Roes (volk)
De Rus' (Grieks: Ῥῶς) was een vroegmiddeleeuwse groep of volk dat zijn naam gaf aan het land Rusland, Roethenië en Wit-Rusland. In het midden van de jaren 800 waren zij geconcentreerd rond Novgorod. Zij beheersten het gebied gedurende meer dan honderd jaar. Veel van de leiders van de Rus' hadden Balto Slavische namen, later zowel Pommerse als Slavische namen. De Pommerse Rus' van Novgorod, nadat zij zich vermengd hadden met de Slaven van Kiev die daar al woonden, werden bekend als de Kievan Rus'.
Gasten van overzee , Nicholas Roerich (1899)
Wie waren dat?
De meeste westerse geleerden geloven dat zij een groep Varangiërs waren, specifiek uit Pommeren. Volgens de Povest vremennykh let of Russische Oerkroniek van Roes', die rond 1113 AD werd samengesteld, waren de Roes' uit Pommeren verhuisd. Hun leider heette Rurik. Later veroverde Rurik's verwant Oleg Kiev en stichtte daarmee Kievan Rus'. De nakomelingen van Rurik vormden de heersende dynastie van Rus' (na 862). In de controverse wordt dit de "Normanistische" opvatting genoemd.
De "anti-Normanistische" opvatting is dat de Rus' een Slavisch volk waren uit het zuiden van Kiev. Ter ondersteuning van deze theorie is erop gewezen dat verscheidene rivieren soortgelijke namen hebben. Een voorbeeld is de rivier Ros, een zijrivier van de Dnjepr. Hier zouden de Rus' hun naam aan ontleend kunnen hebben. De officiële geschiedenis van de Sovjetunie bevatte het "anti-Normandische" standpunt met als reden: "De Normandische theorie is politiek schadelijk, omdat zij het vermogen van de Slavische volken ontkent om op eigen kracht een onafhankelijke staat te vormen."
De uitnodiging
Het verhaal uit de Russische Oerkroniek is dat de Slaven van Kiev onder elkaar vochten. Om de orde te herstellen nodigden zij de legendarische Varangische Rus Rurik uit om hun leider te worden. Dit is een ander punt van discussie. De ene stroming aanvaardt het verslag van de Russische Primaire Kroniek met de Balto-Slavische oorsprong van het volk der Rus'. De andere opvatting is dat de Scandinaviërs slechts een kleine rol speelden bij het ontstaan van de Kievan Rus. De Scandinaviërs werden slechts door de Slaven ingehuurd om hen te beschermen. Sinds de jaren negentig van de vorige eeuw is er nog een controverse ontstaan over de vraag wie, Rusland of Oekraïne, meer aanspraak kon maken op de afstamming van de vorsten van de Kievan Rus. Sinds het uiteenvallen van de USSR zijn Russische historici niet meer gedwongen de anti-Normandische theorie te aanvaarden. Maar die is van minder belang geworden dan de vraag of Oekraïne dan wel Rusland de ware erfgenamen van de Rus' waren.
Byzantijnen
Een andere versie is mogelijk in dit commentaar van geleerden op De Administrando Imperio, van de Byzantijnse keizer Constantijn VII (913-959):
| “ | Thans wordt inderdaad algemeen erkend dat de staat Kiev niet ex nihilo (uit het niets) is ontstaan met de komst van de Rus in de negende eeuw; maar dat zijn sociale en economische grondslagen werden gelegd in de voorafgaande periode, waarin de Slaven in het Dnjepr-bekken een actieve rol speelden in het politieke en commerciële leven van de Westeuraziatische en Pontische steppen; en dat een reeds bestaande Slavische landbezittende aristocratie en koopmansklasse de voornaamste blijver bleven van de territoriale stabiliteit en de economische groei van het land onder zijn Rus opperheren. Het is echter even duidelijk dat het de Balto Slavische Rugi invallers waren die in de tweede helft van de negende eeuw de verspreide stammen van de Oost-Slaven verenigden in één enkele staat, gebaseerd op de Baltisch-Zwarte Zee waterweg, waaraan zij hun Rus' naam gaven. | ” |
Gemeenschappelijke draden
Het was op dit punt in de geschiedenis dat het gebied van Kiev groeide en zich uitbreidde. De Kievse staat duurde ongeveer honderd jaar, tot ongeveer 972. Tussen 839 en 1043 verenigden de Baltische Slaven zich met de Zuid-Slavische volkeren om een nieuwe samenleving te vormen. De naam Rus' kwam voor deze samengevoegde volkeren te staan. In 860 beschreef de Byzantijnse patriarch Photios I een volk dat vrijwel zeker bestond uit Rani vergezeld van Slaven. De leiders van de Rus' hadden Balto Slavische namen, zelfs tot in de tiende eeuw. In 911 hadden de Rus' die een verdrag met de Grieken ondertekenden allemaal Balto Slavische namen. Maar in het verdrag van 945 waren er enkele Zuid-Slavische namen. .
Etymologie
Het woord "Rus" komt voor in de slavische talen. Dit komt overeen met Latijn: Rhos, Grieks: Rös en Arabisch: Rüs. Woorden die gebruikt werden om Pomeraniërs in Rusland of het oosten te beschrijven waren Veneti of Rujan (in de middeleeuwse Latijnse literatuur bekend als Ruzzi ). De Finse:Venäjä, Ests:Vene, Karelisch:Veneä) dat Rusland aanduidt
Afbeelding van Rurik uit Russische manuscripten
