Visum

Voorwaarden voor afgifte

Sommige visa kunnen worden verleend bij aankomst of na voorafgaande aanvraag bij de ambassade of het consulaat van het land, of soms via een gespecialiseerd reisbureau met toestemming van het land van afgifte in het land van vertrek. Indien er in het land van herkomst geen ambassade of consulaat is, moet men naar een derde land reizen (of per post een aanvraag indienen) en proberen daar een visum te krijgen. De behoefte aan een visum hangt over het algemeen af van het staatsburgerschap van de aanvrager, hoe lang de aanvrager van plan is te blijven, en de activiteiten die de aanvrager eventueel wenst te ondernemen in het land dat hij bezoekt. Dit kan leiden tot verschillende formele categorieën van visa, met verschillende voorwaarden voor afgifte.

Sommige, maar niet alle, landen hebben een wederkerige visumregeling: als land A van burgers van land B eist dat zij een visum hebben om er te reizen, kan land B wederkerigheid toepassen en van burgers van land A een visum eisen.

Voorbeelden van dergelijke wederkerige visumregelingen zijn die tussen:

• Algerije [1] en Canada [2]
• de meeste lidstaten van het GOS en Afrikaanse landen
• Brazilië en de lidstaten van Canada en het GOS
• Armenië en de meeste niet-CIS-lidstaten [3]

Voor de afgifte van een visum kunnen leges worden geheven; deze zijn doorgaans ook wederkerig, dus als land A de burgers van land B 50 USD in rekening brengt voor een visum, zal land B vaak hetzelfde bedrag in rekening brengen voor bezoekers van land A. Elke ambassade kan ook zelf bepalen welk bedrag wordt aangerekend. Een soortgelijke wederkerigheid geldt vaak voor de duur van het visum (de periode waarin men toegang tot het land mag vragen) en het aantal binnenkomsten dat men met het visum mag proberen. Een versnelde behandeling van de visumaanvraag voor sommige landen brengt over het algemeen extra kosten met zich mee.

Deze wederkerige vergoeding is de laatste jaren steeds gebruikelijker geworden door het besluit van de Verenigde Staten om de onderdanen van verschillende landen 100 dollar te laten betalen voor de behandeling van een visum (dit bedrag wordt niet terugbetaald, zelfs indien geen visum wordt afgegeven). Een aantal landen, waaronder Brazilië, Chili en Turkije, hebben hetzelfde gedaan. Brazilië eist een voorafgaand visum voor binnenkomst in het land, en dat van een Amerikaans staatsburger bij aankomst vingerafdrukken worden genomen en een foto wordt gemaakt - dit komt overeen met de Amerikaanse eisen voor Brazilianen en andere buitenlanders.

De autoriteit die de aanvraag afgeeft, gewoonlijk een afdeling van het ministerie van Buitenlandse Zaken of een ministerie van Buitenlandse Zaken van het land (bijvoorbeeld het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken), en doorgaans consulaire ambtenaren, kunnen van de aanvrager de nodige documentatie verlangen. Het kan onder meer gaan om bewijs dat de aanvrager in staat is in zijn levensonderhoud te voorzien in het gastland (onderdak, voedsel), bewijs dat de persoon die de aanvrager in zijn of haar huis ontvangt werkelijk bestaat en over voldoende ruimte beschikt om de aanvrager te ontvangen, bewijs dat de aanvrager een ziektekosten- en evacuatieverzekering heeft afgesloten, enz. Sommige landen vragen om een bewijs van gezondheidstoestand, vooral voor visa voor verblijf van langere duur; sommige landen weigeren dergelijke visa aan personen met bepaalde ziekten, zoals AIDS. De precieze voorwaarden hangen af van het land en de visumcategorie. Bekende voorbeelden van landen die HIV-testen eisen van langdurig ingezetenen zijn Rusland [4] en Oezbekistan. [5] In Oezbekistan wordt de eis van een HIV-test echter soms niet strikt gehandhaafd. [6]

Ontwikkelde landen eisen vaak een sterk bewijs van de intentie om terug te keren naar het land van herkomst, als het visum voor een tijdelijk verblijf is, en vooral als de aanvrager afkomstig is uit een ontwikkelingsland, vanwege immigratieproblemen.

