Tibetaanse Autonome Regio

Religie

De belangrijkste godsdienst van Tibet is het boeddhisme. Hun tradities maken het een interessante plaats voor veel mensen. Van de plaatselijke monniken wordt soms gezegd dat zij speciale, bovenmenselijke vermogens bezitten. De geschriften van Tibetaanse monniken worden soms gedeeld met buitenstaanders, en staan bekend om hun inzicht. Het Tibetaanse Dodenboek bevat rituelen voor de doden en stervenden, enigszins vergelijkbaar met de katholieke laatste riten. Sommige Tibetanen belijden een religie die Bon heet. Mensen die Bon bestuderen zijn het er niet over eens waar Bon vandaan komt, hoe oud het is, en of het een soort boeddhisme genoemd kan worden. De religieuze leider van de Tibetaanse boeddhisten heet de Dalai Lama. Hij werd gedwongen het land te verlaten toen het Chinese leger de macht overnam. De Dalai Lama leeft momenteel in ballingschap in India, maar bezoekt vaak andere landen. Veel monniken en andere religieuze mensen werden ook gedwongen het land te verlaten, en velen van hen zijn boeddhistische en Bon-centra begonnen in steden over de hele wereld.

 

Geschiedenis

Tibet ontstond uit gemeenschappen die langs de Yarlung Tsangpo, de langste rivier in Tibet, leefden. Namri Songtsen verenigde deze gemeenschappen rond 600 na Christus onder één koning, waarbij de stad Lhasa de hoofdstad werd. Zijn zoon Songtsen Gampo nam de controle over het land voorbij Lhasa en de Yarlung Tsangpo en begon het Tibetaanse Rijk. Tibetaanse schrijvers zeggen dat de boeddhisten voor het eerst naar Tibet kwamen toen Songtsen Gampo koning was. Trisong Detsen, koning van 755 tot 794 CE, gaf veel steun aan het boeddhisme. Hij hielp een klooster bouwen in Samye, dat zeer belangrijk werd. Tijdens Trisong Detsen's tijd als koning had het Tibetaanse Rijk controle over grote gebieden. De grenzen van Tibet raakten Centraal-Azië en Afghanistan in het westen, Bangladesh in het zuiden en China in het oosten. Nadat koning Langdarma in 842 was vermoord, stortte het Tibetaanse Rijk in en was Tibet niet langer verenigd onder één koning.

In de late jaren 900 en 1000 begonnen mensen nieuwe boeddhistische en Bon-tradities. Drie van de vier scholen van het Tibetaanse boeddhisme werden in deze tijd opgericht, evenals de eerste Bon-kloosters. Mensen die de geschiedenis van Tibet bestuderen noemen deze tijd de Tibetaanse Renaissance. In 1042 kwam de Indiase boeddhistische meester Atisha naar Tibet. Atisha inspireerde een hervorming van de Tibetaanse kloosters en schreef een belangrijke gids voor mensen om verlichting te bereiken. Dit soort gidsen worden lamrim genoemd, en alle lamrim-boeken in Tibet zijn gebaseerd op het boek van Atisha. De grootste school van het Tibetaanse boeddhisme, de Gelug-school, werd opgericht door mensen die door Atisha waren geïnspireerd, met name de monnik Tsongkhapa (1357-1419). Tsongkhapa's geschriften over filosofie werden de nieuwe norm in Tibet.

Het Mongoolse Rijk stuurde in 1240 legers naar Tibet en nam in de negen jaar daarna de controle over het land over. De Mongolen lieten het bestuur van het land over aan leiders van de Sakya-school van het boeddhisme. Het Tibetaanse boeddhisme verspreidde zich naar Mongolië en vandaag de dag zijn de meeste mensen in Mongolië boeddhist. Halverwege de jaren 1300 werd Tibet weer onafhankelijk, maar de Mongolen hadden nog steeds enige macht en invloed. In 1577 gaf de Mongoolse leider Altan Khan de leider van de Gelug-school de titel Dalai Lama. De vijfde Dalai Lama kreeg de controle over heel Tibet, en de Dalai Lama werd niet alleen de leider van de Gelug-school, maar ook de leider van Tibet. In de jaren 1700 stuurde het Qing-rijk, gevestigd in China, legers naar Tibet en nam het de officiële controle over Tibet over, maar de Qing-keizers lieten de Dalai Lama meestal het land besturen. De Qing-keizer Qianlong steunde het Tibetaanse boeddhisme door nieuwe vertalingen van boeddhistische boeken toe te staan en nieuwe tempels te bouwen. In de late jaren 1800 begonnen het Britse Rijk en het Russische Rijk belangstelling te krijgen voor de controle over Tibet, omdat het midden tussen de Russische koloniën in Centraal-Azië en de Britse koloniën in India lag. Groot-Brittannië stuurde in 1903-4 legers naar Tibet. Zij dwongen Tibet ermee in te stemmen niet bevriend te zijn met Rusland. Een revolutie maakte een einde aan het Qing-rijk in 1911, en Tibet werd weer onafhankelijk, en was de volgende zesendertig jaar onafhankelijk.

