Middeleeuwen | periode van ongeveer duizend jaar in de Europese geschiedenis

De Middeleeuwen waren een periode van ongeveer duizend jaar in de Europese geschiedenis. Ze begonnen rond het jaar 476 CE, toen het West-Romeinse Rijk eindigde, en duurden tot ongeveer de tijd dat Christoffel Columbus in 1492 in de Nieuwe Wereld aankwam. Deze periode wordt de "Middeleeuwen" genoemd omdat zij zich afspeelde tussen de val van het keizerlijke Rome en het begin van het vroegmoderne Europa. Het wordt vaak onderverdeeld in de Vroege Middeleeuwen, de Hoge Middeleeuwen en de Late Middeleeuwen.

Soms gebruiken mensen andere namen, zoals "de Middeleeuwen", om de Middeleeuwen te beschrijven. Een andere naam voor de Middeleeuwen is "het tijdperk van het geloof", omdat het christendom en de islam veel populairder werden. De vroege Middeleeuwen worden ook wel "de Donkere Middeleeuwen" genoemd, omdat geleerden in het verleden ten onrechte geloofden dat er in deze periode weinig cultuur, goede literatuur, kunst of vooruitgang was.

Heel weinig mensen in de Middeleeuwen konden lezen, dus er zijn niet veel documenten uit deze periode. Hierdoor weten historici niet zoveel over de Middeleeuwen als over vroeger.

Tijdens de Middeleeuwen was het leven van veel mensen kort, moeilijk en arm. De val van het Romeinse Rijk en de invallen van barbaarse stammen verwoestten Europa. De Romeinen hadden veel vooruitgang geboekt op het gebied van wetenschap, technologie, techniek, geneeskunde en literatuur. Tijdens de Middeleeuwen ging veel van deze nieuwe kennis verloren. Er waren massamigraties, oorlogen en plagen. Ongeveer 300 jaar lang was er voortdurend geweld. Daarna verminderde de ontwikkeling van het feodalisme een deel van het geweld.

In 800 ce werd Karel de Grote keizer van de Romeinen. Hij bevorderde orde, onderwijs en beschaving. Langzaam begon Europa te herwinnen wat het verloren had. Toch waren de late middeleeuwen een moeilijke tijd. Oorlogen en de builenpest doodden miljoenen mensen in Europa en Azië.

Europa veranderde tijdens de Middeleeuwen. In het oude West-Romeinse Rijk vormden zich onafhankelijke, verenigde natiestaten. Tot deze nieuwe naties behoorden Engeland, Schotland, Hongarije, Spanje, Portugal, Polen, Litouwen, Denemarken, Noorwegen en Frankrijk (dat voortkwam uit het rijk van de Franken).


 

Byzantium: De oostkant van Rome

In 330 na Christus stichtte de Romeinse keizer Constantijn het Byzantijnse Rijk (ook wel het Oost-Romeinse Rijk genoemd). Hij maakte de hoofdstad Constantinopel. Het Byzantijnse Rijk beheerste Klein-Azië en Noord-Afrika, en soms ook Zuid-Spanje en Zuid-Italië. Het land werd echter langzaam weggevreten door vijanden als de Turken en de Franken.

Het Byzantijnse Rijk overleefde de val van het West-Romeinse Rijk en duurde tot 1453. Constantinopel was een ommuurde stad op een schiereiland. Dit maakte het voor indringers moeilijk om de stad in te nemen. Uiteindelijk veroverde het Ottomaanse Rijk in 1453 Constantinopel. Zij gaven de stad haar huidige naam: Istanboel. Dit was het einde van het Byzantijnse Rijk.

De val van Constantinopel door de Ottomaanse Turken wordt ook wel het einde van de Middeleeuwen genoemd.



 De belegering van Constantinopel staat afgebeeld in een 15e-eeuws manuscript (Chronique de Charles VII)  Zoom
De belegering van Constantinopel staat afgebeeld in een 15e-eeuws manuscript (Chronique de Charles VII)  

De islam en zijn gouden eeuw

De islamitische profeet Mohammed stichtte de islam in het begin van de 7e eeuw. Kort na zijn dood in 632 CE splitste de islam zich in twee takken. Dit waren de soennitische moslims en de sjiieten. De meeste moslims (ongeveer 85%) zijn soennitisch. Shi'a-moslims wonen vooral in het huidige Iran en Irak. De soenni-sji'a-splitsing is vergeleken met de protestantse reformatie binnen de christelijke kerk veel later, in 1517.