De autoriteit die het visum afgeeft, kan ook van de aanvragers verlangen dat zij verklaren dat zij geen strafrechtelijke veroordelingen hebben opgelopen, of dat zij niet deelnemen aan bepaalde activiteiten (zoals prostitutie of drugshandel). Sommige landen zullen een visum weigeren indien uit het paspoort van de reiziger blijkt dat hij staatsburger is of naar een land is gereisd dat door dat land niet wordt erkend. Zo zal Saudi-Arabië geen visum afgeven aan onderdanen van Israël of personen die Israël hebben bezocht.

Soorten visa

Veel voorkomende soorten visa zijn:

• Een doorreisvisum, gewoonlijk 3 dagen of minder geldig, om het land door te reizen naar een derde bestemming.
• Een toeristenvisum, voor een beperkte periode van vrijetijdsreizen, geen zakelijke activiteiten toegestaan. Sommige landen geven geen toeristenvisa af. Saudi-Arabië heeft pas in 2004 toeristenvisa ingevoerd, hoewel het wel pelgrimsvisa voor de hadj-pelgrims heeft afgegeven (en nog steeds afgeeft).
• Een zakenvisum, voor het drijven van handel in het land. Deze visa sluiten over het algemeen een vaste aanstelling uit, waarvoor een werkvisum vereist zou zijn.
• Een visum voor tijdelijke werknemers, voor goedgekeurde arbeid in het gastland. Deze zijn over het algemeen moeilijker te verkrijgen, maar wel langer geldig dan een zakenvisum. Voorbeelden hiervan zijn de Amerikaanse H-1B- en L-1-visa.
• Een visum bij aankomst, d.w.z. een visum dat onmiddellijk vóór de binnenkomst in het land wordt afgegeven, bijvoorbeeld op een luchthaven of bij een grenscontrolepost. Dit is iets anders dan helemaal geen visum nodig hebben, aangezien de bezoeker nog steeds het visum moet verkrijgen voordat hij zelfs maar door de immigratie kan passeren. Het visum bij aankomst is meestal niet meer dan een aankomstbelasting, hoewel de bezoeker ook met een visum nog steeds de toegang kan worden geweigerd.
• Een visum voor echtgenoten, dat wordt toegekend aan de echtgenoot van een inwoner of burger van een bepaald land, om het echtpaar in staat te stellen zich in dat land te vestigen. Voorbeelden hiervan zijn de verblijfsvergunning voor EER-gezinnen van het Verenigd Koninkrijk.

Minder gebruikelijke visa zijn onder meer:

• Een studentenvisum, waarmee de houder kan studeren aan een instelling voor hoger onderwijs in het land van afgifte. Studenten die in Algerije studeren, krijgen echter een toeristenvisum. [7]
• Een werkvakantievisum, voor personen die reizen tussen landen die een werkvakantieprogramma aanbieden, waardoor jongeren tijdelijk werk kunnen verrichten terwijl ze op reis zijn. Ten minste tien Europese landen staan werk voor niet-EU-studenten toe.

[8]

