Oude Griekenland | beschaving

De oude Griekse beschaving, ook wel het oude Griekenland genoemd, was een grote plaats in het noordoosten van de Middellandse Zee, waar mensen de Griekse taal spraken. Het was veel groter dan het huidige Griekenland. De beschaving van de Grieken bloeide vanaf de archaïsche periode van de 8e/6e eeuw voor Christus tot 146 voor Christus. De periode eindigde met de Romeinse verovering van Griekenland in de Slag bij Korinthe.

Gedurende het grootste deel van deze tijd hadden de Grieken geen regering of heerser. Wel hadden ze een gemeenschappelijke taal en cultuur. De Griekse taal is een Indo-Europese taal.

Er waren veel stadstaten, elk met een eigen grondwet. Athene, Sparta en Korinthe waren machtige stadstaten. Sommige hadden koningen, andere, zoals Athene, hadden een vorm van democratie. Na verloop van tijd verzamelden de machtigste steden andere steden in groepen die "bonden" werden genoemd. Dit gold voor veel van de Griekse kolonies in Klein-Azië, waarvan de meeste nauwe banden hadden met een van de drie kolossale steden.

In het midden van deze periode lag het klassieke Griekenland, dat bloeide in de 5e tot 4e eeuw voor Christus. Het Atheense leiderschap sloeg met succes de dreigende Perzische invasie af in de Grieks-Perzische oorlogen. De Atheense gouden eeuw eindigde met de nederlaag van Athene door toedoen van Sparta in de Peloponnesische Oorlog in 345 voor Christus.

In de laatste, hellenistische, periode werd Griekenland verenigd door de veroveringen van Alexander de Grote. De stadstaten bleven bestaan onder de algemene invloed van Macedonië.

De Griekse cultuur had enige invloed op het Romeinse Rijk, de belangrijkste macht van de Oude Wereld. Op die manier maakte het klassieke Griekenland deel uit van het fundament van de westerse beschaving. Grieks was ook de taal van het Byzantijnse Rijk.

Griekse steden en hun verspreiding over het Middellandse Zeegebied

Het Parthenon is een tempel gewijd aan Athena, gelegen op de Akropolis in Athene. Het is een symbool van de cultuur en verfijning van de oude Grieken.

Tijdlijn van de Griekse geschiedenis

De geschiedenis van Griekenland doorliep deze stadia:

De Myceense cultuur (ca. 1600-c.1100 v. Chr.) was een vroege Griekse cultuur tijdens de Bronstijd, op het Griekse vasteland en op Kreta.
De ineenstorting van de bronstijd of Griekse donkere eeuwen (ca. 1100-c.750 v.Chr.).
De archaïsche periode (ca. 750-c.500 v.Chr.). Kunstenaars maakten grotere vrijstaande beelden in stijve poses, met de dromerige 'archaïsche glimlach'. De archaïsche periode eindigt met de omverwerping van de laatste tiran van Athene in 510 v.Chr.
De klassieke periode (ca. 500-323 v.C.) had een stijl die door latere waarnemers als een uitstekend voorbeeld (d.w.z. "klassiek") werd beschouwd - bijvoorbeeld het Parthenon. Politiek gezien werd de klassieke periode in de 5e eeuw gedomineerd door Athene en de Deliaanse Liga. Zij werden verdrongen door de Spartaanse hegemonie in het begin van de 4e eeuw voor Christus. Ten slotte was er de Liga van Korinthe, die werd geleid door Macedonië.

De Hellenistische periode (323-146 v.Chr.) is de periode waarin de Griekse cultuur (hellenistische kunst) en macht zich uitbreidden naar het nabije en Midden-Oosten. Deze periode begint met de dood van Alexander en eindigt met de Romeinse verovering.
Romeins Griekenland. Dit is de periode tussen de Romeinse overwinning in de Slag bij Korinthe in 146 voor Christus en de vestiging van Byzantium door Constantijn als hoofdstad van het Romeinse Rijk in 330 na Christus.
De laatste fase van de oudheid is de periode van kerstening gedurende de latere 4e tot vroege 6e eeuw. Deze eindigde met de sluiting van de latere versie van Plato's Academie door Justinianus I in 529 na Christus.

