Cacao

Geschiedenis

Chocolade en cacao worden gemaakt van de bonen van de cacaoboom. De boom is mogelijk afkomstig van de uitlopers van het Andesgebergte in de buurt van de Amazonerivier en de Orinocorivier in Zuid-Amerika. De boom werd naar Centraal-Amerika gebracht door de oude Maya's, en werd in Mexico verbouwd door de Tolteken en later door de Azteken.

Cacao was een belangrijk product in het precolumbiaanse Meso-Amerika. Mensen die het verhaal vertelden van de verovering van Mexico door Hernán Cortés zeiden dat Moctezuma II, keizer van de Azteken, bij het avondeten geen andere drank nam dan chocolade, geserveerd in een gouden beker en gegeten met een gouden lepel. Zijn chocolade, op smaak gebracht met vanille en kruiden, werd opgeklopt tot een schuim dat oploste in de mond. Niet minder dan 50 kruiken van de drank werden elke dag voor de keizer bereid, en nog eens 2000 voor de edelen van zijn hofhouding.

Chocolade werd door de Spanjaarden naar Europa gebracht en werd tegen 1700 een populaire drank. Zij brachten de cacaoboom ook naar West-Indië en de Filippijnen. Het werd gebruikt in alchemistische processen, waar het bekend stond als Black Bean.

De cacaoplant kreeg zijn naam voor het eerst van de Zweedse natuurwetenschapper Carl von Linné (1707-1778), die hem "theobroma cacao" of "voedsel van de goden" noemde.

 
Cacaobonen in een cacaodop  

Oogsten

Een peul heeft een ruwe leerachtige schil van ongeveer 3 cm dik. Hij is gevuld met slijmerige rozeachtige pulp, zoet maar oneetbaar, met daarin 30 tot 50 grote amandelachtige zaden of "bonen" die vrij zacht en roze- of paarsachtig van kleur zijn. Zodra ze rijp zijn, worden de peulen met een gebogen mes aan een lange stok verwijderd, met een machete geopend en te drogen gelegd tot ze gaan gisten.

Vervolgens worden de bonen eruit gehaald en op hopen, bakken of roosters gestapeld, waar de dikke pulp gedurende enkele dagen "zweten" fermenteert tot hij dunner wordt en afdruipt. De kwaliteit van de bonen, die oorspronkelijk een sterk bittere smaak hebben, hangt af van dit zweten. Als het te lang duurt, kunnen ze verpest worden; als het te lang duurt, smaken ze als rauwe aardappelen en zijn ze gevoelig voor schimmel.

Vervolgens worden de bonen uitgespreid, voortdurend aangeharkt en gedroogd. Op grote plantages gebeurt dit op enorme bakken, hetzij buiten door de zon, hetzij in loodsen door kunstmatige warmte. Duizenden tonnen van kleinere producenten worden echter gedroogd op kleine bakken of op koeienhuiden. Tenslotte worden de bonen omgedraaid en geschud (vaak met blote mensenvoeten) en soms wordt tijdens dit proces rode klei gemengd met water over de bonen gesprenkeld om een fijnere kleur, glans en bescherming tegen schimmels te verkrijgen tijdens de verzending naar fabrieken in de Verenigde Staten, Nederland, het Verenigd Koninkrijk en andere landen. Jaarlijks wordt ongeveer 3.000.000 ton cacao verbouwd. Nederland is het belangrijkste cacaoverwerkende land, gevolgd door de Verenigde Staten.

 

Gebruik van cacao

De toepassingen van cacao zijn talrijk. Het kan worden gebruikt in cakes, crèmes, dranken, toppings en koekjes.

Naast het gebruik als voedsel, is door middel van het wetenschappelijk proces vastgesteld dat cacao goed is voor de gezondheid. Cacao heeft bijna twee keer de anti-kanker antioxidanten van rode wijn, en tot drie keer die van groene thee.

 

Problemen met groei en verkoop

• Veel cacaoboeren krijgen een lage prijs voor hun producten. Dit heeft ertoe geleid dat cacao en chocolade in sommige landen als fair trade artikelen verkrijgbaar zijn, maar deze fair trade blijft een minderheidspercentage van de totale handel.
• Bij de productie ervan is vaak gebruik gemaakt van slavernij: zie het Cacaoprotocol voor een poging om hieraan een einde te maken.
• Bestuiving gebeurt uitsluitend door knutten, die kunnen worden beïnvloed door pesticiden