Oude Rome

Het oude Rome was een beschaving die begon in de stad Rome op het Italiaanse schiereiland. De Romeinse beschaving was de belangrijkste beschaving in het Middellandse Zeegebied, Europa en het Nabije Oosten vanaf de late 3e eeuw voor Christus. De Romeinse beschaving bestond gedurende de Klassieke Oudheid, de Late Oudheid en de Middeleeuwen. Het "Oude Rome" betekent echter de oude geschiedenis van de Romeinse beschaving vóór de Middeleeuwen. Traditioneel is de val van het West-Romeinse Rijk in de 5e eeuw na Christus het begin van de Middeleeuwen in West-Europa.

In de klassieke oudheid beheerste het Romeinse Rijk een groot gebied. Het strekte zich uit van Groot-Brittannië tot het Arabische schiereiland. Het oude Rome is belangrijk geweest voor de geschiedenis van Europa, Noord-Afrika en West-Azië, waar de Romeinen veel gebieden beheersten. De cultuur van het oude Rome nam ideeën over van andere beschavingen, met name het oude Griekenland en de Griekse koninkrijken uit de Hellenistische periode. De ideeën van de oude Romeinen zijn van grote invloed geweest op latere beschavingen. De Latijnse taal van de Romeinen werd de meest gebruikte taal in het westelijke Middellandse Zeegebied en West-Europa, en is de voorouder van de Romaanse talen. De Romeinse keizers waren er verantwoordelijk voor dat het christendom de staatsgodsdienst van de Romeinen werd, en de Romeinen verspreidden het christendom in de late oudheid over het hele Romeinse Rijk. Het Romeinse christendom verving de Romeinse religie en andere traditionele godsdiensten. De Romeinen brachten veel verbeteringen aan in oorlogvoering, schrift, techniek, architectuur, irrigatie en transport.

Geanimeerde kaart van de oude Romeinse landen vanaf de opkomst van Rome tot de val van het West-Romeinse Rijk (6e eeuw v.Chr. - 480 n.Chr.)

Geschiedenis

Rome begon als een kleine boerengemeenschap in de 8e eeuw voor Christus. De stad Rome werd volgens de legende gesticht op 21 april 753 voor Christus. Het werd een stad en een staat en had de Latijnse naam: Roma, die volgens de Romeinse mythologie afkomstig was van hun eerste koning, Romulus. Rome was eerst een koninkrijk, maar de laatste koning, Tarquinius Superbus, werd weggestuurd in een revolutie die door Lucius Junius Brutus was begonnen. De Romeinse staat werd een republiek. De stadstaat groeide uit tot een heerser over het Italiaanse schiereiland tijdens de Hellenistische periode, en vocht de Punische oorlogen uit met de Carthaagse Republiek. Na het overwinnen van de Carthagers werd de Romeinse Republiek de machtigste staat in het westelijke Middellandse Zeegebied.

De Romeinen werden de machtigste staat in het oostelijke Middellandse Zeegebied na oorlogen met Macedonië en de Mithridatische oorlogen met het koninkrijk Pontus. De Hellenistische periode en de Romeinse Republiek eindigden toen Julius Caesar werd vermoord. De Romeinen voerden een lange burgeroorlog. Aan het einde van deze oorlogen overwon Augustus zijn Romeinse vijanden en de Ptolemeïsche dynastie, die het koninkrijk Egypte beheerste. Augustus werd de eerste Romeinse keizer, en de Romeinse beschaving beheerste alle landen rond de Middellandse Zee.

Bijna drie eeuwen later, in 293 na Christus, splitste Diocletianus de regering van het Rijk in twee delen, Oost en West. Vanaf de tijd van Diocletianus was er meestal meer dan één keizer tegelijk, die elk een deel van het Rijk bestuurde.