De veroveringen van Alexander reikten tot aan de Himalaya

Alexander de Grote

Vroege geschiedenis

Alfabetisering

In de 8e eeuw voor Christus leerden de Grieken voor de tweede keer lezen en schrijven. Zij hadden de geletterdheid verloren aan het einde van de Myceense cultuur, toen de mediterrane wereld in de Donkere Middeleeuwen terechtkwam. De Griekse Donkere Middeleeuwen (~1100 BC-750 BC), of de ineenstorting van de Bronstijd, is een periode in de geschiedenis van het oude Griekenland en Anatolië waarvan geen schriftelijke verslagen en weinig archeologische overblijfselen bestaan.

De Grieken leerden het alfabet van een ander oud volk, de Feniciërs. Zij pasten het enigszins aan. Met name introduceerden de Grieken regelmatige letters voor klinkers, wat nodig was voor hun taal. Hun alfabet werd op zijn beurt gekopieerd door de Romeinen, en een groot deel van de wereld gebruikt nu het Romeinse alfabet.

Politieke structuur

Het oude Griekenland had één taal en cultuur, maar werd pas verenigd in 337 voor Christus, toen Macedonië Athene en Thebe versloeg. Dat betekende het einde van de Klassieke periode en het begin van de Hellenistische periode. Zelfs toen werden de veroverde steden slechts aangesloten bij de Korinthische Liga van Filips II van Macedonië; ze werden niet zelf bezet en geregeerd.

Stadstaten in het oude Griekenland

Het oude Griekenland bestond uit enkele honderden min of meer onafhankelijke stadstaten. Dit verschilde van andere samenlevingen, die stammen waren, of koninkrijken die over relatief grote gebieden heersten.

Ongetwijfeld heeft de geografie van Griekenland, verdeeld en onderverdeeld door heuvels, bergen en rivieren, bijgedragen tot de aard van het oude Griekenland. Enerzijds twijfelden de oude Grieken er niet aan dat zij "één volk" waren; zij hadden dezelfde godsdienst, dezelfde basiscultuur en dezelfde taal. Toch was elke stadstaat of "polis" onafhankelijk; eenwording was iets waar de oude Grieken zelden over spraken. Zelfs toen, tijdens de tweede Perzische invasie van Griekenland, een groep stadstaten zich bond om Griekenland te verdedigen, bleven de meeste polis neutraal, en na de Perzische nederlaag vielen de bondgenoten snel terug in onderlinge strijd.

De belangrijkste kenmerken van het oude Griekse politieke systeem waren:

Het fragmentarische karakter ervan. Er was niet één land, maar vele kleine landen die "stadstaten" werden genoemd.
De focus op steden in kleine staten.
De kolonies die zij stichtten rond de Middellandse Zee waren onafhankelijk van de stichtende stad. Ze stonden echter wel sympathiek tegenover hun "moederstad".
Verovering of directe overheersing door een andere stadstaat was vrij zeldzaam.
De steden groepeerden zich in bonden, en leden verlieten soms de ene bond en sloten zich aan bij een andere.

Later, in de Klassieke periode, waren de bonden minder en groter, en gedomineerd door één stad (met name Athene, Sparta en Thebe). Vaak werden steden onder dreiging van oorlog (of als onderdeel van een vredesverdrag) gedwongen zich aan te sluiten. Nadat Filips II van Macedonië de kerngebieden van het oude Griekenland had "veroverd", probeerde hij het gebied niet te annexeren of te verenigen in een nieuwe provincie. Wel dwong hij de meeste steden zich aan te sluiten bij zijn eigen Korinthische Liga.

Koninkrijken

Sommige steden waren democratisch, sommige waren aristocratisch, en sommige waren monarchieën. Sommige hadden vele revoluties waarbij de ene soort regering de andere verving. Een beroemd Grieks koninkrijk is Macedonië, dat korte tijd het grootste rijk ter wereld werd door de verovering van het Perzische rijk (inclusief het oude Egypte) en tot in het huidige India reikte. Andere beroemde koninkrijken zijn Epirus en Thessalië.

Monarchieën in het oude Griekenland waren niet absoluut, omdat er meestal een raad van oudere burgers was (de senaat, of in Macedonië het congres) die advies gaf aan de koning. Deze mannen werden niet gekozen of uitgeloot zoals in de democratische stadstaten.

