Peter Waldo | wordt door velen beschouwd als de stichter van de Waldenzen

Leven en werk

Er zijn niet veel details bekend over het leven van Waldo. Sommige bronnen zeggen dat hij een rijk man was die kleding verkocht, en dat hij een koopman uit Lyon was. Ook zeggen bronnen dat hij enige opleiding had genoten. Ergens niet lang voor het jaar 1160 werd hij geïnspireerd door enkele gebeurtenissen. Een daarvan was het horen van een preek over het leven van de heilige Alexius. Een andere was toen het zeggen dat men niet geloofde in transsubstantiatie (het geloof dat tijdens de communie het brood en de wijn veranderen in het lichaam en bloed van Jezus Christus) een misdaad werd waarvoor men de doodstraf kon krijgen. Een derde gebeurtenis was de plotselinge dood van een vriend tijdens een avondmaal. Hierna begon hij een radicaal christelijk leven te leiden. Hij gaf zijn bezittingen aan zijn vrouw. De rest van zijn bezittingen gaf hij aan de armen.

Rond deze tijd begon Waldo in het openbaar te preken en te onderwijzen over zijn ideeën over eenvoudig leven en armoede. Hij leerde dat "niemand twee meesters kan dienen, God en geld", (zie Evangelie van Matteüs 6:24) en uitte scherpe kritiek op dingen die de paus deed en dingen die de Rooms-Katholieke Kerk onderwees. Enkele van de dingen die door de katholieke kerk werden onderwezen en die hij bekritiseerde waren het vagevuur en de transsubstantiatie. Hij zei dat de Rooms-Katholieke Kerk de hoer was uit het boek Openbaring. Tegen 1170 volgden veel mensen hem. Deze mensen werden de Armen van Lyon, de Armen van Lombardije, of de Armen van God genoemd, die hun leer in het buitenland verspreidden terwijl ze verkleed waren als marskramers. Zij werden vaak de Waldenzen (of Waldenzen) genoemd, maar verschilden van de Albigenzen of Katharen.

De Waldenzenbeweging kende lekenprediking (mensen die niet als predikant of priester in hun levensonderhoud voorzagen), mensen die uit vrije wil arm waren, en een strikte naleving van de Bijbel. Tussen 1175-1185 liet Waldo een geestelijke uit Lyon het Nieuwe Testament van de Bijbel vertalen in de taal die de meeste mensen spraken, het Arpitaans (Franco-Provençaals), of hij vertaalde het zelf.

In 1179 gingen Waldo en een van zijn volgelingen naar Rome, waar zij werden ontvangen door paus Alexander III en de Romeinse Curie. Zij moesten voor een panel van drie geestelijken uitleggen wat zij geloofden, onder meer over kwesties die toen binnen de Kerk werden besproken. Deze omvatten het idee dat alle mensen priesters waren, het onderwijzen van het evangelie in de taal die de meeste mensen spraken, en mensen die bewust een arm en eenvoudig leven leidden. De resultaten van de vergadering waren niet overtuigend, en Waldo's ideeën, maar niet de beweging zelf, werden veroordeeld tijdens het Derde Lateraanse Concilie in hetzelfde jaar, hoewel de leiders van de beweging nog niet waren geëxcommuniceerd (uit de Kerk gezet).

Weggestuurd uit Lyon, verhuisden Waldo en zijn volgelingen naar de hoge valleien van Piemonte, en in Frankrijk, in de Luberon. Uiteindelijk werd Waldo geëxcommuniceerd door paus Lucius III tijdens de synode van Verona in 1184, en de leer van de Armen van Lyon werd opnieuw veroordeeld door het Vierde Lateraanse Concilie in 1215, waar zij voor het eerst bij naam worden genoemd, en ketterij worden genoemd. De Rooms-Katholieke Kerk begon de Waldenzen te vervolgen, en velen werden in de 12e, 13e en 14e eeuw in verschillende Europese landen berecht en ter dood veroordeeld. De Waldenzen overleefden door de Alpen in te trekken en zich daar te verbergen. Eeuwen na zijn dood sloot het Waldenzengenootschap zich aan bij de Geneefse of Gereformeerde tak van de Protestantse Reformatie.

Meer lezen

• Audisio, Gabriel, The Waldensian Dissent: Persecution and Survival, c.1170 - c.1570, Cambridge Medieval Textbooks. (1999) Cambridge: Cambridge University Press, ISBN 0521559847.