Libertarisme

Deze pagina gaat over vrije-markt individualisme. Sommige mensen (vooral in Europa en Latijns-Amerika) gebruiken het woord libertarisme om te verwijzen naar 'libertair socialisme' (zie anarchisme)

Libertarisme is een idee in de ethiek en de politiek. Het woord komt van het woord 'vrijheid'. Simpel gezegd vinden libertariërs dat mensen moeten kunnen doen wat ze willen, zolang hun daden anderen niet schaden. Daarom willen libertariërs de macht van de overheid beperken, zodat mensen zoveel mogelijk vrijheid hebben.

Het libertarisme is voortgekomen uit het liberalisme als een beweging in de jaren 1800. Veel van de overtuigingen van het libertarisme zijn vergelijkbaar met de overtuigingen van het klassieke liberalisme. Het libertarisme heeft ook wortels in het anarchisme en de Oostenrijkse School voor Economie.

Net als andere mensen zijn libertariërs tegen slavernij, verkrachting, diefstal, moord, en alle andere voorbeelden van geïnitieerd geweld.



De Gadsden vlag wordt veel gebruikt als een symbool van LibertarismeZoom
De Gadsden vlag wordt veel gebruikt als een symbool van Libertarisme

Individuele rechten

Libertariërs geloven dat geen enkele persoon het lichaam van een ander kan bezitten of controleren, wat zij "zelfeigendom" of "individuele soevereiniteit" noemen. Eenvoudig gezegd: ieder mens heeft het recht over zijn of haar eigen lichaam te beschikken.

In de 19e eeuw waren Amerikaanse libertairen als William Lloyd Garrison, Frederick Douglass en Lysander Spooner allemaal abolitionisten. Abolitionisten waren mensen die de slavernij meteen wilden beëindigen.

Garrison baseerde zijn verzet tegen slavernij op het idee van zelfeigenaarschap. Omdat je een natuurlijk recht hebt om over je eigen lichaam te beschikken, heeft niemand anders het recht om die controle van je af te nemen. Garrison en Douglass noemden beiden slavenmeesters 'mensenstelenaars'.



Het stoppen van geweld

Als je het recht hebt om over je eigen lichaam te beschikken, dan heeft niemand het recht om geweld (of dwang) tegen je uit te oefenen.

Sommige libertariërs geloven dat alle geweld onrechtvaardig is. Deze libertariërs worden vaak "anarcho-pacifisten" genoemd. Robert LeFevre was een libertariër die alle geweld afwees. De meeste libertariërs zijn echter van mening dat geweld op sommige manieren gerechtvaardigd kan zijn.

Eén ding dat geweld rechtvaardigt is zelfverdediging. Als iemand gewelddadig tegen je is, heb je het recht om jezelf met gelijke kracht te verdedigen.

De libertariër Murray N. Rothbard zei dat het verkeerd zou zijn om iemand te doden voor het stelen van een pakje kauwgom. Als je kauwgom steelt, is dat een daad van geweld tegen de eigenaar van het eigendom. De eigenaar heeft het recht om defensief geweld te gebruiken om de kauwgom terug te krijgen, maar het doden van de dief gaat te ver. Dat is te veel geweld omdat het niet gelijk is aan het geweld dat de dief heeft gebruikt. Straf moet gelijk zijn aan de misdaad. Een student en collega van hem, Walter Block, zei dat een straf niet gelijk moet zijn aan de misdaad, maar voldoende om de schade goed te maken die de misdaad heeft veroorzaakt plus hoeveel het heeft gekost om de misdadiger te pakken.

Sommige libertariërs geloven dat het je morele plicht is om jezelf en je eigendom te verdedigen als je dat kunt. Deze overtuiging wordt meestal gehuldigd door Objectivisten. Deze mensen geloven dat pacifisme immoreel is. De meeste libertariërs zijn het hier niet mee eens.

Alle libertariërs geloven dat het verkeerd is geweld te gebruiken tegen een persoon of tegen wat hij of zij bezit. Zij noemen dit het "non-agressie principe".



Eigenschap

Eigendom is het recht om over iets te beschikken. Eigendom is het ding dat je controleert.

Libertariërs geloven dat eigendomsrechten voortkomen uit zelfbezit. Dit betekent dat, omdat je het recht hebt over je eigen lichaam te beschikken, je ook het recht hebt te bepalen wat je ermee doet.

De Engelse filosoof John Locke zei dat iemand eigenaar wordt van iets door het te gebruiken. Dus, als je van een gebied dat niemand anders bezit een boerderij maakt en het gebruikt, wordt dat gebied jouw eigendom. Dit wordt het "homestead principe" genoemd.