Burgers

Burgers die konden deelnemen aan de regering in het oude Griekenland waren meestal mannen die vrij geboren waren in die stad. Vrouwen, slaven en (meestal) elders geboren inwoners hadden geen stemrecht. De details verschilden per stad. Athene is daar een voorbeeld van: De inwoners van Athene bestonden uit drie groepen: burgers, metics (inwonende vreemdelingen) en slaven. Burgers waren inwoners van wie de voorouders al drie generaties lang Atheners waren. Mannelijke burgers hadden de rechten van vrije mannen en konden gekozen worden voor elke officiële staatsfunctie. "Van de geschatte 150.000 inwoners van de stadstaat Attica bezat slechts ongeveer een vijfde het privilege van burgerschap". Vrouwen die burger waren in Athene konden niet deelnemen aan politieke functies, maar in Sparta wel.

Kolonies

Het aantal Grieken groeide en al snel konden ze niet genoeg voedsel verbouwen voor alle mensen. Als dit gebeurde, stuurde een stad mensen weg om een nieuwe stad te stichten, een zogenaamde kolonie.

Omdat het terrein ruw was, werd meestal over zee gereisd. Daarom werden veel nieuwe steden gesticht langs de kustlijn. Eerst werden nieuwe steden gesticht in Anatolië (Klein-Azië) en later langs de Zwarte Zee, op Cyprus, in Zuid-Italië, op Sicilië en rond het huidige Benghazi in Libië. Ze begonnen zelfs een stad, Naucratis, aan de rivier de Nijl in Egypte. De steden van vandaag, Syracuse, Napels, Marseille en Istanbul begonnen als de Griekse steden Syracusa, Neapolis, Massilia en Byzantium.

De grote vier

Tegen de 6e eeuw voor Christus werden enkele steden veel belangrijker dan de andere. Dat waren Korinthe, Thebe, Sparta en Athene.

De Spartanen waren zeer gedisciplineerde soldaten. Ze versloegen de mensen die in hun buurt woonden en die mensen moesten het land voor de Spartanen bewerken. Deze "heloten" moesten de Spartanen een deel van het voedsel geven dat zij verbouwden en zo hoefden de Spartanen niet te werken. In plaats daarvan leerden ze hoe ze betere soldaten konden worden. Er waren niet veel Spartanen, maar wel veel heloten. Spartaanse militaire kracht beheerste de heloten. De Spartanen hadden twee erfelijke koningen die hen in de oorlog leidden. Thuis werden ze ook geregeerd door een groep oude mannen die de Gerousia (de Senaat) werden genoemd.

Athene werd een democratie in 510 voor Christus. De mannen kwamen naar een plek in het centrum van de stad en besloten wat ze moesten doen. Het was de eerste plaats ter wereld waar het volk besliste wat hun land moest doen. In de Boule (het parlement) zouden ze praten en dan stemmen over wat ze zouden doen. Maar de vrouwen stemden niet. Athene had slaven. Deze slaven waren eigendom van hun meesters en konden aan iemand anders worden verkocht. De Atheense slaven waren minder vrij dan de Spartaanse heloten. Elk jaar kozen de Atheense burgers acht generaals die hen in de oorlog leidden.

De ruïnes van Sparta

Grieks-Perzische oorlogen

In 499 voor Christus kwamen de Griekse steden in Anatolië in opstand. Ze wilden niet meer dat Perzië over hen regeerde. Athene stuurde 20 schepen om de Perzen op zee te bestrijden. De Grieken in Anatolië werden verslagen. De Perzische koning Darius besloot Athene te straffen. Hij stuurde soldaten en schepen om Athene te bestrijden.

Athene vroeg Sparta om hulp. Sparta wilde wel helpen, maar kon niet; zij hadden op dat moment een religieus feest. Athene stuurde haar soldaten tegen de Perzen: bij de Slag bij Marathon (490 voor Christus) versloegen ze de Perzen. Toen kwam de hulp van Sparta.

Bij de Slag bij Thermopylae De Spartanen stonden onder leiding van Leonidas, en boden weerstand aan het enorme Perzische leger. Na een paar dagen leidde een verrader genaamd Ephialtes de Perzen om de pas heen achter het Griekse leger aan. Leonidas besefte dat een nederlaag onvermijdelijk was en liet veel van zijn mannen vrij. Degenen die bleven wisten dat het een gevecht op leven en dood zou worden. Leonides hield elite hoplieten (voetsoldaten) die levende zonen hadden thuis. Er waren ook geallieerde Thespianen en Thebanen die vrijwillig bleven.

Op de derde dag leidde Leonidas zijn 300 Spartaanse hoplieten en hun bondgenoten tegen Xerxes en zijn machtige leger. De door Spartanen geleide troepen vochten deze Perzische troepenmacht tot de dood erop volgde om de pas lang genoeg te blokkeren om Xerxes en zijn leger bezet te houden terwijl de rest van het Griekse leger ontsnapte.

