Claudius
Claudius Latijn: Tiberius Claudius Caesar Augustus Germanicus; 1 augustus 10 voor Christus - 13 oktober 54 na Christus) was de vierde Romeinse keizer. Hij regeerde van 24 januari 41 n.Chr. tot aan zijn dood in 54 n.Chr. Zijn oudoom was de eerste keizer Augustus en zijn oom was de tweede keizer Tiberius. Zijn neef was de derde keizer, Caligula. Zijn grootvader van moederszijde was Marcus Antonius.
Claudius had een soort van handicap, in het spreken en lopen, en zijn familie hield hem uit openbare functies tot hij 38 jaar oud was. Claudius' invaliditeit kan hem gered hebben van de zuiveringen van Tiberius' en Caligula's regeerperiodes; vijanden zagen hem niet als een ernstige bedreiging. Hij werd tot keizer verklaard op aandringen van de Praetoriaanse Garde na de moord op Caligula. Hij was toen het laatste volwassen mannetje van zijn familie.
Ondanks zijn gebrek aan ervaring bleek Claudius een goede beheerder en een groot bouwer van openbare werken. Zijn heerschappij zag een uitbreiding van het Rijk, en de verovering van Groot-Brittannië. Hij had een persoonlijke belangstelling voor het recht en zat de openbare processen voor. Claudius kreeg in zijn persoonlijke leven te maken met tegenslagen, waarvan er één tot zijn moord kan hebben geleid. Hij is vier keer getrouwd en de huwelijken zijn niet goed verlopen. Claudius' familielid en geadopteerde zoon Nero volgde hem op als keizer en maakte veel van zijn goede werk ongedaan.
Moord op Caligula
Op 24 januari 41 na Christus werd Caligula vermoord door een breed opgezette samenzwering. Er is geen bewijs dat Claudius een directe hand had in de moord, hoewel er wordt beweerd dat hij op de hoogte was van het complot. In de chaos na de moord was Claudius er getuige van dat de Duitse garde verschillende niet-betrokken edellieden, waaronder enkele van zijn vrienden, afsneed. Hij vluchtte naar het paleis om zich te verstoppen. Volgens de traditie vond een Praetoriaan genaamd Gratus hem verstopt achter een gordijn en verklaarde hem plotseling tot keizer. Een deel van de wacht heeft misschien gepland om Claudius te zoeken, misschien met zijn goedkeuring. Ze verzekerden hem dat ze niet een van de groepen waren die op zoek waren naar wraak. Hij werd onder hun bescherming gesteld.
De Senaat kwam snel bijeen en begon te debatteren over een regeringswisseling. Toen ze hoorden van de claim van de Praetorianen, eisten ze dat Claudius aan hen werd afgeleverd voor goedkeuring. Hij weigerde, voelde het gevaar. Uiteindelijk werd de Senaat gedwongen om toe te geven en in ruil daarvoor verleende Claudius gratie aan bijna alle moordenaars.
Munt van Herodes van Chalcis, waarop Herodes van Chalcis met broer Herodes Agrippa van Judea Claudius wordt gekroond. Brits Museum
Uitbreiding van het rijk
Onder Claudius breidde het rijk zich voor het eerst sinds de regering van Augustus uit. De provincies Thracië, Judea en drie andere provincies werden tijdens zijn ambtstermijn geannexeerd. De annexatie van Mauretanië, begonnen onder Caligula, werd voltooid na de nederlaag van de rebellen, en verdeeld in twee provincies. De belangrijkste nieuwe uitbreiding was de verovering van Britannia. In 43 na Christus stuurde Claudius vier legioenen naar Groot-Brittannië (Britannia). Groot-Brittannië was een aantrekkelijk doelwit voor Rome vanwege zijn rijkdom - met name mijnen en slaven. Het was ook een toevluchtsoord voor Gallische rebellen en dergelijke, en kon dus niet veel langer alleen gelaten worden. Claudius zelf reisde naar het eiland na de voltooiing van de eerste offensieven en bracht versterkingen en olifanten mee.
De Senaat verleende hem een Romeinse triomf voor zijn inspanningen: in het Romeinse Rijk mochten alleen leden van de keizerlijke familie zulke eer bewijzen. Claudius hief deze beperking later op voor enkele van zijn generaals. Toen de Britse generaal Caractacus in 50 jaar gevangen werd genomen, schonk Claudius hem zijn leven. Caractacus leefde zijn dagen uit op land dat door de Romeinse staat ter beschikking was gesteld, een ongewoon einde voor een vijandelijke commandant.
