Zeemeermin
Een zeemeermin is een mythologisch wezen met een vrouwelijk menselijk hoofd en bovenlichaam en de staart van een vis. Men zegt dat zeemeerminnen meestal in het water leven, hoewel ze soms uit het water komen en op de grote rotsen boven de zee zitten. Men denkt dat ze met hun sirene-achtige roep boten doen verongelukken.
Een zeemeermin, door John William Waterhouse, 1900.
Zeemeermin en zeemeerman, 1866. Anonieme Russische volkskunstenaar.
Overzicht en etymologie
Het woord is een samenstelling van mere, het Oudengelse woord voor "zee", en maid, een vrouw. Het mannelijke equivalent is een meerman. Net als sirenen zingen zeemeerminnen soms voor mensen en goden en betoveren ze hen, waardoor ze afgeleid worden van hun werk en van het dek lopen of hun schip aan de grond zetten. Volgens andere verhalen knijpen ze het leven uit drenkelingen terwijl ze hen proberen te redden. Ze zouden ook mensen meevoeren naar hun onderwater koninkrijk. In De kleine zeemeermin van Hans Christian Andersen wordt gezegd dat ze vergeten dat mensen onder water niet kunnen ademen, terwijl anderen zeggen dat ze mensen verdrinken uit wrok.[] De sirenen uit de Griekse mythologie worden in latere folklore soms afgeschilderd als zeemeerminachtigen; sommige talen gebruiken zelfs hetzelfde woord voor zowel vogel- als viswezens, zoals het Maltese woord "sirena". Andere verwante soorten mythische of legendarische wezens zijn waterfeeën (bv. verschillende waternimfen) en selkies, dieren die zich kunnen transformeren van zeehonden naar mensen.
Geschiedenis
Oude Nabije Oosten
De eerste bekende verhalen over zeemeerminnen verschenen in Assyrië, ca. 1000 voor Christus. De godin Atargatis hield van een herder en doodde hem per ongeluk. Ze was zo verdrietig dat ze in een meer sprong om een vis te worden, maar het water wilde haar schoonheid niet verbergen. Daarom nam ze de vorm van een zeemeermin aan.
Een populaire Griekse legende verandert de zus van Alexander de Grote na haar dood in een zeemeermin. Ze leefde, zei men, in de Egeïsche Zee en als ze een schip tegenkwam, stelde ze de matrozen slechts één vraag: "Leeft koning Alexander nog?" (Grieks: "Ζει ο Βασιλιάς Αλέξανδρος;") Het antwoord was "Hij leeft en heerst en verovert de wereld" (Grieks: "Ζει και βασιλεύει και τον κόσμο κυριεύει"). Als zij haar vraag juist beantwoordden, kalmeerde zij de wateren voor het schip, maar elk ander antwoord zou haar boos maken en een storm doen opsteken.
Arabische Nachten
De Duizend-en-een-nacht bevat verschillende verhalen over "Zeemensen", zoals Djullanar het Zeemeisje. In tegenstelling tot andere mythologieën zijn deze bijna hetzelfde als mensen, behalve dat ze kunnen ademen en onder water leven. Ze planten zich ook voort met landmensen, waarvan de kinderen onder water kunnen leven.
In "De avonturen van Bulukiya", verkent de hoofdpersoon Bulukiya's de zeeën, en ontmoet enkele zeemeerminnen.
Britse Eilanden
Zeemeerminnen stonden in de Britse folklore bekend als ongelukkige voortekenen. Verschillende delen van het lied Sir Patrick Spens gaan over een zeemeermin die tot gedoemde schepen spreekt, of hen vertelt dat ze nooit meer land zullen zien. Zeemeerminnen kunnen ook een teken zijn van slecht weer.
Sommige zeemeerminnen werden beschreven als zeer groot, tot wel 610 meter.
Zeemeerminnen konden ook via rivieren naar zoetwatermeren zwemmen. Op een dag ging de Laird van Lorntie in een meer bij zijn huis een vrouw helpen van wie hij dacht dat ze aan het verdrinken was, en een dienaar van hem trok hem terug en waarschuwde dat het een zeemeermin was, en de zeemeermin schreeuwde hem na dat ze hem zou hebben gedood als zijn dienaar er niet was geweest.
Maar soms verschenen zeemeerminnen als aardiger figuren, die mensen leerden hoe ze ziektes konden genezen.
Zeemeerminnen werden beschouwd als wilder en lelijker dan zeemeerminnen, maar ze waren ook niet geïnteresseerd in mensen.
The Land Baby , door John Collier (1899)
De visser en de Syren , door Frederic Leighton, ca. 1856-1858
Warsaw Mermaid
De zeemeermin, of syrenka, is het symbool van Warschau. Afbeeldingen van een zeemeermin symboliseren Warschau sinds het midden van de 14e eeuw.
1659, Wapen van Oud Warschau op de omslag van een boekhouding van de stad.
