Conflictoplossing

Culture-based

Conflictoplossing als beroepspraktijk en als academisch gebied is zeer gevoelig voor culturele achtergrond. In Westerse culturele contexten, zoals Canada en de Verenigde Staten, impliceert succesvolle conflictoplossing meestal het bevorderen van communicatie tussen de twistende partijen en het oplossen van problemen die tegemoetkomen aan hun onderliggende behoeften. In deze situaties hebben conflictoplossers het vaak over het vinden van de win-win oplossing, of een wederzijds bevredigend scenario, voor alle betrokkenen (zie Fisher en Ury (1981), Getting to Yes). In veel niet-westerse culturele contexten, zoals Afghanistan, Vietnam en China, is het ook belangrijk om "win-win"-oplossingen te vinden; hoe men daar komt kan echter heel verschillend zijn. In deze contexten kan directe communicatie tussen de conflictpartijen die expliciet ingaat op de inzet van het conflict als zeer onbeleefd worden ervaren, waardoor het conflict erger wordt en de oplossing wordt vertraagd. In plaats daarvan kan het zinvol zijn religieuze, stam- of gemeenschapsleiders in te schakelen, moeilijke waarheden indirect via een derde mee te delen en suggesties te doen door middel van verhalen (zie David Augsberger (1992), Conflictbemiddeling over de culturen heen). Interculturele conflicten zijn vaak het moeilijkst op te lossen, omdat de verwachtingen van de partijen zeer verschillend kunnen zijn, en er veel gelegenheid is voor misverstanden.

Bij dieren

Conflictoplossing is ook bestudeerd bij niet-mensen, zoals honden, katten, apen, slangen, olifanten, en primaten (zie Frans de Waal, 2000). Agressie komt vaker voor tussen verwanten van dieren en binnen een groep, dan tussen groepen. In plaats van een afstand te creëren tussen de individuen, waren de primaten echter intiemer in de periode na het agressieve incident. Deze intimiteiten bestonden uit verzorging en diverse vormen van lichaamscontact. Stressreacties, zoals een verhoogde hartslag, nemen gewoonlijk af na deze verzoenende signalen. Verschillende soorten primaten, evenals vele andere soorten die in groepen leven, vertonen verschillende vormen van verzoenend gedrag. Het oplossen van conflicten die de interactie tussen individuen in een groep bedreigen, is noodzakelijk om te overleven en heeft dus een sterke evolutionaire waarde. Deze bevindingen zijn in tegenspraak met eerdere bestaande theorieën over de algemene functie van agressie, namelijk het scheppen van ruimte tussen individuen (voor het eerst voorgesteld door Konrad Lorenz), hetgeen meer het geval lijkt te zijn bij conflicten tussen groepen dan binnen groepen.

Naast onderzoek bij primaten beginnen biologen nu ook verzoening bij andere dieren te onderzoeken. Tot voor kort bestond de literatuur over verzoening bij niet-primaten uit anekdotische waarnemingen en zeer weinig kwantitatieve gegevens. Hoewel vreedzaam gedrag na conflicten reeds in de jaren 1960 werd gedocumenteerd, maakte Rowell pas in 1993 voor het eerst expliciet melding van verzoening bij wilde schapen. Sindsdien is verzoening gedocumenteerd bij gevlekte hyena's, leeuwen, dolfijnen, dwergmangoesten, tamme geiten en tamme honden.

Carrières

Conflictoplossing is een groeiend gebied van de beroepspraktijk, zowel in de V.S. als in de rest van de wereld. Door de escalerende kosten van conflicten wordt steeds vaker een beroep gedaan op derden die kunnen optreden als scheidsrechter, bemiddelaar, bemiddelaar en ombudspersoon of conflictspecialist om conflicten op te lossen. Hulp- en ontwikkelingsorganisaties hebben zelfs specialisten op het gebied van vredesopbouw aan hun teams toegevoegd. Ook veel van de grote internationale NGO's hebben een groeiende behoefte gezien om mensen in dienst te nemen die zijn opgeleid in conflictanalyse en -oplossing. Bovendien heeft deze uitbreiding van het vakgebied geresulteerd in de behoefte aan beoefenaars van conflictoplossing om te werken in een verscheidenheid van omgevingen, zoals in bedrijven, rechtssystemen, overheidsinstellingen non-profitorganisaties, overheidsinstellingen en onderwijsinstellingen die over de hele wereld actief zijn.

Onderwijs

Universiteiten over de hele wereld bieden studieprogramma's aan op het gebied van onderzoek, analyse en praktijk van conflicten. De Cornell University School of Industrial and Labor Relations (ILR) huisvest het Scheinman Institute on Conflict Resolution, dat opleidingen aanbiedt op het gebied van conflictoplossing voor studenten, afgestudeerden en professionals. Bijkomende doctorale programma's worden aangeboden aan de Georgetown University, de Eastern Mennonite University en het Trinity College Dublin. Het Instituut voor Conflictanalyse en -oplossing van de George Mason University biedt bachelor-, master- en certificaatprogramma's aan in conflictanalyse en -oplossing en een doctoraalprogramma in filosofie van conflicten en conflictoplossing. Veel studenten die een doctoraalprogramma voltooien, gaan het veld in als onderzoekers, theoretici, analisten, beleidsmakers en professoren in het hoger onderwijs.

Voorts is de in Nederland gevestigde Pax Ludens Foundation een organisatie die simulaties van conflictoplossing samenstelt in een scenario van internationale betrekkingen om studenten te helpen de fijne kneepjes te leren van waar conflicten ontstaan in de wereld van de internationale politiek.

Conflictoplossing is een groeiend aandachtsgebied in de Britse pedagogie, waarbij zowel leerkrachten als leerlingen worden aangemoedigd om te leren over mechanismen die leiden tot agressieve actie, en mechanismen die leiden tot vreedzame oplossing.

In veel scholen in het VK is conflictoplossing nu een integraal onderdeel van het SEAL-programma (Social and Emotional Aspects of Learning) geworden, omdat het aansluit bij de SEAL-principes van het ontwikkelen van sociale vaardigheden en inzicht in de eigen gevoelens.

In India worden masters in conflictanalyse en vredesopbouw aangeboden door het Nelson Mandela Centre for Peace, aan de Jamia Millia Islamia-universiteit in New Delhi.

Verwante pagina's

• Geschillenbeslechting
• Collaboratief recht
• Collaboratieve echtscheiding
• Dialoog
• Gezinstherapie
• Interpersoonlijke communicatie
• Bemiddeling
• Onderhandeling
• Talaq - een laatste stap in het huwelijk, in de Islamitische jurisprudentie.