Regenwoud

Kenmerken

De kenmerken van de tropische regenwouden zijn:

1. Het land is meestal minder dan 700 meter onder de zeespiegel.
2. Klimaat:
1. Veel neerslag
2. Hoge temperatuur
3. Gelijkmatig: niet veel variatie
3. Vegetatie: 90% of meer Angiospermen
1. Hoge luifelbomen
2. Lianen (klimplanten)
3. Epifyten
4. Laat grote, volledige marges achter, met druppelpunten
5. Bloemen en vruchten groot
6. Bestuiving voornamelijk door insecten
7. Leguminaceae zijn de meest voorkomende plantenfamilie
8. Evergreens: bladeren kunnen worden afgeworpen, maar niet seizoensgebonden
4. Dieren
1. Grote diversiteit: veel verschillende soorten
2. Veel insecten die planten eten, en veel anti-insectenverdediging door planten
3. Veel boombewonende zoogdieren

De vijf lagen

Tropische regenwouden worden doorgaans gedomineerd door verschillende planten en dieren op verschillende niveaus. De toplaag is de opkomende laag. Dan is er nog de luifellaag. Onder de hoge luifel bevindt zich de onderlaag. De onderlaag bestaat uit kleinere bomen, wijnstokken en struiken. De volgende laag heet de struiklaag, en heeft voornamelijk struiken. De onderste laag is de bosbodem. Deze bestaat uit de kleine planten op de grond.

Opkomende laag

De opkomende laag is het verst van de grond. Hoog in de bomen staan de adelaars op de baars. Hun scherpe ogen zoeken voortdurend naar kleine apen en andere prooien. Vlinders, papegaaien, toekans en honderden andere kleurrijke vogels vliegen constant door de toppen van de bomen.

Dakbedekking

Het bladerdak is als een groot groen dak boven het bos. De bomen groeien dun en recht op, als zuilen die de zon zoeken. Ze zetten geen takken uit tot ze erg hoog zijn. Dan verspreiden ze zich als een paraplu in het zonlicht. De bomen staan zo dicht op elkaar dat er weinig licht doordringt tot in de onderste lagen. Veel soorten apen, vogels en insecten leven in de laag. De dieren die deze laag thuis noemen raken vaak nooit de grond gedurende hun hele leven. Ze vinden alles wat ze nodig hebben in het bladerdak. Water is toegankelijk vanuit de bomen, zo niet, dan kunnen de bladeren en epifyten die in het bladerdak groeien in die behoefte voorzien. De dieren eten de bladeren en vruchten van de bomen, insecten of andere dieren. De hoge bomen in het bladerdak moeten het zonlicht hoog in de lucht kunnen bereiken en toch voedingsstoffen uit de dunne grond op de bosbodem kunnen halen. Hun wortels gaan niet diep in de grond omdat de planten daar niets kunnen bereiken. In plaats daarvan verspreiden de wortels zich in alle richtingen langs of net onder de grond. Op die manier kunnen ze snel gebruik maken van de voedingsstoffen van de gerecyclede planten en dieren die op de grond zijn gevallen.

Onderlaag

De understory is meestal een donkere, vochtige plek, onder de luifel. Er is heel weinig licht en geen wind, omdat ze geblokkeerd zijn door de luifel. De planten onder de luifel moeten kunnen leven met zeer weinig zonlicht. Struiken, grote groene planten en kleine bomen vormen deze laag. Vaak groeien ze alleen op open plekken waar een grote boom is omgevallen. Andere planten, zoals wijnstokken, groeien aan de grote bomen.

Struiklaag

De struiklaag bestaat voornamelijk uit struiken. Het bevat het grootste deel van de regenwoudorchideeën, omdat de orchideeën gebruik maken van water uit de bosbodem, vegetatie uit de onderlaag en zonlicht dat wordt gereflecteerd door de bladeren van de bladerdaklaag. Het is de kleinste laag van het regenwoud, maar bevat toch meer dan 84% van de orchideeën in het regenwoud. Het is normaal gesproken erg donker in de struiklaag, afgezien van kleine vlekjes zonlicht die door de lege ruimtes van de opkomende laag komen. Ondanks het feit dat er niet veel zonlicht is, is de struiklaag erg vochtig [nat en warm]. In de struiklaag leven veel insecten zoals schorpioenen, kevers en vogelspinnen. Veel mensen verdelen het regenwoud in 4 lagen en niet in 5. Zij beschouwen de struiklaag als een onderdeel van de understory.

Bosvloer

De begane grond wordt de bosbodem genoemd. Slangen, Tapirs, Jaguars, Tamandua's en Gorilla's zijn slechts enkele van de soorten die hier leven. Het is donker op de regenwoudvloer. Insecten, reuzenduizendpoten, spinnen, mieren en kevers zijn hier ook in overvloed aanwezig. De vloer van het regenwoud is vaak erg open en makkelijk te belopen. Dat komt omdat er zo weinig licht op de vloer komt dat er maar weinig planten kunnen groeien.