• Een diplomatiek visum (soms officieel visum), dat aan de houder ervan diplomatieke status verleent en normaliter alleen aan houders van diplomatieke paspoorten wordt afgegeven.
• Een beleefdheidsvisum wordt afgegeven aan vertegenwoordigers van buitenlandse regeringen of internationale organisaties die niet in aanmerking komen voor de diplomatieke status maar wel een snelle, hoffelijke behandeling verdienen. Een beleefdheidsvisum verleent normaliter geen voorrechten of immuniteiten.
• Een journalistenvisum, dat sommige landen eisen van mensen met dat beroep wanneer zij voor hun respectieve nieuwsorganisaties reizen. Landen die dit eisen zijn onder meer Cuba, Iran, Noord-Korea, Saudi-Arabië, de Verenigde Staten (I-visum) en Zimbabwe.
• Afiancee visum, verleend voor een beperkte periode voorafgaand aan een voorgenomen huwelijk op basis van een bewezen relatie met een burger van het land van bestemming. Zo zou bijvoorbeeld een Duitse vrouw die met een Amerikaanse man wenst te trouwen, een Fiancee Visum (ook bekend als K-1 visum) verkrijgen om de Verenigde Staten binnen te mogen komen.
• Een immigrantenvisum, afgegeven aan personen die voornemens zijn te emigreren naar het land van afgifte. Zij worden gewoonlijk afgegeven voor één enkele reis, aangezien de houder, afhankelijk van het land, later een permanente verblijfskaart zal krijgen waarmee de reiziger het land van afgifte een onbeperkt aantal keren kan binnenkomen. (bijvoorbeeld de "United States Permanent Resident Card")...

Ingangsperiode en duur

Visa kunnen ook enkelvoudig zijn, wat betekent dat het visum wordt geannuleerd zodra de houder het land verlaat, tweeledig, of meervoudig, wat betekent dat het visum meerdere binnenkomsten in het land mogelijk maakt met hetzelfde visum. Landen kunnen ook re-entry permits afgeven die het mogelijk maken het land tijdelijk te verlaten zonder dat het visum ongeldig wordt. Zelfs een zakenvisum zal de houder doorgaans niet toestaan in het gastland te werken zonder een bijkomende werkvergunning.

Zodra een visum is afgegeven, moet het gewoonlijk binnen een bepaalde periode worden gebruikt.

De geldigheid van een visum is niet hetzelfde als de toegestane periode van verblijf in het land van afgifte. De geldigheidsduur van het visum geeft meestal aan wanneer de vreemdeling de binnenkomst in het land kan aanvragen. Indien een visum bijvoorbeeld op 1 januari is afgegeven en op 30 maart verstrijkt, en de gebruikelijke toegestane verblijfsduur in een land 90 dagen bedraagt, dan begint de toegestane verblijfsduur van 90 dagen op de dag dat de reiziger het land bereikt, wat tussen 1 januari en 30 maart moet liggen. De reiziger zou dus tot 1 juni in het land van afgifte kunnen blijven.

Eenmaal in het land kan de geldigheidsduur van een visum of van een verblijfsvergunning vaak tegen betaling worden verlengd indien de immigratie-autoriteiten daartoe besluiten. Langer blijven dan de door de immigratieambtenaren toegestane verblijfsduur wordt beschouwd als illegale immigratie, zelfs als de geldigheidsduur van het visum niet is verstreken (d.w.z. voor meervoudige inreisvisa) en als een vorm van "niet-status", en de overtreder kan een boete krijgen, worden vervolgd, het land worden uitgezet, of zelfs op een zwarte lijst (verbod) worden geplaatst om het land opnieuw te betreden.

Het binnenkomen van een land zonder geldig visum of vrijstelling van visum kan leiden tot arrestatie en uitzetting (deportatie of uitsluiting) uit het land. Doen wat niet is toegestaan volgens de status van binnenkomst (bijvoorbeeld werken terwijl men een toeristenstatus heeft) kan ertoe leiden dat de betrokkene als verwijderbaar wordt beschouwd, in het gewone spraakgebruik een illegale vreemdeling. Een dergelijke overtreding is geen overtreding van een visum, ondanks het veel voorkomende misbruik van deze uitdrukking, maar een overtreding van de status, vandaar de term "out of status".

Zelfs het bezit van een visum garandeert niet dat iemand een bepaald land mag binnenkomen. De autoriteiten aan de grensovergang beslissen uiteindelijk of iemand het land binnen mag en kunnen een visum zelfs aan de grens annuleren als de vreemdeling niet naar tevredenheid kan aantonen dat hij zich zal houden aan de status die het visum hem verleent.

