Verdrag van Versailles (1919) | vredesverdrag
Het Verdrag van Versailles (Frans: Traité de Versailles) was een vredesverdrag tussen de landen Japan, de Verenigde Staten, Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk in 1919, na de Eerste Wereldoorlog. Duitsland, Oostenrijk en Hongarije namen niet deel aan het opstellen van het verdrag. Duitsland had de keuze om het te ondertekenen of een bezetting door geallieerde troepen tegemoet te zien.
Duitsland moest zijn strijdkrachten terugbrengen van 6 miljoen naar 100.000 man en zich ontdoen van zijn onderzeeërs en militaire vliegtuigen en het grootste deel van zijn artillerie. Het mocht alleen slagschepen van de marine behouden.
Duitsland moest ook de bezette Franse gebieden teruggeven. Het moest ook grote gebieden afstaan aan Polen en andere buurlanden en al zijn koloniën. Het moest ook enorme herstelbetalingen doen voor de schade die de geallieerde landen, vooral Frankrijk, tijdens de oorlog door Duitse troepen was berokkend. Het bedrag zou zeer groot zijn, maar stond nog niet vast. Vele gouden marken moesten slechts worden betaald als eerste deel van de Duitse schuld.
Het verdrag richtte de Volkenbond op, die beslissingen moest nemen en de vrede moest bewaren nadat het verdrag was ondertekend. De Volkenbond loste enkele internationale geschillen op zonder oorlog, maar kon de Tweede Wereldoorlog niet stoppen.
Het verdrag kan worden gezien als een eenzijdige vrede, die Duitsland werd gedicteerd. De Britse econoom John Maynard Keynes vond het een grote vergissing om het Duitse volk zulke harde maatregelen op te leggen, maar zijn advies werd in de wind geslagen.
Duitsland zette de democratische Weimarrepubliek op, maar leed onder een economische ineenstorting die gepaard ging met een enorme inflatie van de munt, de Reichsmark.
Adolf Hitler werd de Duitse kanselier en schrapte het verdrag. Zijn acties zouden uiteindelijk leiden tot de Tweede Wereldoorlog.
Raad van Vier
Voorwaarden
Duitsland
Duitsland moest Elzas-Lotharingen teruggeven. Frankrijk was nog steeds in verlegenheid gebracht dat Duitsland tijdens de Frans-Pruisische Oorlog was ingenomen. De Fransen dwongen Duitsland ook zijn troepen terug te trekken uit het Rijnland, de lange strook land aan de grens van Duitsland met Frankrijk met de rivier de Rijn, die belangrijk was omdat Duitsland daar veel fabrieken en bedrijven had. Als de Duitse troepen het Rijnland zouden teruggeven, mochten de Fransen volgens het verdrag Duitsland binnenvallen.
Duitsland moest ook delen afstaan aan Polen, een land dat bestond uit Russische en Oostenrijkse delen en de Polen en Litouwers die er woonden. Polen was een paar honderd jaar eerder een groot koninkrijk geweest, maar Oostenrijk, Pruisen en Rusland namen tijdens de Poolse delingen delen van het koninkrijk in en maakten een einde aan het bestaan ervan.
België
België mocht Moresnet en Eupen en Malmedy hebben. Dat is de belangrijkste reden waarom België een Duitstalige gemeenschap heeft.
Splitsing van rijken
Het verdrag splitste ook veel grote rijken op aan de verliezende kant. De Amerikaanse president Woodrow Wilson vond dat een heel goed idee omdat veel mensen in Europa vrij wilden zijn van de grote rijken. Maar dat leverde ook problemen op, zoals veel kleine landen naast een veel groter Duitsland.
Splitsing van Oostenrijk-Hongarije
In het aparte Verdrag van Saint-Germain-en-Laye van datzelfde jaar werd Oostenrijk-Hongarije opgesplitst in vele landen. Een daarvan was Oostenrijk, dat het thuisland moest worden van de Oostenrijkers, die Duits spraken en Oostenrijk-Hongarije hadden geregeerd. De hoofdstad was Wenen. Een van de problemen van het Verdrag van Versailles was dat de meeste Oostenrijkers, zoals Adolf Hitler, vonden dat Oostenrijk bij Duitsland moest horen. Dat leidde later tot de Duitse inval in Oostenrijk.
Ook Hongarije ontstond. Net als Polen was het een land dat eeuwen eerder sterk was geweest. Een ander nieuw land, Tsjecho-Slowakije, werd gecreëerd als thuisland voor de Tsjechen en Slowaken. Het Tsjechische deel heette voor de oorlog Bohemen en Moravië. Veel Duitsers woonden aan de grens in het Sudetenland en drongen erop aan dat het deel zou uitmaken van Duitsland, wat Hitler later ook kreeg.
Bosnië, Slovenië, Kroatië (delen van Oostenrijk-Hongarije), Noord-Macedonië (deel van Bulgarije), Servië en Montenegro werden samengevoegd tot één land, Joegoslavië genaamd, wat "Zuid-Slavisch" betekent. Het nieuwe land moest een Zuid-Slavisch thuisland worden, maar kende vele religieuze, taalkundige en nationale verschillen.