In 1949 werd Mao Zedong de leider van China. Mao en de Chinese leiders vonden dat China de controle over Tibet moest terugkrijgen, en in 1950 trokken Chinese troepen het oosten van Tibet binnen. Mao Zedong was een communist, en vond dat veel dingen over de manier waarop Tibetanen hun leven leefden anders moesten. Het beviel de Chinese communisten niet hoeveel macht de Dalai Lama, de Gelug-school en boeddhistische groeperingen in het algemeen hadden over de Tibetaanse samenleving, en zij wilden de manier waarop land in Tibet werd bezeten hervormen. De veranderingen die de Chinese communistische partij in Tibet doorvoerde, werden met geweld afgedwongen, en de Tibetanen begonnen in opstand te komen tegen de Chinese regering. De Chinezen reageerden hierop door in 1959 veel troepen te sturen, waardoor de Dalai Lama en duizenden andere Tibetanen gedwongen werden naar andere landen te vluchten. De Dalai Lama begon een regering in ballingschap in India. Tussen 1959 en 1961 werden de meeste kloosters in Tibet vernietigd en kreeg de Chinese Communistische Partij controle over het leven van de Tibetanen. China creëerde in 1965 een administratieve afdeling van een deel van Tibet, de Tibetaanse Autonome Regio, hoewel de etnische Tibetanen niet veel inspraak hebben gehad in het bestuur van deze regio. De Chinese regering heeft grote aantallen Han-Chinezen aangemoedigd zich in Tibet te vestigen. Groepen buiten China, zoals Human Rights Watch, beweren dat de Chinese regering de Tibetanen onderdrukt en ervoor zorgt dat zij hun cultuur verliezen.

 

Politieke verdeeldheid

Tibet is verdeeld in 2 gemeenten (地级市) en vijf autonome prefecturen (自治州).

• Lhasa (拉萨)
• Xigaze (日喀则)
• Ngari prefectuur (阿里地区)
• Nagqu prefectuur (那曲地区)
• Chamdo prefectuur (昌都地区)
• Prefectuur Nyingchi (林芝地区)
• Lhoka prefectuur (山南地区)

 

Invloed buiten Tibet

De Tibetaanse cultuur beïnvloedt ook andere nabijgelegen regio's, zoals Nepal, Bhutan, delen van Oost-Kasjmir en enkele regio's in het noordelijkste deel van India, met name Sikkim, Uttaranchal en Tawang. China claimt een deel van de Indiase provincie Arunachal Pradesh als Zuid-Tibet.

 

Onrust

Sinds China in de jaren vijftig de macht overnam, zijn er in Tibet enkele protesten geweest. In de meeste gevallen ging het om sociale of economische problemen. In sommige gevallen was dat omdat er mensen zijn die vinden dat Tibet geen deel van China zou moeten zijn. Om hun verzet te tonen staken veel Tibetanen zichzelf in brand om de Chinese regering onder druk te zetten om weer onafhankelijk te worden. In 2011 pleegden 19 mensen zelfmoord. Er is een spoorlijn aangelegd, de Qingzang-spoorlijn, die China met Lhasa verbindt. Ook de stijgende voedselprijzen en de moeilijke toegang tot hoger onderwijs hebben veel mensen boos gemaakt. De spoorlijn heeft ook de vrees voor meer migratie doen ontstaan. Deze situatie heeft geleid tot geweld tegen mensen van buiten Tibet. Een deel van dit geweld vindt plaats buiten Tibet. Bij het toewijzen van overheidsposten in Tibet lijken meer Chinezen van een andere nationaliteit te worden toegewezen dan Tibetanen. De Chinese regering beweert dat als Tibet weer onafhankelijk wordt, de economie daaronder zal lijden.

 

Het Potalapaleis in Lhasa  

Gerelateerde pagina's

• Zuid-Tibet