Stierhaai

Beschrijving

Stierhaaien hebben een zeer stevig lichaam en een stompe, afgeronde snuit, waaraan de Stierhaai zijn naam dankt. De eerste rugvin is groot en breed driehoekig met een spitse punt. De tweede rugvin is beduidend kleiner. De borstvinnen zijn ook groot en hebben scherpe punten. Stierhaaien hebben vrij kleine ogen in vergelijking met andere carcharhinide haaien, wat zou kunnen betekenen dat het gezichtsvermogen niet zo'n belangrijk jachtinstrument is voor deze soort, die meestal in modderig water wordt aangetroffen. Stierhaaien zijn meestal bleek- tot donkergrijs van boven, en hun onderzijde is wit. Bij jonge stierhaaien hebben de vinnen zwarte uiteinden die naarmate ze groeien een schemerige kleur krijgen. De tanden van de bovenkaak zijn breed, driehoekig en zwaar gekarteld. De tanden van de onderkaak hebben een brede basis, en zijn smal, driehoekig, en zijn fijn gekarteld. De voortanden staan omhoog en zijn bijna symmetrisch, terwijl de achtertanden schuiner van vorm zijn.

Het maximumgewicht is meer dan 500 pond (230 kg). Bij de geboorte is hij 75 cm groot. Vrouwtjes zijn groter dan mannetjes en bereiken als volwassen dieren een lengte van ongeveer 2,4 meter en een gewicht van ongeveer 130 kg. Dit is het resultaat van een langere levensduur van ongeveer 16 jaar, vergeleken met 12 jaar voor mannetjes. Mannetjes bereiken een lengte van ongeveer 2,2 meter en wegen 95 kg. De groeisnelheid van stierhaaien in gevangenschap wordt geschat op 28 cm per jaar in de eerste levensjaren, en vertraagt tot de helft daarvan na ongeveer 4 jaar.

Een tekening van een Stierhaai

Habitat

De stierhaai komt wereldwijd voor in tropische en subtropische kustwateren, alsook in vele riviersystemen en in sommige zoetwatermeren. Er zijn meldingen van Stierhaaien in het Amazonegebied in Peru (3700 km) en in de Mississippi in Illinois (meer dan 3000 km). Van een groep Stierhaaien die in het Meer van Nicaragua (Midden-Amerika) werd aangetroffen, werd ooit gedacht dat zij niet aan land gebonden waren, maar zij hebben toegang tot de oceaan gevonden via rivieren en riviermondingen. In het westelijk deel van de Atlantische Oceaan migreren Stierhaaien 's zomers langs de kust van de V.S. naar het noorden, waarbij zij tot Massachusetts zwemmen, om vervolgens naar een tropisch klimaat terug te keren wanneer de kustwateren afkoelen. De stierhaai leeft het liefst in ondiepe kustwateren van minder dan 30 meter (100 voet diep), maar kan variëren van 1 tot 135 meter (3-450 voet diep). Hij komt vaak voor in estuaria, baaien, havens, lagunes en riviermondingen. Het is de enige bekende haaiensoort die in zoet water voorkomt en lange tijd in een dergelijke omgeving kan verblijven. Het is echter niet waarschijnlijk dat de gehele levenscyclus van de stierhaai zich in een zoetwatersysteem afspeelt. Er zijn aanwijzingen dat zij zich in zoet water kunnen voortplanten, maar niet zo regelmatig als in estuariene en mariene habitats. Jonge stierhaaien gaan even gemakkelijk als volwassen dieren naar estuaria met een laag zoutgehalte en lagunes, en gebruiken deze ondiepe gebieden als kraamkamers. Ze kunnen ook leven in wateren met hoge zoutgehalten, tot wel 53 delen per duizend.

Gedrag

Ook al behoren mensen niet tot hun dieet, stierhaaien staan bekend als zeer agressief tegenover mensen. Deze haai kan een gevaar voor de mens vormen, omdat veel mensen niet weten dat stierhaaien in rivieren en zoetwater voorkomen. Bijna alle aanvallen van haaien op mensen dicht bij de kust zijn door deze soort veroorzaakt. Ze worden beschouwd als het op twee na grootste risico voor de mens als het gaat om haaien. Ze komen alleen achter de grote witte haai en de tijgerhaai. Ze zijn zeer territoriaal en ze zullen alles aanvallen wat in hun omgeving komt en zij als een risico beschouwen. Het is bekend dat ze paarden en andere dieren bijten die te dicht bij het water komen.

Hoewel de Stierhaai geen echte roofdieren heeft, is bekend dat jonge Stierhaaien ten prooi vallen aan Tijgerhaaien, Sandbarhaaien en zelfs volwassen Stierhaaien. Parasieten, zoals Pandarus sinuatus en Perissopus dentatus, zijn aangetroffen bij Stierhaaien, en parasiteren op het lichaamsoppervlak van deze haai.

Dieet

De stierhaai voedt zich hoofdzakelijk met beenvissen en kleine haaien. In het westelijk deel van de Atlantische Oceaan voedt hij zich gewoonlijk met harder, tarpon, meerval, menhaden, gar, snoek, makreel, snappers en andere scholen vissen. Zij voeden zich ook regelmatig met pijlstaartroggen en jonge haaien, waaronder kleine exemplaren van hun eigen soort in hun kraamkamers in de kustwateren. Stierhaaien voeden zich ook met zeeschildpadden, dolfijnen, krabben, garnalen, zeevogels, inktvissen, zoogdieren op het land, stekelhuidigen en schaaldieren. Stierhaaien zien er vaak traag uit als ze langzaam over de bodem zwemmen, maar ze zijn vrij snel en goed in het vangen van kleinere, behendige prooien. Ze kunnen snelheden bereiken van meer dan 19 km/u (11 mph).