In de 5e eeuw na Christus vielen de landen van het West-Romeinse Rijk uiteen in verschillende koninkrijken. Na Romulus Augustulus waren er geen keizers meer in het West-Romeinse Rijk, en de regering van het West-Romeinse Rijk eindigde in 476 na Christus. In West-Europa is dit het einde van de Oudheid en het begin van de Vroege Middeleeuwen. De Romeinen verloren de controle over Rome en het grootste deel van het Italiaanse schiereiland. Daarna wordt het Romeinse Rijk in de Middeleeuwen soms het Oost-Romeinse Rijk of Byzantijnse Rijk genoemd. Historici gebruiken deze naam omdat de hoofdstad van de Romeinen Constantinopel was (ook wel Byzantium genoemd), en de keizers de oostelijke helft van het Middellandse Zeegebied beheersten. Het Romeinse Rijk bestond tot de val van Constantinopel in 1453, toen het werd verslagen door het Ottomaanse Rijk.

Duitse en Hunnenstammen vielen het Romeinse Rijk binnen, 100-500 na Christus. Deze invasies veroorzaakten uiteindelijk de val van het West-Romeinse Rijk in de 5e eeuw na Christus.

Het Romeinse Rijk op zijn grootst onder Trajanus in 117 na Christus

Cultuur

De Romeinse cultuur verspreidde zich naar West-Europa en het gebied rond de Middellandse Zee. Haar geschiedenis heeft nog steeds een grote invloed op de wereld van vandaag. Zo zijn de Romeinse ideeën over wetten, bestuur, kunst, literatuur en taal belangrijk voor de Europese cultuur. De Romeinse taal, het Latijn, ontwikkelde zich langzaam tot het moderne Frans, Spaans, Italiaans, Roemeens en vele andere talen. Het Latijn beïnvloedde indirect ook veel andere talen, zoals het Engels.

Religie

Grieks-Romeins polytheïsme

De meest voorkomende godsdienst van het oude Rome in de eerste eeuwen was het Grieks-Romeinse polytheïsme. De traditionele godsdienst van de stad Rome was polytheïstisch (met vele goden). De belangrijkste goden waren de Capitolijnse triade: drie goden die op de Capitolijnse heuvel werden vereerd. De drie waren Jupiter (de vader en koning van de goden), Juno (de koningin van de goden) en Minerva (de godin van de wijsheid). De godin Minerva werd zonder moeder geboren uit het lichaam van Jupiter. Volgens de Romeinse mythologie behoorden tot de voorouders van de Romeinen Venus (godin van de liefde) en Mars (oorlogsgod en zoon van Jupiter en Juno). De goden Apollo en Bacchus werden door de Romeinen overgenomen uit de Griekse mythologie, en veel van de religieuze praktijken van de Romeinen waren dezelfde als die van de oude Grieken. De Romeinen vereerden ook de godinnen Cybele en Isis, wier cultussen zij overnamen uit het hellenistische Anatolië en Egypte.

De Romeinse verering nam vaak de vorm aan van offers. De Romeinen probeerden de goden te behagen door voedsel of andere geschenken te geven aan de goden en aan andere godheden, waaronder de zielen van overledenen. Met dergelijke offers hoopten de Romeinen ongeluk te voorkomen en geluk te brengen, zoals vruchtbaarheid en een succesvolle oogst, of overwinning in de oorlog. De Romeinen bouwden tempels voor de beelden van hun goden. Deze beelden waren meestal beelden, en de Romeinen brachten offers door voedsel of wierook te verbranden. Kostbare voorwerpen werden in rituelen aan de goden gegeven en in de tempels bewaard. De Romeinen geloofden dat dit de goden behaagde. De Romeinen deden ook aan rituele zuivering, om ongeluk te voorkomen en de goden en geesten niet te beledigen.

Joods-christelijk monotheïsme

Het jodendom was gebruikelijk in de oude Romeinse wereld, en er was een joodse diaspora in vele steden, zoals Rome, vanaf de Hellenistische periode. Het christendom begon in het oostelijke Romeinse Rijk, in het hellenistische Judea. In de klassieke oudheid hield de Romeinse overheid niet van het christendom. Soms gaven Romeinse gouverneurs of keizers opdracht tot vervolging van christenen. Onder keizer Diocletianus werd de vervolging van christenen het sterkst. Het christendom werd een officieel ondersteunde godsdienst in het Romeinse Rijk onder Constantijn I. Met de ondertekening van het Edict van Milaan door Licinius en Constantijn in 313 werd het de machtigste godsdienst, en begon de christelijke kerk met de vervolging van christenen met wie de officiële ("orthodoxe" en "katholieke") het niet eens was. Toen, in 391 na Christus, maakte een edict van Theodosius I het christendom tot de officiële godsdienst van Rome. De staatskerk van het Romeinse Rijk werd de staatsgodsdienst in het rijk. (De staatskerk splitste zich later op in de moderne orthodoxe kerk en de rooms-katholieke kerk).