Zeemeermin Waarneming
Sommige mensen beweren dode of levende zeemeerminnen te hebben gezien uit plaatsen als Java en British Columbia. Er zijn twee Canadese meldingen uit de omgeving van Vancouver en Victoria, BC, de ene ergens tussen 1870 en 1890, de andere uit 1967.
In augustus 2009 heeft de stad Kiryat Yam in Israël een prijs van 1 miljoen dollar uitgeloofd voor iedereen die het bestaan van zeemeerminnen voor haar kust kon bewijzen, nadat tientallen mensen hadden gezegd dat ze een zeemeermin hadden gezien die als een dolfijn uit het water sprong en kunstjes deed in de lucht voordat ze terugkeerde naar waar ze vandaan kwam. De prijs is nog niet uitgereikt.
Kunst en literatuur
Een beroemd beeld werd gemaakt door John William Waterhouse, van 1895 tot 1905, genaamd A Mermaid (zie bovenaan dit artikel). Het was een voorbeeld van late British Academy stijl kunst, maar verdween en werd pas in de jaren 1970 teruggevonden. Het bevindt zich weer in de collectie van de Royal Academy.
Het beroemdste sprookje van de afgelopen eeuwen is het sprookje De kleine zeemeermin (1836) van Hans Christian Andersen, dat in vele talen is vertaald.
De bekendste musicals over zeemeerminnen zijn die van Felix Mendelssohn in zijn Fair Melusina en de drie "Rijndochters" in Der Ring des Nibelungen van Richard Wagner.
Films met zeemeerminnen erin zijn dramatische televisieseries zoals Charmed. Animatiefilms zijn Disney's populaire musicalversie van Andersen's verhaal, en Hayao Miyazaki's Ponyo.
Heraldiek
In de heraldiek zijn zeemeerminnen het meest bekend met een kam of een spiegel, en ook zeer ijdel geacht.
Een zeemeermin met een schild en zwaard (Syrenka) staat op het officiële wapen van Warschau. De stad Norfolk, Virginia gebruikt ook een zeemeermin als symbool.
Op het persoonlijke wapen van Michaëlle Jean, gouverneur-generaal van Canada, staan twee zeemeerminnen afgebeeld.
16e eeuwse zeemeermin stoel
Wapen van Warschau
Hoaxes
In de 19e eeuw toonde P. T. Barnum in zijn museum een taxidermale hoax genaamd de Fiji-zeemeermin. Anderen hebben soortgelijke hoaxen gemaakt, meestal van papier-maché of delen van dode wezens, meestal apen en vissen, aan elkaar genaaid om op een zeemeermin te lijken. Na de tsunami van 2004 verschenen op internet foto's van "zeemeerminnen" uit Fiji als voorbeelden van op het strand aangespoelde voorwerpen, die echter net zo min echt waren als de tentoonstelling van Barnum.
Sirenia
Sirenia is een soort plantenetende zoogdieren zoals de zeekoe en de doejong, die alleen leven in rivieren, moerassen en andere grote watergebieden. Zeelieden noemden deze dieren vroeger zeemeerminnen.
Sirenomelia
Sirenomelia, ook wel "zeemeermin-syndroom" genoemd, is een zeldzame aandoening. Een kind wordt geboren met aan elkaar gegroeide benen en weinig of geen geslachtsdelen. Dit is echter net zo zeldzaam als een Siamese tweeling, en komt slechts bij één op de 100.000 levendgeborenen voor. Het is meestal erg slecht voor de nieren en de blaas, en in juli 2003 waren er slechts vier overlevenden bekend.
Zeemeerminnen in Thaise folklore
In de Thaise folklore "Phra Abhai Manee" is er een mooie zeemeermin genaamd "Praphanpheloung". Zij is een mooie dame die een staart heeft in plaats van benen. Het verhaal gaat over een charmante prins die werd meegenomen door de reuzin "Pisua Samudr" en met haar samenleefde tot ze een zoon kregen met de naam "Sin -Samudr". Op een dag ging Sin Samudr uit een grot en bracht een zeemeerman naar zijn vader die in de grot was opgesloten. De zeemeerman kende het verhaal over de jonge prins en wilde hem en zijn zoon helpen ontsnappen aan de reuzin. Het verhaal vertelt ook hoe zeemeerminnen eruit zien. Ze zijn erg mooi met lang zwart haar en een bleke huid. Ze houden van zingen en zwemmen onder de maan. Hun ogen kunnen in het donker zien maar vervagen in de zon. Thaise folklore "Phra Abhai Manee" werd geschreven door de beroemde dichter genaamd "Sunthornphu" omdat het verhaal in de buurt van de kust gebeurde, zodat mensen zijn personages standbeelden zoals een reuzin, de prins en een zeemeermin plaatsten in Rayong, Thailand.
In de populaire cultuur
Zeemeerminnen zijn te zien als personages in films, waaronder Splash en Aquamarine.