Baltische landen
Nieuwe landen aan de Oostzee (Estland, Finland, Letland en Litouwen) werden ook gecreëerd in andere verdragen na de Eerste Wereldoorlog. De Russische Revolutie was begonnen tijdens de oorlog, en tsaar Nicolaas II van Rusland werd vermoord en er werd een communistische staat gevormd. In Rusland woedde een burgeroorlog tussen de anticommunistische Witten en de communistische Roden. Rusland verloor de controle over zijn westelijke grondgebied (Estland, Finland, Letland, Litouwen en delen van Polen). Later, tijdens de Tweede Wereldoorlog, nam de Sovjet-Unie Estland, Letland, Litouwen en de helft van Polen over.
Verdrag van Sèvres
Een ander verdrag, het Verdrag van Sèvres, gaf delen van het verslagen Ottomaanse Rijk aan de verschillende winnaars. De Griekse en Turkse legers begonnen echter al snel een nieuwe oorlog.
Duitsland 1919 kaart volgens Verdrag van Versailles
Problemen op lange termijn
Duitsland
Het Duitse Rijk werd de Weimarrepubliek. Een groot probleem voor Duitsland was het terugbetalen van een enorm bedrag (£6000 miljoen) voor alle schade aan de geallieerde landen, vooral Frankrijk, tijdens de Eerste Wereldoorlog. Dat maakte Duitsland bijna 20 jaar lang een van de armste landen van Europa en veroorzaakte politieke strijd in Duitsland. Twee belangrijke partijen, de Communistische Partij, die een communistische revolutie wilde zoals in Rusland, en de nazi's, die vonden dat Duitsland het machtigste land van Europa moest worden, vochten jarenlang met elkaar.
Beide partijen waren echter fel gekant tegen het verdrag, dat door de geallieerden was afgedwongen en oneerlijk was. Immers, Duitsers moesten in nieuwe landen wonen, zelfs als ze deel wilden uitmaken van Duitsland, maar nieuwe landen werden opgericht onder het excuus dat de wil van de lokale bevolking moest worden gerespecteerd. Om die en vele andere redenen werd het verdrag in Duitsland gehaat.
Omdat Duitsland een enorme hoeveelheid geld verschuldigd was aan de geallieerden, begon het leningen te krijgen van de Amerikanen, bijvoorbeeld in het kader van het Dawes Plan. Tijdens de Grote Depressie in 1932 wilden de Verenigde Staten al hun geld terug. Duitsland weigerde te betalen en drukte steeds meer geld bij om zijn schulden te betalen. Dat leidde tot hyperinflatie en de Reichsmark was waardeloos. Sommige Duitsers wilden zelfs nog een oorlog voeren om ervan af te komen.
Volkenbond
De Volkenbond, die door het verdrag was opgericht, had meestal te weinig macht om oorlogen tegen te houden. Japan veroverde Mantsjoerije, maar de Volkenbond hield dat niet tegen. Italië viel Ethiopië binnen, de Ethiopische keizer smeekte de Volkenbond om hulp, maar die deed niet veel. Duitsland, Japan en Italië verlieten de Liga, werden de Asmogendheden, vielen vele vreedzame landen binnen en veroorzaakten de Tweede Wereldoorlog. De Verenigde Staten en enige tijd de Sovjet-Unie sloten zich zelfs niet aan bij de Liga, hoewel de Amerikaanse president Woodrow Wilson erop had aangedrongen zijn idee in het verdrag op te nemen. De Liga werd nooit serieus genomen, hoewel ze gedeeltelijk was opgericht om te controleren of het verdrag werd nageleefd.
Het verdrag slaagde er uiteindelijk niet in de vrede te bewaren en hielp nazi-Duitsland, onder leiding van Hitler, de steun van veel Duitsers te winnen om zich te ontdoen van de "ketenen van Versailles", wat leidde tot de Tweede Wereldoorlog.
Begin van de Tweede Wereldoorlog
Duitsland en de Sovjet-Unie ondertekenden in 1922 het Verdrag van Rapollo waarin beide regeringen overeenkwamen eerdere verdragen zoals Versailles te negeren, samen te werken "in een geest van wederzijdse goede wil" en elkaar te helpen met hun economische behoeften.
Duitsland viel Polen binnen op 1 september 1939, en die dag begon de Tweede Wereldoorlog.
Vragen en antwoorden
V: Wie heeft het Verdrag van Versailles ondertekend?
A: De landen Japan, de Verenigde Staten, Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk ondertekenden allen het Verdrag van Versailles in 1919.
V: Welke landen waren niet betrokken bij het opstellen van het verdrag?
A: Duitsland, Oostenrijk en Hongarije namen niet deel aan het schrijven van het Verdrag van Versailles.
V: Welke militaire beperkingen moest Duitsland accepteren?
A: Duitsland moest zijn strijdkrachten terugbrengen van 6 miljoen naar 100.000 man en moest zich ontdoen van zijn onderzeeërs en militaire vliegtuigen en het grootste deel van zijn artillerie. Het mocht alleen slagschepen van de marine behouden.
V: Welke gebieden moest Duitsland opgeven?
A: Duitsland moest Franse gebieden die het had bezet teruggeven, evenals grote gebieden van Polen en andere buurlanden en al zijn koloniën onder de voorwaarden van het verdrag.
V: Welke herstelbetalingen werden door de geallieerde landen van Duitsland geëist?
A: Als betaling voor de schade die de Duitse troepen tijdens de Eerste Wereldoorlog hadden aangericht, eisten de geallieerde landen, met name Frankrijk, enorme herstelbetalingen van Duitsland; hoewel er aanvankelijk geen exact bedrag werd gespecificeerd, zouden vele gouden marken worden betaald als deel van wat de Duitse schuldenaars volgens de verdragsbepalingen verschuldigd waren.
