The Cunning Little Vixen
The Cunning Little Vixen (oorspronkelijke titel: Příhody lišky bystroušky, letterlijk vertaald naar De avonturen van Vixen Scherpe Oren) is een opera van de Tsjechische componist Leoš Janáček. Janáček hield van dieren, en in deze opera zijn sommige van de personages mensen, maar sommige zijn dieren. Sommige van de kleine dieren (zoals de sprinkhaan, kikker en krekel) worden meestal door kinderen gezongen.
Janáček kreeg het idee van deze opera uit een strip genaamd "Scherpe oren" (in het Tsjechisch: "Bystrouška"). De cartoon werd gepubliceerd in een populair dagblad Lidové noviny. Het ging over een vixen (een vrouwelijke vos) en haar avonturen in het bos. Hij dacht dat het verhaal een goede opera zou worden. Hij bracht een paar wijzigingen aan in het verhaal: hij liet een aantal personages weg, veranderde de volgorde van het verhaal een beetje, en liet de mensen en de dieren zich op dezelfde manier gedragen. Het werd voor het eerst opgevoerd in Brno op 6 november 1924.
Toen Janáček in 1928 overleed, werd het laatste deel van de opera gespeeld op zijn begrafenis.
Een standbeeld van de sluwe kleine Vixen in het park in Hukvaldy, het dorp waar Janáček is geboren.
Het verhaal van de opera
Een boswachter slaapt onder een boom. In de buurt speelt een jonge vixen (hier betekent vixen babyvos). Ze vangt bijna een kikker, maar de kikker springt weg en landt op de neus van de boswachter. Hij wordt wakker en ziet de kleine vos spelen. Hij vangt de vos en neemt haar mee naar huis. Hij gaf haar een naam: "Scherpe oren".
Scherpe oren zijn ongelukkig bij het huisje van de boswachter. Ze is vastgebonden met een touw op het erf. De kippen blijven haar plagen en de hond is saai. Op een dag vertelt ze de kippen dat ze dom zijn om op het erf te blijven waar de haan de baas is. Ze vertelt hen dat ze moeten wegvliegen naar de vrijheid. Ze doet alsof ze doodgaat, springt dan op en begint ze te vangen. Als de boswachtersvrouw naar buiten komt bijt de scherp-oren door het touw en verdwijnt ze in het bos.
Ze vindt een mooie plek (dassenhol) waar een das woont. Ze wil er zelf wonen, dus ze jaagt de das uit zijn huis. Op een winternacht drinkt de boswachter in de herberg. Hij plaagt de priester en de schoolmeester omdat ze niet iemand hebben gevonden om van te houden. Zij op hun beurt plagen de boswachter omdat hij de vrouw heeft laten gaan. De schoolmeester begint naar huis te gaan. Hij is dronken. Hij ziet de vrouwtjes die hem aan zijn vroegere minnaar doen denken, maar hij is te dronken om haar te pakken te krijgen.
Sharp-ears ontmoet een knappe jonge mannelijke vos genaamd Goldskin. De twee worden verliefd. Als ze zich realiseert dat ze zwanger is, trouwen de vos en de vos. De specht is de priester die met hen trouwt. De welpen (babyvossen) worden in het voorjaar geboren.
De boswachter zoekt nog steeds in het bos naar Scherpe Oren. Op een dag vindt hij een dode haas. De stroper haalt de boswachter over om een val te maken, omdat hij denkt dat Sharp-ears terug zullen komen om de haas op te eten. De welpen komen aan en spelen in de buurt van de val. Sharp-ears beseft dat de stroper haar probeert te vangen. Ze plaagt hem wreed en daagt hem uit om haar te doden. Hij schiet haar neer met zijn geweer, dan is hij erg verdrietig.
Enige tijd later slaapt de boswachter onder een boom. Hij wordt wakker als er een kikker op zijn hand landt. Hij ziet een jonge vos voor zich spelen. Hij vertelt het jonge welpje dat ze op haar moeder lijkt. Hij reikt naar haar uit, maar vangt in plaats daarvan een kikker. Hij laat hem gaan. Hij beseft dat het leven moet doorgaan.
Betekenis van het verhaal
Janáček heeft enkele wijzigingen aangebracht in het verhaal in de cartoon. Dit maakte het meer geschikt voor een opera. Hij had niet alle personages in de cartoon, en hij veranderde de volgorde van het verhaal om het dramatischer te maken. Hij vergelijkt de mensen met de dieren. Zo zien we bijvoorbeeld vixen Scherpe Oren verliefd worden en een gezinnetje krijgen. Maar de vrienden van de boswachter: de schoolmeester en de priester, hebben niet zo veel geluk gehad met hun liefdesleven. De priester lijkt op de das, de specht lijkt op de priester. Als de opera wordt opgevoerd, zingt dezelfde zanger soms beide partijen. Het einde van de opera is als het begin. Dit laat zien dat het leven doorgaat en dat de ene generatie de andere opvolgt.
De muziek
De muziek past mooi bij het verhaal. Er zijn veel melodieën met zeer spannende harmonieën. Soms gebruikt hij modi en hele toonladders. Janáček laat zijn muziek vaak klinken als volksmuziek van zijn land.
Vragen en antwoorden
V: Wat is de oorspronkelijke titel van de opera?
A: De originele titel van de opera is Příhody lišky bystroušky, wat vertaald kan worden als De avonturen van Vixen scherp-oren.
V: Wie is de componist van de opera?
A: De componist van de opera is de Tsjechische componist Leoš Janáček.
V: Wat inspireerde Janáček om de opera te schrijven?
A: Janáček kreeg het idee voor de opera van een stripverhaal genaamd "Scherpe Oren" (in het Tsjechisch: "Bystrouška") over een feeks en haar avonturen in het bos.
V: Wie zijn enkele van de personages in de opera?
A: Sommige van de personages in de opera zijn mensen en sommige zijn dieren, waarbij sommige van de kleine dieren, zoals de sprinkhaan, kikker en krekel, meestal door kinderen worden gezongen.
V: Wanneer werd de opera voor het eerst opgevoerd?
A: De opera werd voor het eerst opgevoerd in Brno op 6 november 1924.
V: Hoe heeft Janáček het verhaal voor de opera veranderd?
A: Janáček liet enkele personages weg, veranderde de volgorde van het verhaal een beetje en liet de mensen en de dieren zich op dezelfde manier gedragen.
V: Wat is de betekenis van Janáčeks begrafenis in relatie tot de opera?
A: Toen Janáček in 1928 overleed, werd het laatste deel van de opera op zijn begrafenis gespeeld.
