Sprookje
Een sprookje is een Engelse uitdrukking voor een soort kort verhaal. Het heeft dezelfde betekenis als de Franse uitdrukking conte de fée of Conte merveilleux, het Duitse woord Märchen, het Italiaanse fiaba, het Poolse baśń, het Russische сказка of de Zweedse sage. Deze verhalen gaan niet allemaal direct over feeën, maar ze verschillen van legenden en tradities (die meestal zeggen dat de verhalen waar zijn) en direct van morele verhalen. Er zijn meestal feeën, kobolden, elfen, trollen, reuzen of kabouters in sprookjes, en meestal magie.
Sprookjes kunnen ook een ongewoon geluk betekenen (bijvoorbeeld de uitdrukking "sprookjesachtig einde", wat een happy end betekent, ook al hebben niet alle sprookjes een happy end). Ook kan "sprookje" gewoon een ongelofelijk verhaal betekenen.
Waar demonen en heksen als echt worden gezien, kunnen sprookjes soms lijken op legendes, waar het verhaal historisch gezien waar zou zijn. Echter, anders dan in legenden en epieken, wordt er meestal niet specifiek melding gemaakt van religie en werkelijke plaatsen, mensen en gebeurtenissen. Ze zeggen ook niet precies wanneer het gebeurd is. In plaats daarvan zeggen ze dat het verhaal "ooit" is gebeurd.
Sprookjes worden gevonden in mondelinge vorm (doorgegeven van mond tot mond) en in literaire vorm (opgeschreven). De geschiedenis van sprookjes is moeilijk te vinden. Dit komt omdat alleen geschreven sprookjes lang kunnen worden doorgegeven. Toch blijkt uit literaire werken dat er al duizenden jaren sprookjes bestaan. Veel sprookjes zijn vandaag de dag gebaseerd op zeer oude verhalen die, zij het op verschillende manieren, in veel verschillende culturen over de hele wereld zijn verschenen. Sprookjes, en werken gebaseerd op sprookjes, worden vandaag de dag nog steeds geschreven.
In het begin waren sprookjes voor zowel volwassenen als kinderen, maar nu zijn kinderen meestal verbonden met sprookjes. Voorbeelden van traditionele oude sprookjes zijn Doornroosje, Roodkapje en "De Drie Varkens". Er kunnen ook nieuwe sprookjes geschreven zijn door een auteur, zoals De Kleine Zeemeermin of Pinocchio. Nieuwe sprookjes zijn bijvoorbeeld geschreven door Hans Christian Andersen, James Thurber en Oscar Wilde.
1865 foto van Tom Thumb and the Giant
Dat betekent
Mensen zijn het er niet mee eens wat een sprookje precies is. Sommigen beweren dat een verhaal met feeën of andere magische wezens in het verhaal een sprookje zou zijn. Anderen hebben echter gesuggereerd dat de uitdrukking begon toen de Franse uitdrukking conte de fées werd vertaald (deze werd voor het eerst gebruikt door Madame D'Aulnoy in 1697). Vladimir Propp bekritiseerde het verschil tussen "sprookjes" en "dierenverhalen" in zijn boek Morfologie van het volksverhaal. Hij zei dat veel verhalen zowel fantastische kwaliteiten als dieren hadden. Hij suggereerde dat sprookjes herkend zouden kunnen worden aan hun verhaal, maar dit is bekritiseerd, omdat dezelfde verhalen te vinden zijn in verhalen die geen sprookjes zijn.
In feite wijzen mensen zoals Stith Thompson erop dat er vaak meer pratende dieren en magie in sprookjes zitten dan feeën. Echter, alleen omdat er een pratend dier in een verhaal zit, betekent dit niet dat het verhaal een sprookje is.
Steven Swann Jones zei dat sprookjes anders zijn dan andere soorten volksverhalen vanwege de magie. Davidson en Chaudri zeggen dat "transformatie (veranderen)" het belangrijkste onderdeel van een sprookje is.
Sommigen gebruiken graag de Duitse uitdrukking Märchen of "wonderprookje" in plaats van sprookje. Zo zei Thompson in zijn editie 1977 van The Folktale dat sprookjes "een sprookje van enige lengte met een opeenvolging van motieven of episodes" waren. Het beweegt zich in een onwerkelijke wereld zonder een bepaalde plaats of bepaalde wezens en is gevuld met het wonderbaarlijke. In dit never-never land doden nederige helden tegenstanders (vijanden), slagen ze erin om koninkrijken te vormen en te trouwen met prinsessen". De personages en motieven van sprookjes zijn eenvoudig: prinsessen en meisjes die voor ganzen zorgen; jongste zonen en dappere prinsen; ogres, reuzen, draken en trollen; boze stiefmoeders en valse helden; sprookjesgodinnen en andere magische helpers, vaak pratende paarden, of vossen, of vogels; regels, en mensen die regels overtreden.
Ivan Bilibin's foto van het Russische sprookje over Vasilisa de Mooie
Geschiedenis
Sprookjes werden doorgegeven door er van persoon tot persoon over te spreken voordat het schrijven werd ontwikkeld. Verhalen werden verteld of op dramatische wijze uitgebeeld. Hierdoor is de geschiedenis van de sprookjes niet erg duidelijk. De oudste geschreven sprookjes die we kennen komen uit het oude Egypte, rond 1300 voor Christus. Er zijn soms sprookjes in de geschreven literatuur in verschillende culturen, zoals De Gouden Ezel, waar Cupido en Psyche (Romein, 100-200 n.Chr.) onder vallen. Ze laten zien dat sprookjes van heel lang geleden zijn verteld.