Na de dood van de profeet Mohammed begonnen Arabische moslims veel christelijke gebieden over te nemen en te bekeren tot de islam. Mettertijd namen zij de controle over van het huidige Irak, Syrië, Egypte, Noord-Afrika en Spanje. (Frankrijk en andere Europese landen bleven onder christelijke heerschappij.) Uiteindelijk veroverde het islamitische Ottomaanse Rijk ook delen van Oost-Europa. Veel moslimstaten hadden uitgestrekte gebieden in handen, waardoor zij in de Middeleeuwen grootmachten werden. De islam verspreidde zich langs de grote handelsroutes van de oude wereld. Veel handelaren en reizigers werden moslim.

De Middeleeuwen waren een gouden eeuw van kennis in islamitische gebieden. Terwijl Europa het moeilijk had, boekte de islamitische wereld grote vooruitgang op het gebied van kunst, landbouw, economie, industrie, recht, literatuur, navigatie, filosofie, wetenschappen en technologie. Veel islamitische kaliefen en sultans verzamelden de oude teksten van grote klassieke rijken. (Bijvoorbeeld, de Kaliefen van Andalusisch Cordoba verzamelden oude Romeinse teksten, en de Anatolische Seltsjoeken verzamelden oude Griekse teksten). Tijdens deze Islamitische Gouden Eeuw hielp een Perzische moslim bij de ontwikkeling van de algebra.

De gouden eeuw van de islam eindigde met de invallen van de Mongolen in het midden van de 13e eeuw.


 

Aziatische handel en de builenpest

Tijdens de Middeleeuwen werd de handel tussen landen veel gebruikelijker. De meeste handel liep langs de Zijderoute, een handelsroute die Europa verbond met het Midden-Oosten en Oost-Azië. Arabische handelaren brachten langs de Zijderoute dingen heen en weer tussen Europa en Oost-Azië.

Voorwerpen die licht, gemakkelijk te dragen en waardevol waren, legden de verste afstanden af. Tijdens de hoge Middeleeuwen begon de rijkdom terug te keren en begonnen consumenten weer om luxe te vragen. Handelaren brachten zijde, porselein, specerijen, wierook, goud en edelstenen duizenden kilometers over woestijnen, bergen en vlakten naar Europa. Ze brachten ook glas van Europa naar Azië.

Niet alle artikelen reisden over de hele zijderoute. Handelaren die zwaardere, minder waardevolle artikelen vervoerden, legden kortere afstanden af. Voedsel, bijvoorbeeld, reisde meestal alleen binnen een paar dorpen.

De handel werd tijdens de kruistochten (1095-1291) meerdere malen sterk onderbroken door invallen van de Mongolen, oorlogen tussen moslims en christenen, en (later) de Zwarte Pest. Volgens de geschiedschrijving brachten de Mongolen de pest mee uit Azië. Deze ziekte verwoestte de wereldbevolking van 1347 tot 1351. Zij doodde bijna een derde van de wereldbevolking (hoewel Amerika niet werd getroffen).

Boeddhisme in de Middeleeuwen

Het boeddhisme is een niet-theïstische godsdienst (wat betekent dat zijn volgelingen niet in een god geloven). Het is gebaseerd op de filosofie. Het begon in India. Moslim-invallers verdreven het boeddhisme echter uit India. Hierdoor werd het boeddhisme gedwongen naar het oosten te vluchten. Tegenwoordig zijn er nog maar weinig boeddhisten in India, maar het boeddhisme is uiteindelijk sterk geworteld in China.

Het Mongoolse Rijk en de Chinese verkenning

Tijdens de Middeleeuwen creëerden de Mongolen het grootste aaneengesloten rijk ter wereld. Onder leiding van Genghis Khan veroverden de Mongolen gebieden in een groot deel van Azië, het Midden-Oosten en het verre oosten van Europa. Omdat het Mongoolse Rijk zo groot en machtig was, was er weinig oorlog binnen het rijk. Deze periode wordt nu de Pax Mongolica genoemd (pax is Latijn voor "vrede"). Net als de vroegere Pax Romana was de Pax Mongolica een tijd van relatieve vrede en stabiliteit. Hierdoor konden handel, technologie en ideeën zich veilig door Eurazië verplaatsen. De internationale handel en diplomatie langs de zijderoute namen een hoge vlucht.

Rond zijn dood in 1227 was het rijk van Genghis Khan te groot geworden om te overleven. Het stortte in onder zijn eigen omvang (zoals dat van Alexander de Grote in het oude Griekenland). Het voormalige Mongoolse Rijk werd in vieren gedeeld. Hierdoor konden de Chinezen opnieuw de dominante macht in het Verre Oosten worden. Later, onder de Yuan-dynastie, heroverden de Chinezen ook de controle over Noord-China.