Claudius voerde in 48 n.Chr. een volkstelling uit waarbij 5.984.072 Romeinse burgers werden gevonden, een toename van ongeveer een miljoen sinds de volkstelling bij de dood van Augustus.
Huwelijken en persoonlijk leven
Claudius is vier keer getrouwd. Zijn eerste huwelijk, met Plautia Urgulanilla, vond plaats na twee mislukte verlovingen. Tijdens hun huwelijk beviel ze van een zoon, Claudius Drusus. Helaas stierf Drusus in zijn vroege tienerjaren aan verstikking, kort nadat hij verloofd was geraakt met Junilla, de dochter van Sejanus. Claudius scheidde later van Urgulanilla wegens overspel en op verdenking van de moord op haar schoonzus Apronia. Toen Urgulanilla na de scheiding beviel, wees Claudius het meisje, Claudia, af omdat de vader een van zijn eigen bevrijders was.
Kort daarna (mogelijk in 28 AD) trouwde Claudius met Aelia Paetina, een familielid van Sejanus, zo niet de adoptiezuster van Sejanus. Tijdens hun huwelijk kregen Claudius en Paetina een dochter, Claudia Antonia.
Enkele jaren na de scheiding van Aelia Paetina, in 38 of begin 39 na Christus, trouwde Claudius met Valeria Messalina, die ooit zijn eerste neef was en nauw verbonden was met de kring van Caligula. Kort daarna beviel ze van een dochter Claudia Octavia. Een zoon, die eerst Tiberius Claudius Germanicus heette, en later Britannicus, werd vlak na de toetreding van Claudius geboren. Dit huwelijk eindigde in een tragedie. Messalina was Claudius regelmatig ontrouw en manipuleerde zijn beleid om rijkdom te vergaren. In 48 na Christus trouwde Messalina met haar minnaar Gaius Silius in een openbare ceremonie terwijl Claudius in Ostia was. Het resultaat was de executie van Silius, Messalina en het grootste deel van haar kring. Claudius liet de Praetorianen beloven hem te doden als hij ooit weer zou trouwen.
Agrippina de Jongere
Ondanks deze verklaring is Claudius opnieuw getrouwd met zijn nicht Agrippina de Jongere.
De poging tot staatsgreep door Silius en Messalina had Claudius waarschijnlijk de zwakte van zijn positie doen inzien, aangezien hij geen duidelijke volwassen erfgenaam had, Britannicus was nog maar een jongen. Agrippina's zoon Lucius Domitius Ahenobarbus (de keizer Nero) was een van de laatste mannen van de keizerlijke familie. Toekomstige staatsgreeppogingen konden zich rond het paar verzamelen, en Agrippina toonde al een dergelijke ambitie. In ieder geval accepteerde Claudius Agrippina, en adopteerde later de pas volwassen Nero als zijn zoon.
Nero werd samen met de minderjarige Britannicus erfgenaam, getrouwd met Octavia en zwaar gepromoveerd. Nero was populair bij het publiek als kleinzoon van Germanicus en directe afstammeling van Augustus.
Dood, vergoddelijking en reputatie
De consensus van de oude historici was dat Claudius werd vermoord door gif en stierf in de vroege uren van 13 oktober 54 na Christus. De rekeningen lopen sterk uiteen, maar bijna allemaal impliceren ze zijn laatste vrouw, Agrippina, als de aanstichter. Agrippina had een motief om de opvolging van Nero te verzekeren voordat Britannicus aan de macht kon komen.
Claudius werd door Suetonius beschreven als fysiek afstotelijk, zwak en gemakkelijk te manipuleren door zijn vrouwen en metgezellen, maar deze historicus is niet volledig te vertrouwen. De overgeleverde werken van Claudius geven een ander beeld. Ze schetsen een beeld van een intelligente, geleerde, belezen en gewetensvolle beheerder met oog voor detail en rechtvaardigheid. Zo wordt Claudius een raadsel. Sinds de ontdekking van zijn brief aan de Alexandrijnen in de vorige eeuw is er veel werk verricht om Claudius te rehabiliteren en te bepalen waar de waarheid ligt.