Visum- en immigratiewetten kunnen van land tot land sterk verschillen. Vreemdelingen wordt dan ook aangeraden bij immigratieadvocaten na te vragen welke visum- en immigratiewetten gelden voor de landen die zij wensen binnen te komen en of zij in aanmerking komen voor een visum of andere immigratievoordelen.

Visumuitbreidingen

Veel landen hebben een mechanisme dat de houder van een visum de mogelijkheid biedt een aanvraag in te dienen om langer in dat land te mogen blijven. In Denemarken bijvoorbeeld kan de houder van een visum bij de Deense Immigratiedienst een verblijfsvergunning aanvragen nadat hij in het land is aangekomen. In het Verenigd Koninkrijk kunnen aanvragen worden ingediend bij de Border and Immigration Agency. In bepaalde omstandigheden is dit voor de houder van het visum niet mogelijk, hetzij omdat het land niet over een mechanisme beschikt om visa te verlengen, hetzij, wat het meest waarschijnlijk is, omdat de houder van het visum een visum voor kort verblijf gebruikt om in een land te wonen. In dergelijke gevallen gaat de houder vaak over tot een zogenaamde "visa run": hij verlaat het land voor een korte periode om een nieuw visum aan te vragen voor zijn terugkeer of om een nieuwe verblijfsvergunning te krijgen wanneer hij het land opnieuw binnenkomt.

Visum weigering

Een visum kan worden geweigerd om een aantal redenen, waaronder (maar niet beperkt tot) indien de aanvrager:

• Fraude of een verkeerde voorstelling van zaken heeft gepleegd bij zijn of haar aanvraag;
• Kunnen niet aantonen dat zij sterke banden hebben met hun huidige land van verblijf;
• Is van plan om permanent te gaan wonen of werken in het land dat hij/zij zal bezoeken;
• Heeft geen legitieme reden voor de reis;
• Heeft geen duidelijke manier om over voldoende middelen te beschikken om voor zichzelf te zorgen terwijl hij in het land is;
• Heeft geen logies in het land van bestemming;
• Heeft zijn of haar vervoer niet geregeld;
• Geen voor de bestemming en de duur van het verblijf geldige ziekte- of reisverzekering heeft;
• Heeft een strafblad of is in staat van beschuldiging gesteld;
• Heeft geen goed moreel karakter;
• Solliciteert op korte termijn;
• Wordt beschouwd als een veiligheidsrisico;
• Hun vorige visumaanvraag (-aanvragen) is (zijn) afgewezen;
• Burger is van een land waarmee het gastland slechte of onbestaande betrekkingen onderhoudt;
• Heeft een besmettelijke ziekte, zoals tuberculose;
• Heeft eerdere immigratie overtredingen;
• Heeft nog nooit een buitenlandse reis ondernomen;
• Heeft al eerder gereisd, maar heeft visa genomen voor andere landen die niet in de buurt van het land van bestemming liggen;
• Beheerst de taal niet voldoende;
• Heeft een vakantie gepland met geen ander doel dan sightseeing.

Visumvrijstellingsregelingen

Het bezit van een geldig visum is een voorwaarde voor binnenkomst in veel landen, maar er bestaan verschillende uitzonderingsregelingen. In sommige gevallen kunnen houders van diplomatieke paspoorten zonder visum het land binnenkomen, terwijl houders van een gewoon paspoort wel een visum nodig hebben (zie: Paspoort).

Sommige landen hebben wederkerigheidsovereenkomsten, zodat onder bepaalde voorwaarden geen visum nodig is, bijvoorbeeld wanneer het bezoek voor toerisme en voor een relatief korte periode is. Een voorbeeld hiervan is het Visa Waiver Program van de Verenigde Staten. Dergelijke wederkerigheidsovereenkomsten kunnen voortvloeien uit een gemeenschappelijk lidmaatschap van internationale organisaties of een gemeenschappelijk erfgoed:

• Alle burgers van de lidstaten van de ECOWAS, met uitzondering van degenen die bij wet als ongewenste vreemdelingen zijn aangemerkt, kunnen zonder visum elke lidstaat binnenkomen en er gedurende maximaal 90 dagen verblijven. De enige vereiste is een geldig reisdocument en internationale inentingsbewijzen.
• Onderdanen van de lidstaten van de Oost-Afrikaanse Gemeenschap hebben geen visum nodig om een van de lidstaten binnen te komen.
• Sommige landen van het Gemenebest eisen geen toeristenvisum voor burgers van andere landen van het Gemenebest.
• De meeste landen van de Associatie van Zuidoost-Aziatische Staten (ASEAN) eisen geen toeristenvisum voor burgers van andere ASEAN-landen.
• Armenië [9] en Oezbekistan [10] laten burgers van GOS-lidstaten, met uitzondering van Turkmenistan, zonder visum als toerist toe.

Andere landen kunnen ook unilateraal visumvrije toegang verlenen aan onderdanen van bepaalde landen om het toerisme te vergemakkelijken.

Visumvrij reizen tussen landen komt ook voor in alle gevallen waarin geen paspoort nodig is voor dergelijke reizen. (Voor voorbeelden van paspoortvrij reizen, zie Internationaal reizen zonder paspoort).

Gemeenschappelijke visa

Normaliter is een visum alleen geldig voor binnenkomst in het land dat het visum heeft afgegeven. Landen die lid zijn van regionale organisaties of partij zijn bij regionale overeenkomsten kunnen echter visa afgeven die geldig zijn voor binnenkomst in enkele of alle lidstaten van de organisatie of de overeenkomst:

• Het Schengenvisum is wellicht het bekendste voorbeeld van een gemeenschappelijk visum. Dit visum vindt zijn oorsprong in het Akkoord van Schengen van 1985 tussen de Europese staten, dat voorziet in een gemeenschappelijk beleid inzake de tijdelijke binnenkomst van personen (inclusief visa). Het visum geeft een toerist of bezoeker toegang tot het gebied dat onder het akkoord valt (bekend als het "Schengengebied" of "Schengenland"). Burgers van niet-EU-, niet-EER-landen die Europa als toerist willen bezoeken en een visum nodig hebben om het Schengengebied binnen te komen, hoeven alleen maar het gemeenschappelijke Schengenvisum aan te vragen bij de ambassade/het consulaat van een van de Schengenlanden. Daarna kunnen zij alle Schengenlanden of een deel ervan zonder problemen bezoeken als toerist of voor zaken. Zij hoeven geen afzonderlijk visum aan te vragen voor alle Schengenlanden die zij wensen te bezoeken.

• Het CARICOM-visum werd eind 2006 ingevoerd en bood bezoekers de mogelijkheid te reizen tussen 10 CARICOM-lidstaten (Antigua & Barbuda, Barbados, Dominica, Grenada, Guyana, Jamaica, St. Kitts & Nevis, St. Lucia, St. Vincent & the Grenadines en Trinidad & Tobago). Deze 10 lidstaten waren overeengekomen een "gemeenschappelijke binnenlandse ruimte" te vormen waarin reizigers alleen hun paspoort zouden laten afstempelen en ingevulde, gestandaardiseerde in- en uitreisformulieren zouden moeten indienen in de eerste haven en het eerste land van binnenkomst. Het CARICOM-visum gold voor de onderdanen van alle landen behalve de lidstaten van de CARICOM (met uitzondering van Haïti) en de geassocieerde lidstaten, Canada, Frankrijk, Duitsland, Ierland, Italië, Japan, Nederland, Zuid-Afrika, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten van Amerika en de landen, gebieden of departementen overzee van deze landen. Het CARICOM-visum kon worden verkregen bij de Ambassades/Consulaten van Barbados, Jamaica en Trinidad & Tobago en in landen die geen CARICOM-vertegenwoordiging hebben, konden de aanvraagformulieren worden verkregen bij de Ambassades/Consulaten van het Verenigd Koninkrijk. Het gemeenschappelijk visum was alleen bedoeld voor de duur van de wereldbeker cricket en werd op 15 mei 2007 ingetrokken. Er zijn echter besprekingen gaande om in de toekomst een herzien CARICOM-visum op permanente basis in te voeren.

