel. In het Nieuwe Testament staat dat Johannes de Doper Jezus in de Jordaan doopte (Matt. 3:13).
Symbolisch belang
De Jordaan is een veelvoorkomend symbool in volks-, evangelie- en spirituele muziek, of in poëtische of literaire werken.
Omdat de Israëlieten een moeilijke reis hebben gemaakt van de slavernij in Egypte naar de vrijheid in het beloofde land, kan de Jordaan een symbool van vrijheid zijn. De eigenlijke oversteek is de laatste stap van de reis, die dan voltooid is. Ook kan de Jordaan zelf de dood betekenen, met de oversteek van het leven naar het Paradijs of de Hemel.