Scholarly werkt en hun impact
Claudius heeft zijn hele leven lang overvloedig geschreven. Naast de geschiedenis van Augustus' bewind bevatte zijn grote werk een Etruskische geschiedenis en acht delen over de Carthaagse geschiedenis, evenals een Etruskisch woordenboek en een boek over het dobbelspel. Claudius is de laatste persoon die Etruskisch heeft kunnen lezen. Zijn eerste vrouw was Etruskisch. Uiteindelijk schreef hij een achtdelige autobiografie.
Helaas heeft geen van deze grote werken het overleefd. Ze leven wel voort als bronnen voor de overgeleverde geschiedenissen van de Julio-Claudiaanse dynastie. Suetonius citeert Claudius' autobiografie een keer, en moet ze als bron vele malen hebben gebruikt. Tacitus heeft hem wellicht gebruikt voor enkele van de meer antiquarische passages in zijn annalen. Claudius is de bron voor talrijke passages uit Plinius' natuurgeschiedenis. Plinius vernoemt hem bij naam in boek VII 35.p83.
Veel van de openbare werken die onder zijn bewind zijn gemaakt, zijn gebaseerd op plannen die voor het eerst door Julius Caesar zijn gesuggereerd. Levick is van mening dat deze emulatie van Caesar zich wellicht heeft uitgebreid tot alle aspecten van zijn beleid.
In literatuur en film
De bekendste fictieve weergave van de keizer Claudius waren de boeken I, Claudius en Claudius de God (uitgegeven in 1934 en 1935) van de dichter Robert Graves. Ze zijn allebei in de eerste persoon geschreven, alsof ze Claudius' autobiografie zijn. Graves' plot suggereerde dat er recentelijk echte vertalingen van Claudius' geschriften zijn ontdekt. Claudius' echte overlevende brieven, toespraken en uitspraken werden in de tekst verwerkt (meestal in het tweede boek, Claudius de God) om authenticiteit toe te voegen.
De twee boeken van Graves vormden de basis voor een I, Claudius TV-serie van de BBC. De serie met Derek Jacobi als Claudius werd in 1976 uitgezonden op BBC2. Het was een groot kritisch succes en won verschillende BAFTA-prijzen. De serie werd later uitgezonden in de Verenigde Staten op Masterpiece Theatre in 1977. De DVD-release van de televisieserie bevat The Epic that Never Was documentary.
Claudius is meerdere malen in films geportretteerd. Ik, Claudius (1937, directeur Josef von Stromberg), onafgewerkt; Charles Laughton als Claudius was een grootse voorstelling. De overgebleven rollen werden in de BBCtv-documentaire The Epic that never was (1965) getoond, waarin enkele van Laughton's meest volleerde acteerwerk werd onthuld. Ook zijn er kleine uitbeeldingen in Demetrius en de Gladiatoren (1954) en Caligula (1979).
Voorouders
| Verwanten van Claudius | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Vragen en antwoorden
V: Wie was Claudius?
A: Claudius was de vierde Romeinse keizer, die regeerde van 24 januari 41 na Christus tot zijn dood in 54 na Christus. Zijn oudoom was de eerste keizer, Augustus, en zijn oom was de tweede keizer Tiberius. Zijn neef was de derde keizer Caligula. Zijn grootvader van moederskant was Marcus Antonius.
V: Wat voor handicap had Claudius?
A: Claudius had een soort handicap bij het spreken en lopen, waardoor hij tot zijn 38e geen openbare functie kon uitoefenen.
V: Hoe werd Claudius keizer?
A: Hij werd na de moord op Caligula op aandringen van de Praetoriaanse Garde tot keizer uitgeroepen. Hij was toen de laatste volwassen man van zijn familie.
V: Wat waren enkele verwezenlijkingen tijdens de regering van Claudius?
A: Ondanks zijn gebrek aan ervaring bleek Claudius een goed bestuurder en een groot bouwer van openbare werken. Tijdens zijn regering werd het Rijk uitgebreid en werd Romeins Brittannië veroverd. Hij interesseerde zich persoonlijk voor het recht en zat openbare processen voor.
V: Hoe vaak trouwde Claudius?
A: Hij trouwde vier keer, maar geen van hen pakte voor hem persoonlijk of politiek goed uit.
V: Wie volgde hem op als keizer?
A: Zijn familielid en aangenomen zoon Nero volgde hem na zijn dood op als keizer en maakte veel van het goede werk dat hij in Rome had verricht ongedaan.