• Het Centraal-Amerikaans eenheidsvisum (Visa Única Centroamericana) werd ingevoerd bij de CA-4-overeenkomst tussen Guatemala, El Salvador, Honduras en Nicaragua. Dit visum is vereist voor de burgers van alle andere landen, zodat geen afzonderlijk inreisvisum voor elk van de landen meer nodig is. Personen die de regio binnenkomen met een visum van het type "B" kunnen via elke haven van binnenkomst het gebied binnenkomen. Personen die binnenkomen met een visum van het type "C" (afgegeven na voorafgaande raadpleging van het Ministerie van Buitenlandse Zaken) moeten binnenkomen via een haven van binnenkomst in het land dat het visum heeft afgegeven. Zodra een persoon is toegelaten, mag hij doorreizen naar een van de andere landen en mag hij blijven tot de in de oorspronkelijke haven van binnenkomst toegestane datum.

• In het kader van het integratieprogramma van de Oost-Afrikaanse Gemeenschap (EAC) is een gemeenschappelijk toeristenvisum voor Oost-Afrika ter goedkeuring voorgelegd aan de bevoegde sectorale autoriteiten. Het visum zou geldig zijn voor alle drie partnerstaten in de EAC (Kenia, Tanzania en Uganda). Volgens het voorstel voor het visum kan elk nieuw gemeenschappelijk visum voor Oost-Afrika worden afgegeven door de ambassade van elke partnerstaat. Het visumvoorstel kwam er na een oproep van de toeristische raden van de partnerstaten voor een gemeenschappelijk visum om de regio sneller als één toeristische bestemming te promoten, en het EAC-secretariaat wil dat het visum wordt goedgekeurd vóór de Wereldreisbeurs (of World Travel Market) in Londen in november. Na goedkeuring door de Oost-Afrikaanse ministerraad zouden toeristen een inreisvisum voor één land kunnen aanvragen, dat dan in alle regionale lidstaten zou gelden als een initiatief om één inreisvisum verplicht te stellen.

• De SADC UNIVISA (of Univisa) is in ontwikkeling sinds de leden van de SADC in 1998 een Protocol betreffende de ontwikkeling van het toerisme hebben ondertekend. Het Protocol beschreef de Univisa als een doelstelling om de internationale en regionale binnenkomst en het reizen van bezoekers zo soepel mogelijk te laten verlopen. Verwacht werd dat het tegen eind 2002 operationeel zou worden. De invoering werd uitgesteld en er werd een nieuwe invoeringsdatum, eind 2006, aangekondigd. De SADC streeft er nu echter naar het univisasysteem in 2008 operationeel te hebben, vóór de FIFA Wereldbeker voetbal in Zuid-Afrika in 2010. Het was oorspronkelijk de bedoeling dat het univisa alleen beschikbaar zou zijn voor bezoekers uit geselecteerde "bronmarkten" zoals Australië, de Benelux, Frankrijk, Duitsland, Italië, Japan, Portugal, Spanje, het Verenigd Koninkrijk en de VS. Verwacht wordt dat wanneer de Univisa wordt ingevoerd, deze ook van toepassing zal zijn op internationale (lange-afstands-) toeristen die niet uit de SADC-landen komen, maar naar en binnen de regio reizen, en dat het reizen naar verschillende bestemmingen binnen de regio zal worden aangemoedigd. Ook wordt verwacht dat het univisum het toeristisch potentieel van de grensoverschrijdende parken zal ontsluiten door de grenzen tussen de buurlanden in de parken te verlagen. Verwacht wordt dat het visum geldig zal zijn voor alle landen met grensoverschrijdende parken (Botswana, Lesotho, Mozambique, Namibië, Zuid-Afrika en Zimbabwe) en enkele andere SADC-landen (Angola en Swaziland).