Na Thermopylae wilden veel Grieken naar het zuiden, naar de Peloponnesos. Omdat de Isthmus van Korinthe, de weg naar de Peloponnesos, erg smal is, wilden velen daar tegen de Perzen vechten.

Athene lag ten noorden van Korinthe en had een zeemacht. De leider van Athene, Themistocles, wilde de Perzen bestrijden bij het eiland Salamis. Xerxes besloot zijn vloot tegen de Griekse vloot te sturen voordat de Griekse schepen naar de Peloponnesos konden gaan. De Griekse vloot versloeg de Perzen in de Slag bij Salamis. Xerxes ging vervolgens met veel van zijn soldaten naar huis, maar een Perzisch leger bleef in Griekenland. Dit leger werd verslagen in de Slag bij Platea in 479 voor Christus.

De Perzische invasie van Griekenland

Athene tegen Sparta

Nadat de Perzen bij Platea waren verslagen, deden de Spartanen weinig meer. Perzië bleef echter gevaarlijk. Athene vroeg de Griekse steden op de eilanden in de Egeïsche Zee en in Anatolië om zich bij haar aan te sluiten. De steden stemden toe omdat ze bang waren voor Perzië. Deze steden vormden de Deliaanse Liga en Athene was hun leider. Veel van de steden van de Deliaanse Liga moesten Athene tribuutgeld betalen. Athene gebruikte het geld om veel schepen en het Parthenon te bouwen. Sparta was nog steeds sterk op het land, maar Athene was sterker op zee. Verschillende keren was er oorlog tussen Athene en Sparta. Toen besloot Athene veel schepen naar Sicilië te sturen om tegen de stad Syracuse te vechten. Sparta stuurde hulp naar Syracuse, en Athene werd verslagen. Geen van de Atheense schepen kwam terug.

Nu wilde Sparta schepen bouwen om Athene te bestrijden. Het duurde lang voordat Sparta Athene versloeg, maar bij de Slag bij Aegospotami vernietigden de Spartanen de meeste schepen van Athene. De Atheners gebruikten een geavanceerd type schip, triremes genaamd. Deze schepen hadden hun gevechtssystemen en werden voortbewogen door roeiers. Aan de voorkant van de Trireme zat een grote bronzen stormram. De roeiers roeiden de trireem naar een vijandelijke boot en ramden een gat in de romp. Dit was de meest effectieve manier om andere boten te vernietigen. De soldaten (hoplieten) op de trireem gingen aan boord van het vijandelijke schip en namen het gevangen. Toch werd de Atheense vloot van triremes in 405 v.Chr. in een veldslag vernietigd. Athene gaf zich het jaar daarop over en de oorlog was voorbij. Athene kreeg zijn vroegere overheersing nooit meer terug.

Dagelijks leven

Als mannen niet werkten, niet vochten of niet over politiek discussieerden, konden ze (op feestelijke tijden) naar het Griekse theater gaan om naar drama's, komedies of tragedies te kijken. Deze gingen vaak over politiek en de goden uit de Griekse mythologie. Vrouwen mochten niet optreden in het theater; mannelijke acteurs speelden vrouwelijke rollen.

Vrouwen deden huishoudelijk werk, zoals spinnen, weven, schoonmaken en koken. Zij waren niet betrokken bij het openbare leven of de politiek. Vrouwen uit rijke families hadden echter slavinnen die huishoudelijk werk voor hen deden.

De ecumene

Het ecumene (VS) of oecumene (VK) is een oud-Griekse term voor de bekende wereld. In de Griekse oudheid waren dat de delen van de wereld die de Griekse geografen kenden. Dat was in feite de mediterrane wereld. Europa, Azië en Afrika (eigenlijk alleen ten noorden van het Atlasgebergte en Egypte). De Grieken waren goed op de hoogte van het Perzische Rijk, en Alexanders leger kwam tot in delen van Pakistan.

Onder het Romeinse Rijk werd het de beschaving zelf, die toen groter was dan de Grieken dachten.

Oude Griekse spellen

De beroemde Olympische Spelen werden om de vier jaar in Olympia gehouden. Ze waren alleen voor mannen en vrouwen mochten er niet bij zijn, zelfs niet als toeschouwers. De sporten waren hardlopen, speerwerpen, discuswerpen en worstelen. De Spelen waren ongebruikelijk omdat de atleten uit elke Griekse stad konden komen.