Stierhaaien kunnen vele uren per dag besteden aan het zoeken naar voedsel. Ze zullen ook veel eten als er een grote hoeveelheid voedsel te vinden is. Meestal jagen ze alleen, maar er zijn gevallen bekend waarin een paartje stierhaaien samen jaagt.

Voortplanting

Stierhaaien zijn levendbarend, wat betekent dat ze levend baren. De draagtijd is ongeveer een jaar, meestal in de zomermaanden, maar soms ook in de vroege herfst. Stierhaaien trekken meestal naar riviermondingen om te paren en hun jongen te krijgen. De jongen worden ongeveer 60 cm lang en de moeders baren 5 tot 15 jongen per keer. Kustlagunes, riviermondingen en estuaria met een laag zoutgehalte zijn veel voorkomende kraamkamers.

Stierhaaien worden volwassen afhankelijk van waar ze zich bevinden. Uit een studie in de zuidelijke Golf van Mexico bleek dat de geslachtsrijpe leeftijd 10 jaar (7 voet) bedroeg voor wijfjes en 9-10 jaar (6,2-6,6 voet) voor mannetjes. Uit een andere studie in de noordelijke Golf van Mexico bleek dat de geslachtsrijpe leeftijd 7 voet (14-15 jaar) bedroeg voor mannetjes en 7,4 voet (18 jaar) voor wijfjes.

Een stierhaai op de Bahamas

Andere namen

De stierhaai dankt zijn naam aan zijn stoere voorkomen en agressieve aard. In het Frans staat de stierhaai bekend als "requin bouledogue". In het Spaans is hij bekend als "tiburon sarda". In zijn hele verspreidingsgebied is hij bekend onder veel verschillende namen, waaronder "Zambezihaai" en "Van Rooyenhaai" in Afrika, "Gangeshaai" (India), "Nicaraguahaai" (Midden-Amerika), en "Zoetwaterwalvisvaarder", "Estuary walvisvaarder", en "Swan River walvisvaarder" in Australië. In het Engels is hij ook bekend als de "Shovelnose shark", "Square-nose shark", "River shark", "Slipway grey shark", "Ground shark", en "Cub shark".

Behoud

Hoewel de stierhaai zelden het doelwit is van de commerciële visserij, wordt hij meestal bij toeval samen met andere vangsten gevangen. Aangezien hij in de kustwateren voorkomt, is hij het doelwit geworden van de ambachtelijke visserij. Het vlees van de stierhaai wordt door mensen gegeten, de huid wordt gebruikt voor leer, de vinnen worden gebruikt in haaienvinnensoep en de lever wordt verwerkt tot vitaminerijke oliën. In bepaalde gebieden, zoals de Golf van Mexico en Zuid-Afrika, is de stierhaai ook een populaire sportvis. De kust- en zoetwaterhabitat van de stierhaai maakt hem niet alleen tot een gemakkelijker doelwit voor de visserij, maar aangezien deze habitats gewoonlijk vervuild zijn en het doelwit zijn van habitatwijziging, loopt de stierhaai ook gevaar. De stierhaai staat op de lijst van bijna bedreigde soorten van de IUCN.

Gevaar voor de mens

Volgens het International Shark Attack File (ISAF) zijn stierhaaien verantwoordelijk voor ten minste 69 niet-uitgelokte aanvallen op mensen over de hele wereld, waarvan 17 met de dood tot gevolg. Deze soort is echter waarschijnlijk verantwoordelijk voor veel meer aanvallen en wordt door veel deskundigen beschouwd als de gevaarlijkste haai ter wereld. Door zijn grote afmetingen, zijn vermogen om zoet water binnen te dringen, en het feit dat hij in de kustwateren voorkomt, vormt hij wellicht een grotere bedreiging voor de mens dan de grote witte haai of de tijgerhaai. Aangezien de stierhaai in veel derdewereldgebieden voorkomt, waaronder Midden-Amerika, Mexico, India, Oost- en West-Afrika, het Midden-Oosten, Zuidoost-Azië en eilanden in het zuiden van de Stille Oceaan, worden aanvallen vaak niet gemeld. De stierhaai is ook niet zo gemakkelijk te identificeren als de grote witte haai of de tijgerhaai, zodat hij waarschijnlijk verantwoordelijk is voor een groot percentage van de aanvallen met niet-geïdentificeerde daders. De stierhaai wordt beschouwd als de dader van de beruchte serie van vijf haaienaanvallen in New Jersey in 1916, waarbij in een periode van 12 dagen vier doden vielen. Drie van deze aanvallen vonden plaats in Matawan Creek, een ondiepe getijdenrivier, met een doorsnede van slechts 12 meter, op 2,4 km van de baai en meer dan 24 km van de open oceaan; geen plaats waar andere grote haaiensoorten zouden worden aangetroffen. Twee dagen na de laatste aanval werd echter een 2,25 meter grote witte haai gevangen, op slechts 6,4 km van de monding van de Matawan Creek, die menselijke resten in zijn maag had. Een stierhaai van 2,7 m (9 foot) werd een dag later gevangen op slechts 16 km van Matawan. Hierover wordt al vele jaren gediscussieerd en er zijn aanwijzingen dat zowel de stierhaai als de grote witte haai de boosdoeners zijn.