Libertariërs zeggen ook dat je een rechtmatige eigenaar kunt worden door iets cadeau te krijgen of door het met iemand te ruilen voor iets wat hij bezit. Je wordt geen rechtmatige eigenaar door te stelen. Je wordt ook geen rechtmatige eigenaar door simpelweg te zeggen dat je iets bezit. Als je het ding niet hebt "gehomesteed" of het via handel of schenking hebt gekregen, bezit je het niet.



Overheid

Libertariërs zijn ertegen dat staten (of regeringen) "wetten" maken die mensen vertellen wat ze wel en niet met hun eigen lichaam mogen doen. De enige legitieme wetten zijn wetten die zeggen dat een persoon geen geweld mag gebruiken tegen andere mensen of hun legitieme eigendom. Alle "wetten" die mensen ervan weerhouden geweldloze dingen te doen, moeten volgens libertariërs worden afgeschaft. (Deze "wetten" worden meestal "slachtofferloze misdaden" genoemd, omdat er geen slachtoffer is als er geen schade is).

In de meeste landen neemt de staat (of regering) belastinggeld van de mensen aan. Alle libertariërs zijn voorstander van belastingverlaging, en sommige libertariërs vinden dat de staat helemaal geen belastinggeld zou moeten innen. Libertariërs denken dat mensen voor de armen kunnen zorgen zonder de overheid. Ze vinden dat mensen moeten betalen voor de dingen die ze willen gebruiken, maar niet hoeven te betalen voor andere dingen die ze niet willen. Belastingontduiking (het weigeren om belasting te betalen aan de staat) is een misdaad zonder slachtoffers. Libertariërs zouden liever zien dat belastingen vervangen worden door loterijen, gebruikersvergoedingen en schenkingen.

Libertariërs vinden dat iedereen zelf moet kunnen beslissen wat goed of slecht is voor haar/zijn eigen lichaam. Libertariërs vinden dat als mensen in auto's willen rijden zonder veiligheidsgordels te dragen, dat hun eigen keuze is. Zij mogen daar niet met geweld van worden weerhouden, zelfs niet door de staat. Als iemand al zijn geld aan een goed doel wil schenken, of het aan gokken wil verspillen, dan is dat ook iets wat hij zelf moet beslissen. Niemand mag onder dwang daarvan worden weerhouden, zelfs niet door de staat. Libertariërs zeggen zelfs dat als volwassenen schadelijke drugs willen gebruiken, ze dat zouden moeten mogen doen, zelfs als het hun leven bederft. Het is de eigen keuze van de drugsgebruiker, want het is zijn eigen lichaam. Zolang de druggebruiker geen geweld begint te gebruiken tegen andere mensen of hun legitieme eigendom, mag niemand geweld gebruiken tegen de druggebruiker of zijn legitieme eigendom, zelfs de overheid niet.

Veel libertariërs vinden ook dat familie en vrienden voor mensen moeten zorgen zodat ze geen drugs gebruiken, zonder gordel rijden of andere dingen doen die gevaarlijk voor hen zijn. Maar niemand kan anderen dwingen dingen te doen die zij niet willen doen, of hen ervan weerhouden niet-gewelddadige dingen te doen die zij wel willen doen.



Soorten Libertariërs

Er zijn twee grote basistypes libertariërs.

Minarchisme

Minarchisten zijn libertariërs die geloven dat de samenleving een staat zou moeten hebben met zeer beperkte macht. Zij geloven dat vrije markten de meest morele en efficiënte manier zijn om goederen en diensten te leveren. Zij geloven dat de staat alleen zou moeten voorzien in politie en rechters om ervoor te zorgen dat mensen zich aan de wetten houden, en een leger om ervoor te zorgen dat niemand het land aanvalt. Sommige minarchisten geloven in een kleine hoeveelheid belasting en een beperkte voorziening van publieke goederen zoals internationale diplomatie en openbare parken.

Twee beroemde minarchistische libertariërs zijn Robert Nozick en Ayn Rand. Nozick geloofde dat het enige legitieme dat een staat kan doen is een politiemacht hebben. Hij noemde zijn legitieme staat een "nachtwakersstaat". Ayn Rand geloofde dat de staat een politiemacht en een rechtssysteem zou moeten hebben.

Anarchisme

Libertarische anarchisten noemen zichzelf meestal anarcho-kapitalisten, vrije-markt anarchisten, individualistische anarchisten, of gewoon anarchisten.

Libertarische anarchisten geloven niet dat de staat nodig is. Zij geloven dat mensen hun eigen leven en bedrijven kunnen organiseren. Zij willen de staat vervangen door vrijwillige organisaties, waaronder liefdadigheidsinstellingen, particuliere bedrijven, vrijwillige vakbonden en onderlinge hulpmaatschappijen. Zij willen ook een einde maken aan alle gedwongen belastingen.

Zij zeggen dat de staatspolitie kan worden vervangen door "DRO's" (Dispute Resolution Organisations) of "particuliere beschermingsorganisaties". Zij zeggen ook dat de staatsrechters kunnen worden vervangen door "particuliere arbitrage."