Een andere wedstrijd, de Heraean Games, werd gehouden voor vrouwen. Deze werd ook op Olympus gehouden, op een ander tijdstip dan de mannenwedstrijd.

De regels voor meisjes in Sparta waren anders dan in andere steden. Zij werden in dezelfde onderdelen getraind als jongens, omdat de Spartanen geloofden dat sterke vrouwen sterke baby's zouden voortbrengen die toekomstige krijgers zouden worden. Hun atletes waren ongehuwd en deden naakt of in korte jurkjes mee aan wedstrijden. Jongens mochten naar de atleten kijken, in de hoop huwelijken en nakomelingen te creëren.

Later, in de klassieke periode, konden meisjes deelnemen aan dezelfde festivals als mannen.

Zie

↑ Maynard, Christopher (1996). Greek Times (Little Histories). Kingfisher. p. 12. ISBN 0753400707.
↑ Christidis, Anastasios-Phoibos, ed. 2007. A history of Ancient Greek: from the beginning to late antiquity. Cambridge University Press.
↑ Easterling P en Handley C. 2001. Griekse schriften: een geïllustreerde inleiding. Londen: Society for the Promotion of Hellenic Studies. ISBN 0-902984-17-9
↑ Fortson, Benjamin W. 2010. Indo-Europese taal en cultuur: een inleiding. 2d ed. Oxford: Wiley-Blackwell.
↑ Horrocks, Geoffrey. 2010. Greek: a history of the language and its speakers, 2d ed. Oxford: Wiley-Blackwell.
↑ Pomeroy, Sarah B. (1999). Het oude Griekenland: een politieke, sociale en culturele geschiedenis. Oxford University Press. ISBN 9780195097429.
↑ Holland, T. Perzisch vuur, Abacus, ISBN 978-0-349-11717-1
↑ "Gill N.S. Metic. About.com". Gearchiveerd uit het origineel op 2012-09-25. Retrieved 2013-06-09.
↑ Ewbank N. 2009.The nature of Athenian democracy Archived 2011-12-17 at the Wayback Machine Clio.
↑ Omdat hun familielijn na hun dood zou worden voortgezet.
↑ Hanson, Victor Davis 2005. A war like no other: how the Athenians and Spartans fought the Peloponnesian War. New York: Random House (hardcover ISBN 1-4000-6095-8; paperback ISBN 0-8129-6970-7.
↑ "DE HERAIA". Geschiedenis van de Olympische Spelen. Ontvangen op 18 februari 2006.
↑ Scanlon, Thomas F. "Spelen voor meisjes". Ancient Olympics Guide. Retrieved February 18, 2006.

Meer lezen

Pickering, David 2007. Het oude Griekenland. Collins. ISBN 9780007231652

Vragen en antwoorden

V: Wat is de Griekse beschaving?

A: De Oude Griekse beschaving, ook wel het Oude Griekenland genoemd, was een grote plaats in het noordoosten van de Middellandse Zee, waar mensen de Griekse taal spraken. Het was veel groter dan het huidige Griekenland.

V: Wanneer bloeide de Griekse beschaving op?

A: De beschaving van de Grieken bloeide vanaf de archaïsche periode van de 8e/6e eeuw vóór Christus tot 146 vóór Christus.

V: Wat voor soort regering hadden zij?

A: De Grieken hadden niet één regering of heerser. Zij hadden vele stadstaten, elk met een eigen grondwet. Sommige hadden koningen en andere, zoals Athene, hadden een vorm van democratie. Na verloop van tijd verzamelden sommige steden andere steden in groepen die "bonden" werden genoemd.

V: Wat is het klassieke Griekenland?

A: In het midden van deze periode was er het Klassieke Griekenland dat bloeide in de 5e tot 4e eeuw v.Chr. Het Atheense leiderschap sloeg in deze periode met succes de dreigende Perzische invasie af in de Grieks-Perzische oorlogen.

V: Hoe heeft het klassieke Griekenland de westerse beschaving beïnvloed?

A: De Griekse cultuur had enige invloed op het Romeinse Rijk, dat toen de belangrijkste macht in de Oude Wereld was, en zo werd het klassieke Griekenland een van de fundamenten van de Westerse beschaving.

V: Welke taal werd door het Byzantijnse Rijk gebruikt?

A: Het Byzantijnse Rijk gebruikte de Griekse taal.