Dolfijnen
Dolfijnen zijn zoogdieren in de orde Cetacea. Zij behoren tot de tandwalvissen. Over het algemeen behoren ze tot de kleinere walvissen. De meeste leven in oceanen met zout water, maar sommige leven in rivieren - er zijn oceaandolfijnen en rivierdolfijnen. Dolfijnen zijn 1,5 meter tot 4 meter lang, maar de grootste dolfijn, de orka, kan wel 8 meter lang worden.
De naam "dolfijn" komt van het Oudgriekse δελφίς (delphis) dat "met een baarmoeder" betekent, omdat men eerst dacht dat het een vis met een baarmoeder was. Nu is bekend dat het een zoogdier is, en een behoorlijk intelligent zoogdier. Dolfijnen ademen lucht. De neus van een dolfijn zit boven op zijn kop, zodat de dolfijn gemakkelijk aan het wateroppervlak kan ademen. De huid van een dolfijn heeft geen schubben. Het is zacht en glad. Hij is echter wel heel stevig, door de hoeveelheid spieren die ze hebben. Dolfijnen gebruiken echolocatie om hun voedsel te vinden.
Een tuimelaardolfijn, de meest bekende soort dolfijn.
Verschijning
De huid van een tuimelaardolfijn is grijs, glad, en rubberachtig
Social Swimmers
Dolfijnen zwemmen in "scholen"; een zeer grote groep wordt een kudde genoemd. Ze zijn erg sociaal en helpen elkaar om roofdieren af te weren. Dolfijnen hebben op deze manier haaien bestreden. Ze kunnen grote haaien doden door ze keer op keer met hun snuit en kop te rammen. Ze zorgen voor de jongen, wanneer de moeders hun kalveren moeten verlaten om op voedsel te jagen. De jongen moeten vaker ademhalen dan de volwassenen, en het voedsel kan zich in dieper water bevinden.
Habitat
Oceanische dolfijnen zijn zeedieren die in de zee leven. Ze leven in alle oceanen.
Habitat
Drie van de vier soorten rivierdolfijnen leven in zoetwaterrivieren. De La Plata dolfijn leeft in zoutwater estuaria en de oceaan. Watervervuiling en het verlies van habitat zijn een bedreiging voor sommige dolfijnen, vooral die welke in rivieren en estuaria leven.
Slaap
Dolfijnen slapen niet op een normale manier. Ze hebben twee kanten van hun hersenen, die ze gebruiken om te slapen. Eén kant slaapt, terwijl de andere kant wakker blijft. Zij houden één oog open om op roofdieren te letten terwijl zij slapen. Dolfijnen zwemmen ook rondjes als ze slapen met het buitenste oog open om uit te kijken naar gevaar.
Dolfijnen (en andere walvisachtigen) slapen in het water. Er is gevaar van haaien. Terwijl ze in het water slapen, doorlopen de dieren verschillende stadia van slaap. Ze vertonen een aantal gedragingen tijdens de slaap: ze komen af en toe naar de oppervlakte om adem te halen, en ze hebben het grootste deel van de tijd een oog open. De details verschillen per soort of groep. Het opsporen van roofdieren is de voor de hand liggende functie van dit gedrag. Soortgelijke aanpassingen worden aangetroffen bij vinpotigen zoals zeehonden.
Zintuigen
De hersenen van een dolfijn lijken qua grootte en ontwikkeling op die van een mens. Dolfijnen hebben een redelijk gezichtsvermogen. Ze kunnen iets in het water zien, en ze kunnen ook kleuren zien. Ze kunnen ook in donkere plaatsen zien.
Het gehoor van een dolfijn is beter dan hun zicht. Er zitten kleine gaatjes achter de ogen, en dat zijn de oren van een dolfijn. Dolfijnen kunnen een geluid onder water horen. Ze kunnen de richting van het geluid heel goed weten.
Dolfijnen en mensen
Mythologie
Dolfijnen hebben lang een rol gespeeld in de menselijke cultuur. Dolfijnen komen veel voor in de Griekse mythologie en er zijn veel munten uit het oude Griekenland waarop een man, een jongen of een godheid op de rug van een dolfijn te zien is. De oude Grieken waren dol op dolfijnen; het zien van dolfijnen in het kielzog van een schip werd beschouwd als een goed voorteken. In de Hindoe-mythologie wordt de Ganges-dolfijn geassocieerd met Ganga, de godheid van de Ganges-rivier.
Keuken
Dolfijnenvlees wordt gegeten in enkele landen, waaronder [Japan] en Peru (waar het wordt aangeduid als chancho marino, of "zeevarkensvlees"). Japan is misschien het bekendste en meest controversiële voorbeeld, maar het eten van dolfijn is niet zo gebruikelijk.
Dolfijn therapie
Dolfijntherapie wordt soms gebruikt voor mensen met mentale of fysieke handicaps. Het houdt contact in met getrainde dolfijnen. Men is het er niet over eens of dit beter is dan de gebruikelijke behandelingen. Wetenschappers blijven dolfijntherapie bestuderen.
Fresco van dolfijnen, ca. 1600 voor Christus, uit Knossos, Kreta.
Bordje dolfijn sashimi.
Taxonomie
Oceanische dolfijnen (Delphinidae)
Enkele voorbeelden:
- Geslacht Delphinus
- Gewone dolfijn (Delphinus delphis)
- Geslacht Tursiops
- Tuimelaardolfijn (Tursiops truncatus)
- Geslacht Orcinus
- Orka (Orcinus orca)
- Geslacht Feresa
- dwergvinvis Feresa attenuata
- Geslacht Pseudorca
- Valse orka Pseudorca crassidens
- Geslacht Globicephala
- Langvinpilootwalvis Globicephala melas
- Kortvinpilootwalvis Globicephala macrorhynchus
- Geslacht Peponocephala
- Meloenkopdwalvis Peponocephala electra
Rivierdolfijnen
- Amazonerivierdolfijn of Boto (Inia geoffrensis)
- Chinese rivierdolfijn of Baiji (Lipotes vexillifer) (waarschijnlijk uitgestorven)
- La Plata dolfijn (Pontoporia blainvillei)
- Zuid-Aziatische rivierdolfijn Platanista gangetica
- Indus rivierdolfijn (Platanista gangetica minor)
- Ganges dolfijn (Platanista gangetica gangetica)
Vragen en antwoorden
V: Wat zijn dolfijnen?
A: Dolfijnen behoren tot de tandwalvissen, maar ze behoren tot de kleinere walvissen.
V: Waar leven de meeste dolfijnen?
A: De meeste dolfijnen leven in oceanen met zout water, maar sommige leven in rivieren.
V: Hoe groot zijn dolfijnen?
A: Dolfijnen zijn 1,5 meter tot 4 meter lang, maar de grootste dolfijn, de zwaardwalvis, kan wel 8 meter lang worden.
V: Leven dolfijnen in groepen?
A: Ja, alle dolfijnen leven in groepen die "pods" worden genoemd.
V: Wat eten dolfijnen?
A: Dolfijnen eten vis, en ze jagen in groepen op vis om er zoveel mogelijk op te eten.
V: Waarom zijn dolfijnen een bedreiging voor haaien?
A: Dolfijnen kunnen elkaar helpen om roofdieren af te weren, en ze kunnen grote haaien doden door ze keer op keer te rammen met hun snuit en kop.
V: Wat zijn de bedreigingen voor dolfijnen?
A: Watervervuiling en het verlies van habitat zijn een bedreiging voor sommige dolfijnen, vooral voor de dolfijnen die in rivieren en riviermondingen leven.