Planten en dieren

Eén soort plant in het regenwoud heeft geen grond nodig. Deze planten worden epifyten of luchtplanten genoemd. Luchtplanten leven op de takken van bomen in het bladerdak of onder de grond, met hun wortels in de lucht. In het vochtige regenwoud vangen ze water op uit de regen die op hen valt.

Een soort luchtplant is een bloem die een orchidee wordt genoemd. Er zijn duizenden verschillende soorten orchideeën in het regenwoud. Sommige luchtplanten slaan water op in poelen in en rond hun wortels. Deze poelen kunnen een thuis worden voor kikkers en salamanders. Kikkers moeten meestal hun eieren in vijvers leggen, maar sommige boomkikkers uit het regenwoud leggen hun eieren in de poelen in luchtplanten. Op die manier hoeven de kikkers nooit naar de grond te gaan. Sommige planten zijn gemaakt voor medicijnen voor de mens.

Miljoenen soorten insecten leven in het regenwoud. Het wordt nooit koud genoeg om ze te doden. Er zijn bijen, vlinders, termieten, kevers en vele soorten vliegen. Er zijn overal mieren. Een soort mier is de legermier. Legermieren hebben geen nesten. Ze marcheren elke dag in een rij uit om te jagen op andere insecten, die ze opeten. s Nachts haken ze zich vast om een levend nest te vormen rond hun koningin en larven, of babymieren.

Slangen leven in de bomen en op de bosbodem. Ze eten kikkers, eieren, vogels, insecten en kleine dieren. Sommige van de slangen, zoals de fer-de-lance van Latijns-Amerika, zijn giftig, maar andere niet. Een grote niet-giftige slang is de anaconda van Zuid-Amerika. Het is een van de grootste slangen ter wereld. Ze doodt haar prooi door zich om het dier heen te wikkelen en het te knijpen tot het niet meer kan ademen.

Apen zijn een heel gewoon dier in het regenwoud. De meesten leven hun leven in het bladerdak en in het onderhuis. Ze hebben lange armen om van tak tot tak te zwaaien, en sommigen gebruiken hun staart om de bomen vast te houden terwijl ze eten. Ze zijn snel en wendbaar en springen gemakkelijk van boom tot boom om te eten. Verschillende apen eten verschillende dingen. Ze kunnen noten, bloemen, wortels en kikkers eten. Hun gejammer en gejammer zijn te horen in het hele regenwoud, zelfs als ze niet te zien zijn tussen de bomen.

Er leven ook veel kleurrijke vogels tussen het bladerdak van het regenwoud, en er zijn ook dieren die op de bosbodem leven. De tapir is een bosdier dat eruit ziet als een groot varken. Het is eigenlijk verwant aan het paard en de neushoorn. Ze leven in Zuid-Amerikaanse en Aziatische regenwouden en eten bladeren, twijgen en fruit. Tapirs behoren tot de dieren die worden opgejaagd door de grote katten van het regenwoud. Jaguars, luipaarden en tijgers zijn de grootste roofdieren van het regenwoud. Deze katten hebben prachtige bontjassen die al jaren worden bejaagd voor de bonthandel. De gevlekte vachten van de jaguar en luipaarden waren vooral populair voor bontjassen. Vandaag de dag proberen de meeste landen hun grote katten te beschermen, maar velen worden nog steeds illegaal gejaagd.

Dit zijn slechts enkele van de dieren en planten in het regenwoud. Ongeveer de helft van alle verschillende soorten planten en dieren in de hele wereld leven in het regenwoud. Veel van de planten en dieren, vooral insecten, hebben niet eens een wetenschappelijke naam, omdat ze nooit door een bioloog zijn geclassificeerd.

Witte orchidee


Mieren van het marsleger

Mensen van het regenwoud

Er zijn veel stammen die al duizenden jaren in het regenwoud leven. Deze bosbewoners behoren meestal tot een van de twee groepen. Het zijn meestal jagers/verzamelaars of slash-and-burn boeren.

Jagers/verzamelaars

Jagers/verzamelaars leven zoals in elke andere regio van de wereld. Ze doden dieren en verzamelen wat het bos voorziet in een deel van hun voedsel. In tegenstelling tot in het noordpoolgebied is er altijd gereedschap beschikbaar. In tegenstelling tot in de woestijn is er altijd water beschikbaar. De mensen hebben geen kleren nodig om hen te beschermen tegen het weer. Het bos biedt zelfs een manier om de jacht te vergemakkelijken. Veel van de mensen jagen met vergiftigde pijlen. De giftige stoffen komen uit de planten van het bos. Dat maakt de dieren makkelijker te doden.

Slash-and-burn boeren

De meeste bosbewoners zijn slash and burn boeren. Ze telen gewassen in kleine open plekken en jagen en verzamelen in het bos. Dit geeft hen het hele jaar door voedsel. Ze beginnen met het kappen (hakken) van de bomen en de andere planten in een gebied. Ze laten de dode planten uitdrogen en verbranden ze vervolgens. De as van de verbrande planten gaat de grond in en maakt deze even vruchtbaar. Dit noemt men slash-and-burn farming.