Rond 1405 ging de Chinese admiraal Zheng He de wereld verkennen. Zijn vloot van 300 "schatschepen" verkende grote delen van de oostelijke wereld. Deze schepen waren vele malen groter dan alles wat de Europeanen hadden gebouwd. (Een schatschip van Zheng He was breder dan het schip 'Santa Maria' van Columbus lang was).



 Schilderij van Donia en Jelckama die vechten voor de vrijheid van zijn volk. Het schilderij heet: "Dapperheid van Grote Pier", wat betekent: "Dapperheid van Grote Pier".  Zoom
Schilderij van Donia en Jelckama die vechten voor de vrijheid van zijn volk. Het schilderij heet: "Dapperheid van Grote Pier", wat betekent: "Dapperheid van Grote Pier".  

Late Middeleeuwen

De Late Middeleeuwen waren de laatste twee eeuwen van de Middeleeuwen, van ongeveer 1291 (toen de kruistochten eindigden) tot 1492 (toen Columbus naar de Nieuwe Wereld reisde). In deze periode werd het geweer uitgevonden en veranderde de manier waarop oorlogen werden gevoerd. Aristocratie en feodalisme werden minder belangrijk.

Vóór de late middeleeuwen werden legers alleen gevormd als er oorlog was. Nu richtten staten permanente legers op. Technologie, economie en wetenschap ontwikkelden zich. Er werden steden gesticht en bestaande steden werden groter en rijker.

Tijdens de late middeleeuwen vochten Frankrijk en Engeland de Honderdjarige Oorlog uit. Ook China herwon in deze periode zijn onafhankelijkheid van het Mongoolse Rijk. Zo ook het Groothertogdom Moskou, dat onder de naam "Rusland" de belangrijkste staat in Oost-Europa werd.

De builenpest verwoestte Eurazië en Noord-Afrika tijdens de late middeleeuwen. Dit was een van de dodelijkste pandemieën in de geschiedenis. Er stierven tussen 75 en 200 miljoen mensen aan. Dit was 1/3 tot 3/4 van de toenmalige wereldbevolking.

In de 15e eeuw veroverden de Ottomaanse Turken het Byzantijnse Rijk. Hierdoor werd de zijderoute afgesneden, zodat de Europeanen nieuwe handelsroutes moesten zoeken. Christelijke staten verdreven op hun beurt de moslims uit Spanje. Dit bracht het tijdperk van de ontdekkingen tijdens de Renaissance op gang.

 

Vragen en antwoorden

V: Wat zijn de Middeleeuwen?


A: De Middeleeuwen is een periode van ongeveer duizend jaar in de Europese geschiedenis, die begint rond 476 n.Chr. en eindigt rond 1492 n.Chr. Het wordt ook wel "het tijdperk van het geloof" genoemd vanwege de groeiende populariteit van het christendom en de islam in deze periode.

V: Hoe werden de vroege Middeleeuwen gezien door geleerden uit het verleden?


A: Geleerden uit het verleden geloofden ten onrechte dat er in deze periode weinig cultuur, goede literatuur, kunst of vooruitgang was, dus noemden zij het "de Donkere Middeleeuwen".

V: Wat gebeurde er met Europa na de val van het Romeinse Rijk?


A: Na de val van het Romeinse Rijk kende Europa massale migraties, oorlogen en plagen die het verwoestten. Hierdoor ging veel nieuwe kennis van de Romeinen verloren.

V: Wie werd keizer van de Romeinen in 800 CE?


A: Karel de Grote werd keizer van de Romeinen in 800 na Christus. Hij bevorderde orde, onderwijs en beschaving, waardoor Europa langzaam terugkreeg wat het verloren had.

V: Wat waren enkele gevolgen van het leven in deze periode?


A: Het leven van de mensen was kort en moeilijk door oorlogen en plagen die miljoenen mensen in Europa en Azië het leven kostten. Er was ook voortdurend geweld gedurende 300 jaar, totdat het feodalisme enig geweld verminderde.

V: Welke naties vormden zich in deze periode in het oude West-Romeinse Rijk? A: In het oude West-Romeinse Rijk ontstonden landen als Engeland, Schotland, Hongarije, Spanje, Portugal, Polen, Litouwen, Denemarken, Noorwegen, Frankrijk (dat voortkwam uit de Franken).

AlegsaOnline.com - 2020 / 2023 - License CC3