Paul Morphy

Schaak carrière

Morphy leerde het zichzelf, en op zijn negende was hij goed naar de maatstaven van de plaatselijke spelers. Op zijn twaalfde versloeg hij de Hongaarse professional Löwenthal in drie toevallige partijen. Daarna speelde hij weinig schaak totdat hij in april 1857 zijn rechtenstudie had voltooid. Hij deed toen mee aan het eerste Amerikaanse schaakcongres in New York, en won dat met gemak. Vervolgens nam hij een uitnodiging aan om mee te spelen in een toernooi in Birmingham, Engeland. Dat was het begin van zijn beroemde Europese tournee. Hij versloeg iedereen van naam in Engeland, hoewel Staunton een partij ontweek.

In Parijs versloeg hij Harrwitz, de professional van het huis, in het Café de la Régence. ^p128 Daarna won hij gemakkelijk van Anderssen, die een beetje uit vorm was. Een van zijn prestaties was het simultaan spelen tegen vijf sterke spelers, waarbij hij er twee won, twee remise speelde en één verloor. Hij had een geweldig geheugen en was in staat om meer dan één partij tegelijk te spelen. In één voorbeeld speelde hij tegen acht spelers tegelijk; hij had zelf geen schaakbord, en hij kon hun schaakborden niet zien. Hij zat gewoon in een stoel met zijn gezicht naar de muur en riep zijn zetten, en kreeg te horen wat de andere spelers hadden bewogen. Kortom, hij bewees dat hij op dat moment de beste was. Bij zijn thuiskomst maakte hij een tournee langs de steden aan de Oostkust, waarbij hij getuigenissen, banketten en applaus in ontvangst nam. Hij schreef een jaar lang een schaakcolumn in de New York Ledger in 1859-60.

"Hiervoor kreeg hij $3000 betaald, maar het werk was snel afgelopen. Hij werd bijgestaan door een andere speler die, samen met de uitgever, Morphy onverbeterlijk lui vond". ^p263

Schaakstijl

Een snelle en eenvoudige ontwikkeling die leidt tot een directe aanval: dat was Morphy's methode. Zijn openingen waren van topklasse voor die tijd. Hij bracht enkele uitstekende combinaties en offers, en zijn beste partijen zijn nog steeds een voorbeeld voor jonge spelers. Zijn partijen markeren het hoogtepunt van de romantische stroming in het schaakspel, waarin spelers alles op alles zetten voor directe aanvallen. Deze stijl werd later verpletterd door een betere verdedigingstechniek, vooral voor de zwarte kant in de openingen. Hieruit kwamen de klassieke principes van Dr. Tarrasch voort, en het idee dat geen partij verloren kan gaan zonder dat er een fout is gemaakt. Het schaken van de jaren 1890 ging er heel anders uitzien dan Morphy's partijen, deels omdat hij de spelers had gedwongen beter na te denken over wat ze aan het doen waren.

Leven na het schaken

Morphy gaf het schaken al snel op, maar zijn advocatenpraktijk werd verstoord door de Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865). Hij was tegen de afscheiding en diende niet in het leger van de Confederatie. Morphy reisde naar Havana en naar Parijs, waar hij een getrouwde zuster had, maar weigerde uitnodigingen om in het openbaar te spelen. Zijn advocatenpraktijk kwam nooit van de grond, en hij heeft nooit meer gewerkt of geschaakt. De laatste jaren van zijn leven werden ontsierd door geestesziekten, grenzend aan paranoia. ^{Hoofdstuk 24} Hij leed aan wantrouwen, obsessies en waanideeën, en vertoonde grillig gedrag. Hij dacht bijvoorbeeld dat mensen hem probeerden te vergiftigen, dus at hij alleen voedsel dat door zijn moeder of zus was klaargemaakt. Als hij op straat een vrouw zag die hij er leuk uit vond zien, volgde hij haar urenlang.

Morphy stierf op 47-jarige leeftijd, in zijn badkuip, misschien aan een beroerte. Hij was de eerste van een aantal grote Amerikaanse spelers die een korte schaakcarrière hadden. Pillsbury stierf jong, naar verluidt aan syfilis, en Bobby Fischer stopte, net als Morphy, vrijwillig toen hij nog jong was. Fischer vertoonde symptomen van een geestesziekte, vergelijkbaar met die van Morphy. ^p66