De kleine ontginningen verbouwen een paar jaar lang voedselgewassen, waarna de familie of groep verder gaat en een nieuw veld opruimt. Het oude veld wordt door het bos overwoekerd. Over een paar jaar lijkt het weer op het regenwoud dat er omheen ligt.

Deze vorm van landbouw schaadt het regenwoud niet als slechts een paar mensen het doen. De kleine ontginningen worden weer regenwoud zonder enige schade. Het land wordt gebruikt en gerecycled voor een andere keer. Het regenwoud hergroeit gemakkelijk om de ontginningen in te vullen na het vertrek van de mensen. Dat verandert vandaag de dag. Vandaag de dag worden de regenwouden kleiner omdat ze door teveel mensen worden verbrand.

Regenwouden in gevaar

Er zijn enkele ernstige problemen met betrekking tot de regenwouden die moeten worden opgelost. Regenwouden worden te snel gekapt. Elk jaar wordt een gebied ter grootte van West Virginia vernietigd. Dit is een probleem voor iedereen.

Regenwouden zijn zo groot en dik dat er jarenlang maar heel weinig mensen hebben gewoond of zijn geweest. Vandaag de dag is dat echter aan het veranderen. Miljoenen arme, vaak hongerige, mensen leven in de buurt van de regenwouden van de wereld. Deze mensen zijn wanhopig op zoek naar een beter leven, en ze denken dat ze dat in de bossen kunnen vinden.

Kolonisten kunnen het regenwoud in omdat moderne machines de wegen tot diep in het oerwoud hebben geopend. De wegen worden meestal aangelegd door bedrijven die bomen willen kappen of mineralen willen rooien in het bos. Overheden bouwen andere wegen voor de handel en om kolonisten in het bos toe te laten. Arme mensen komen door de duizenden op de wegen het bos in en nemen land in om voedsel te verbouwen. Ze verbranden de bomen en planten om een veld te maken. Dan planten ze gewassen voor voedsel en om te verkopen. Rondom hen doen andere boeren hetzelfde, dus er is geen bos meer om terug te groeien.

De nieuwe boerderijen kunnen slechts enkele jaren in de arme grond gewassen verbouwen. De boeren verkopen het land dan aan een veeboer of gaan gewoon weg en ruimen een nieuw stuk land op. De grond is zo arm dat er zelfs geen gras wordt verbouwd om het vee meer dan een paar jaar te voeden. Tegen die tijd is de grond hard ingepakt en groeit er slechts een paar onkruiden. Het regenwoud wordt vernietigd en er kan niets met het land gedaan worden.

Als dit lang genoeg doorgaat, zullen de bossen worden vernietigd en zullen de boeren geen plaats meer hebben om zich te verplaatsen. Dan zullen die mensen verhongeren, omdat er geen land meer is waar ze voedsel kunnen verbouwen. Hen dwingen om te stoppen met het kappen van het bos zal niet helpen, omdat ze dan gewoon nu zouden verhongeren in plaats van later. Er moeten nieuwe manieren worden gevonden om deze mensen op het regenwoud te laten leven zonder het te vernietigen.

Ook weet niemand hoe de vernietiging van de regenwouden de aarde zal veranderen. We weten dat er minder regen zal vallen als de bomen weg zijn. Dat kan ertoe leiden dat sommige rivieren, die de steden rond het regenwoud van water voorzien, gedurende een deel van het jaar opdrogen. Ook brengt het verbranden van bomen koolstof in de lucht. Koolstof absorbeert de warmte van de zon. Zal de verbranding van zoveel bomen de lucht veranderen en het klimaat op aarde warmer maken? Deskundigen maken er ruzie over, maar het zou kunnen gebeuren.

De regenwouden zijn ook de bron van veel dingen die nuttig zijn voor de mens. Maar liefst één op de vier drugs die in de winkel worden gekocht, zijn ontdekt in het regenwoud. Koffie, chocolade, bananen, maïs, thee, zoete aardappelen, paranoten, rubber en tapioca kwamen allemaal uit het regenwoud. Zeer waardevol hout wordt uit de bomen van het regenwoud gehaald. Mahoniehout, teakhout en balsahout komen daar vandaan. Die bomen kunnen niet gekweekt worden zonder het dikke, natte, warme regenwoud. Het verlies van het regenwoud zou dus andere mensen kwetsen dan de mensen die er moeten leven.

Tropische regenwouden bevinden zich in een band rond de evenaar (Nul graden breedtegraad), meestal in het gebied tussen de Kreeftskeerkring (23,5° N breedtegraad) en de Steenbokskeerkring (23,5° S breedtegraad). Deze 3.000 mijl (4800 km) brede band wordt de "tropen" genoemd.

Gerelateerde pagina's

• Biodiversiteit
• Veenmoerasbos
• Congolese regenwoud