Tweekleppigen

Shell

Tweekleppigen hebben twee schelpen of kleppen die door een scharnier met scharniertanden verbonden zijn. Ze zijn gemaakt van een kalkhoudend mineraal, calciet of aragoniet. De kleppen zijn bedekt met een periostracum, een organische hoornige substantie. Dit vormt de bekende gekleurde laag op de schelp.

De schelpen worden gewoonlijk dichtgehouden door sterke adductorspieren. Jakobsschelpen kunnen hun spieren gebruiken om de kleppen open te klappen en te zwemmen.

Voedsel

Een tweekleppige neemt water op waarin plankton en andere dingen drijven.

Sommige (maar niet alle) weekdieren hebben een deel van hun mantel dat siphon (een buis) wordt genoemd. Sifonen, als ze bestaan, komen in paren, één om aan te zuigen, één om uit te drijven.

Alles wat klein genoeg is om in de opening van de sifon te passen, komt in de bivalve. Als het zwevende materiaal binnenkomt, blijft het steken in het slijmerige slijm dat zich aan het oppervlak van de kieuwen van de tweekleppige bevindt. Het voedsel wordt naar beneden gebracht, naar de mond, die zich aan de andere kant van de sifon bevindt. Het voedsel wordt verteerd in de maag en de darmen van de tweekleppige, en alles wat niet verteerd wordt, gaat naar buiten via de andere sifon, met water.

De sifons zijn een aanpassing van gravende weekdieren. Weekdieren die boven het substraat (sediment) leven, zoals sint-jakobsschelpen en oesters, hebben ze niet nodig.

Typen voeding

Er zijn vier voedertypes, die worden bepaald door hun kieuwstructuur:

• Protobranchs gebruiken hun ctenidia enkel voor ademhaling, en de labiale palpen om te eten
• Septibranchs bezitten een septum over de mantelholte dat voedsel naar binnen pompt.
• Filibranchs en lamellibranchs vangen voedsel op met een slijmlaag op de ctenidia; de filibranchs en lamellibranchs worden onderscheiden door de manier waarop de ctenidia zijn samengevoegd

Beweging

Graven

Als groep zijn de tweekleppigen aangepast om door te dringen in, en zich horizontaal voort te bewegen over, zachte grond zoals modder en zand. Bekende voorbeelden hiervan zijn scheermesschelpen, die zich met grote snelheid in het zand kunnen ingraven om aan vijanden te ontsnappen, en kokkels.

Zwemmen

Jakobsschelpen en vijlschelpen kunnen zwemmen om aan een roofdier te ontsnappen, door hun kleppen samen te klappen om een waterstraal te creëren. Kokkels kunnen hun voet gebruiken om aan gevaar te ontkomen. Deze methoden putten het dier echter snel uit. Bij de scheermesschelpen kunnen de sifons afbreken om later weer aan te groeien.

Defensieve afscheidingen

De vijlschelpen kunnen bij bedreiging een schadelijke afscheiding produceren, en de waaierschelpen van dezelfde familie hebben een uniek, zuur producerend orgaan.

Vergelijking met brachiopoden

Tweekleppigen lijken oppervlakkig gezien op brachiopoden, maar de bouw van de schelp is bij de twee groepen totaal verschillend. Bij de brachiopoden zitten de twee kleppen aan de dorsale en ventrale zijde van het lichaam, terwijl ze bij de tweekleppigen aan de linker- en rechterzijde zitten.

Tweekleppigen verschenen laat in het Cambrium en namen toe in het Paleozoïcum, en overheersten de brachiopoden tijdens het Mesozoïcum. Men dacht dus dat tweekleppigen beter aangepast waren aan het leven in het water dan de brachiopoden, en dit zorgde ervoor dat brachiopoden werden weggeconcurreerd en gedegradeerd tot minder belangrijke niches.

Na het uitsterven van het Perm-Trias hadden de tweekleppigen echter een enorme aanpassingsstraling, terwijl de brachiopoden werden verwoest en 95% van hun diversiteit verloren.

"De veronderstelde vervanging van brachiopoden door kokkels is niet geleidelijk en opeenvolgend. Het is het resultaat van één gebeurtenis: het uitsterven van het Perm (dat de brachiopoden zwaar heeft getroffen en kokkels betrekkelijk weinig)".

Het gevolg was dat tweekleppigen de gewenste kusthabitats overnamen. Brachiopoden leven nu in dieper water waar voedsel schaarser is.