Sneeuwluipaard
De sneeuwluipaard (Panthera uncia) is een katachtige die leeft in Centraal-Azië. Vroeger werd gedacht dat hij niet nauw verwant was aan de kleinere luipaard, en daarom werden ze vroeger in verschillende geslachten ondergebracht. Recent onderzoek heeft echter uitgewezen dat dit niet juist is. De kat is nauw verwant aan de andere grote katten in het geslacht Panthera.
Close-up van een mannetje
Verschijning
Sneeuwluipaarden zijn ongeveer 2-5 meter lang en hebben een 90-100 centimeter lange staart. Ze wegen tot 75 kilogram. Ze hebben een grijze en witte vacht met donkere rozetten en vlekken, en hun staart heeft strepen. Zijn vacht is zeer lang en dik om hem te beschermen tegen de kou. Hun voeten zijn ook groot en harig, waardoor ze gemakkelijker over de sneeuw kunnen lopen. Ze gebruiken hun lange staart voor hun evenwicht en als deken om gevoelige lichaamsdelen te bedekken tegen de strenge bergkou.
Stem
Zij zijn een van de katten die niet kunnen spinnen: "Bij vijf kattensoorten (leeuw, tijger, jaguar, luipaard en sneeuwluipaard) is het epihyoideum een elastisch ligament, terwijl bij alle andere soorten van de Felidae het epihyoideum volledig verbeend (benig) is... die katachtigen met een elastisch epihyoideum kunnen wel brullen maar niet spinnen, terwijl soorten met een volledig verbeend tongbeen wel kunnen spinnen maar niet kunnen brullen". Desondanks lijkt het er nu op dat sneeuwluipaarden niet kunnen brullen, maar wel een aantal andere geluiden kunnen maken.
Jacht
Sneeuwluipaarden zijn goed gecamoufleerd, en zijn crepusculair (het meest actief bij zonsopgang en zonsondergang). Ze besluipen en eten middelgrote prooien zoals steenbokken, bharal (bergschaap) en wilde geiten. Hij kan twee weken overleven op één enkel schaap.
Sneeuwluipaarden geven er de voorkeur aan prooien van bovenaf te overvallen, en gebruiken gebroken terrein om hun benadering te verbergen. Ze proberen op het schaap te landen en doden het direct. Als het schaap vlucht, achtervolgen ze het langs steile bergwanden, waarbij ze het momentum van hun eerste sprong gebruiken om de prooi tot 300 m te achtervolgen.
Ze doden met een beet in de nek, en kunnen de prooi naar een veilige plaats slepen alvorens zich te voeden. Ze eten alle eetbare delen van het karkas, en kunnen twee weken overleven op één bharal voordat ze weer op jacht gaan. De jaarlijkse prooibehoefte bedraagt 20-30 volwassen blauwe schapen (bharal).
Habitats
In de zomer leven sneeuwluipaarden meestal boven de boomgrens op bergweiden en in rotsachtige gebieden op hoogten van 2.700 tot 6.550 m. In de winter dalen ze af in de bossen tot op een hoogte van 1.200 tot 2.000 meter. Sneeuwluipaarden geven de voorkeur aan gebroken terrein, en kunnen zich zonder problemen verplaatsen in sneeuw tot 85 cm diep, hoewel ze de voorkeur geven aan bestaande paden die door andere dieren zijn gemaakt.
Ze leven alleen. Na een zwangerschap van ongeveer honderd dagen brengt het vrouwtje 2 of 3 jongen ter wereld. Ze zijn beschermd in de meeste landen waar ze leven. Mensen doden ze echter nog steeds voor hun vacht, of om hun vee te beschermen.
Distributie
De sneeuwluipaard heeft een enorm bereik in Centraal-Azië. Hij komt voor in Afghanistan, Bhutan, China, India, Kazachstan, Kirgizië, Nepal, Pakistan, Rusland, Tadzjikistan, Oezbekistan, Kasjmir, Kunlun, en de Himalaya tot het zuiden van Siberië, Mongolië en Tibet.
De aantallen zijn vrij laag, maar moeilijk te schatten. Veel schattingen zijn ruw en verouderd. De totale wilde populatie van de sneeuwluipaard werd in 2008 geschat op 4.510 tot 7.350 individuen.
Taxonomie en evolutie
Men dacht dat het sneeuwluipaard niet nauw verwant was aan de Panthera of andere levende grote katten. Recente moleculaire studies plaatsen de soort echter stevig in het geslacht Panthera: zijn naaste verwant is de tijger (Panthera tigris). MSW3 verwijst nog steeds naar de sneeuwluipaard als Uncia uncia, maar de recentere IUCN classificeert hem als Panthera uncia.
In de populaire cultuur
De sneeuwluipaard is een officieel symbool van Kazachstan.