Een bekende libertaire anarchistische denker was Murray N. Rothbard. Anderen zijn Lysander Spooner, Benjamin R. Tucker, en Linda & Morris Tannehill.

Andere soorten

De meeste libertariërs vallen onder een van de twee hierboven genoemde typen libertariërs. Maar er zijn ook andere soorten.

  • Libertarische constitutionalisten zijn libertariërs die geloven dat de enige legitieme dingen die een staat kan doen, die dingen zijn die zijn goedgekeurd in een grondwet. Onder de libertarische constitutionalisten bevindt zich Ron Paul.
  • Agoristen zijn revolutionaire libertaire anarchisten die geloven dat we de staat moeten bestrijden door wat zij noemen "contra-economie". Agoristen zijn o.a. Samuel Edward Konkin, III en Brad Spangler.
  • Objectivisten zijn libertariërs die in atheïsme geloven. Zij geloven dat de mens in staat is dingen te weten, in tegenstelling tot het scepticisme, dat het idee is dat de mens dingen niet met zekerheid kan weten. Zij geloven dat de rede de enige weg naar de waarheid is, en dat een systeem van vrij kapitalisme het enige ethische regeringssysteem is. Objectivisten zijn onder meer Ayn Rand. (Er zijn ook enkele "anarcho-Objectivisten," zoals Linda & Morris Tannehill en Roy A. Childs, Jr.)
  • Links-libertariërs zijn libertaire anarchisten die geloven dat een kapitalistisch vrijemarktsysteem niet tot meer gelijkheid zal leiden. Zij staan vaak erg open voor ideeën als "arbeiderszelfbeheer" en feminisme. Deze overtuigingen werken vaak goed samen met anarcho-communisme en anarcho-syndicalisme. Links-libertariërs zijn onder meer Benjamin R. Tucker en Roderick T. Long.
  • Anarcho-pacifisten zijn libertariërs die geloven dat geen enkel geweld ooit legitiem is, zelfs niet uit zelfverdediging. Hoewel Robert LeFevre zichzelf geen "anarcho-pacifist" noemde (of zelfs maar een "anarchist"), was hij er wel een.
  • Autarchisme is een vorm van libertair anarchisme die individuele vrijheid, zelfredzaamheid en individualisme voorstaat. Om het simpel te zeggen, autarchisten geloven in de filosofie: "Beheers jezelf". Robert LeFevre is een zelfverklaarde autarchist.
  • Geolibertariërs geloven dat het enige legitieme dat een staat kan doen belasting is, en dat de enige legitieme belasting een belasting op land is. Dit wordt vaak de "enkele belasting" genoemd.
  • Voluntarisme is een andere term voor libertair anarchisme. Voluntaryisten geloven dat alleen vrijwillige acties legitiem zijn. Dit betekent dat alle overheidsgeweld onwettig is. De eerste libertariër die zichzelf een vrijwilliger noemde was Auberon Herbert.
  • Burgerlijke libertariërs zijn mensen die geloven in het behoud van burgerlijke vrijheden, zoals vrije meningsuiting. Maar niet alle libertariërs vinden dat je mag doen wat je wilt met het geld dat je verdient. Alle libertariërs zijn burgerlijke libertariërs, maar niet alle burgerlijke libertariërs zijn libertariërs.



Vragen en antwoorden

V: Wat is libertarisme?


A: Libertarisme is een politieke ideologie die pleit voor minder overheidscontrole over het leven van mensen en prioriteit geeft aan maximale individuele vrijheid.

V: Wat is de overtuiging van libertariërs om mensen meer vrije keuze te geven?


A: Libertariërs geloven dat het over het algemeen beter is om mensen meer keuzevrijheid te geven.

V: Wie kan volgens libertariërs dingen beter doen dan de overheid?


A: Libertariërs stellen dat gewone mensen dingen vaak beter kunnen dan de overheid.

V: Wat voor soort economie steunen libertariërs meestal?


A: Libertariërs pleiten meestal voor een kapitalistische economie, maar met meer liberale vrijheden.

V: Waarin verschilt links libertarisme van rechts libertarisme?


A: Het linkse libertarisme en het rechtse libertarisme verschillen wat betreft hun politieke overtuigingen, maar libertariërs houden zich niet altijd aan de links-rechts politiek.

V: Wat zijn de wortels van het libertarisme?


A: Het libertarisme heeft zijn wortels in het klassieke liberalisme, het anarchisme en de Oostenrijkse economische school.

V: Maken alle libertariërs deel uit van de soevereine burgerbeweging?


A: Nee, niet alle libertariërs maken deel uit van de beweging van soevereine burgers.

AlegsaOnline.com - 2020 / 2023 - License CC3