Mensen die traditionele, niet-christelijke godsdiensten beoefenden kwamen veel voor in de late oudheid. De christenen noemden deze mensen "heidenen". De Romeinse keizers vervolgden het Grieks-Romeinse polytheïsme. Vanaf de 5e eeuw werden de bezittingen van niet-christelijke godsdiensten afgenomen, en veel Romeinse tempels werden omgebouwd tot kerken.

Het oostelijke rijk

De Byzantijnen werden bedreigd door de opkomst van de islam, waarvan de volgelingen het grondgebied van Syrië, Armenië en Egypte overnamen en al snel Constantinopel dreigden in te nemen. In de volgende eeuw veroverden de Arabieren ook Zuid-Italië en Sicilië.

De Byzantijnen overleefden de 8e eeuw en namen vanaf de 9e eeuw delen van de veroverde landen terug. In 1000 na Christus was het Oosterse Rijk op zijn grootste punt, en cultuur en handel bloeiden. De uitbreiding werd echter plotseling gestopt in 1071 bij de Slag bij Manzikert. Hierdoor begon het rijk uiteindelijk zwakker te worden. Na eeuwen van gevechten en Turkse invasies riep keizer Alexius I Comnenus in 1095 de hulp in van het Westen.

Het Westen reageerde met de kruistochten, die uiteindelijk resulteerden in de Vierde Kruistocht, waarmee Constantinopel in 1204 werd veroverd. Verschillende Romeinse staten namen stukken van het nu kleinere rijk in. Na de herovering van Constantinopel door de Romeinen was het rijk niet veel meer dan een Grieks sprekende staat, beperkt tot de kust van de Egeïsche Zee en de Zee van Marmara. Aan het rijk kwam een einde toen Mehmed II op 29 mei 1453 Constantinopel veroverde.

Archeologie

Overblijfselen van Romeinse werken en architectuur zijn gevonden in de verste uithoeken van het late Rijk.

Grenzen van het Romeinse Rijk
Romeinse huizen
Romeinse wegen in Groot-Brittannië

Gerelateerde pagina's

Vragen en antwoorden

V: Wat is de definitie van het Oude Rome?

A: Het Oude Rome verwijst naar de oude geschiedenis van de Romeinse beschaving vóór de Middeleeuwen, die begon met de val van het West-Romeinse Rijk in de 5e eeuw na Christus.

V: Waar lag het Oude Rome?

A: Het oude Rome lag op het Italiaanse schiereiland en beheerste een groot gebied dat zich uitstrekte van Groot-Brittannië tot het Arabische schiereiland.

V: Hoe heeft het Oude Rome latere beschavingen beïnvloed?

A: Het oude Rome had een sterke invloed op latere beschavingen door de introductie van ideeën uit andere culturen, vooral die uit het oude Griekenland en de hellenistische koninkrijken, en door hun Latijnse taal die in West-Europa gemeengoed werd en een voorouder is van de Romaanse talen. Bovendien verspreidden zij tijdens de late oudheid het christendom over hun rijk en brachten zij veel verbeteringen aan in oorlogvoering, schrift, techniek, architectuur, irrigatie en vervoer.

V: Welke godsdienst beoefenden de Romeinen?

A: De Romeinse keizers waren er verantwoordelijk voor dat het christendom de staatsgodsdienst van de Romeinen werd. Dit verving de traditionele godsdiensten die zij voorheen beoefenden.

V: Wanneer vond de Klassieke Oudheid plaats?

A: De Klassieke Oudheid speelde zich af in de late 3e eeuw v.Chr. tot de 5e eeuw n.Chr. toen het overging in de Middeleeuwen in West-Europa door de val van het West-Romeinse Rijk.

V: Hoe leenden de Romeinen ideeën van andere culturen?

A: De Romeinen leenden ideeën van andere culturen, zoals het oude Griekenland en de Griekse koninkrijken tijdens de Hellenistische periode, wat hun cultuur aanzienlijk hielp vormen.