Bastide | een versterkte stad

Een bastide is een versterkte stad. Ze werden in de Middeleeuwen vooral in Zuid-Frankrijk gebouwd. De meeste bastides werden gebouwd tussen 1229 en 1373, tussen de Albigenzen-kruistocht en de Honderdjarige Oorlog. Vandaag de dag zijn er ongeveer 400 bastides. Ze hebben allemaal een centraal plein en een rechthoekig stratenplan. Op het marktplein hebben de huizen arcades. Ze werden meestal gebouwd op gemakkelijk te verdedigen plaatsen, zoals de top van een heuvel of op een vlakte.

Bekende bastides zijn tegenwoordig Carcassonne en Andorra la Vella.

Bastides zijn steden die worden gekenmerkt door een hoofdplein met arcades. Deze bevindt zich in de stad Monpazier, in de Dordogne.

Overzicht

Bastides zijn middeleeuwse steden. Er is een stichtingsakte (een wet die gemaakt is om ze te stichten). Er zijn vaak historische documenten over geschreven. Soms zijn het geplande steden, die meestal slechts door één architect (of één heer) worden ontworpen. Ze werden vaak gebouwd waar al een dorp was, of op een plaats van historisch belang. Ze werden soms ook gebouwd waar mensen veel dingen kochten en verkochten (bijvoorbeeld waar handelsroutes elkaar kruisten).

Het Verdrag van Parijs (1229) wordt soms gezien als de oprichtingsakte die de bouw van moderne steden en bastides mogelijk maakte. Het verdrag zelf maakte een einde aan de kruistocht tegen de Albigenzen. Een van de eerste bastides die werd gebouwd was Montauban. Montauban werd een stad in 1144. Sommigen beschouwen Mont-de-Marsan, dat in 1133 werd gesticht, echter als een bastide.

Doel

De meeste bastides werden gebouwd op het platteland. Ze dienden voornamelijk om de lokale handel te dienen (meestal de landbouw). Enkele werden gebouwd op plaatsen die zeer gemakkelijk te verdedigen waren. Andere werden gebouwd waar het mogelijk was om ze te verdedigen, maar de meeste bastides werden gewoon gebouwd waar ze nodig waren. De tijd waarin ze werden gebouwd was een vreedzame tijd in de regio.

Bouwers van Bastides

Bastides werden gebouwd door mensen met een hoge sociale status, zoals:

De graven van Toulouse, Raymond VII en Alphonse van Poitiers.
De koningen van Frankrijk, Louis IX, Philippe III en Philippe IV.
De koningen van Engeland, Edward I, Edward II en Edward III.
Hooggeplaatste seneschalen, Doat Alaman, Eustache van Beaumarchès en Jean van Grailly. Zij deden dit in naam van hun heren.
Plaatselijke heren, namelijk de graven van Foix, van Comminges en Astarac.
Religieuze autoriteiten, zoals kloosters en abdijen.

Structurele elementen

Centraal plein

Het belangrijkste kenmerk van alle bastides is een centrale, open plaats, of plein. Het werd gebruikt voor markten, maar ook voor politieke en sociale bijeenkomsten. Een typisch plein (dat waarschijnlijk model stond voor andere bastides) is te vinden in Montauban.

Over het algemeen is er maar één plein. Saint-Lys en Albias zijn anders omdat ze twee pleinen hebben, één voor de markt en één voor de kerk.

Het plein wordt ook gebruikt om de stad in wijken te verdelen. Over het algemeen ligt het buiten de hoofdstraat (de as) die het verkeer vervoerde. Er zijn drie mogelijke indelingen:

volledig gesloten: Het plein grenst aan geen enkele straat. Deze zijn zeer zeldzaam; er is een voorbeeld in Tournay met een afmeting van 70 meter bij 72 meter.
enkele as: Deze gebeuren door het eenassige ontwerp van de bastide. Alle wegen lopen in één richting en zijn parallel. Hier en daar zijn er steegjes gesneden tussen de wegen. Het plein wordt tussen twee wegen geplaatst. Deze pleinen zijn meestal 50 m tot 55 m aan elke kant.
raster-indeling; meestal gebaseerd op het plein in Montauban.

Meestal werd de meest vlakke plaats in de bastide gebruikt voor het plein.

Kerk

Behalve in zeer zeldzame gevallen stond de kerk niet op het centrale plein. Meestal stond ze in een hoek en keek ze schuin naar het plein. Een van de zeldzame uitzonderingen is Villefranche-de-Rouergue.

Huizen

Er waren duidelijke regels hoe huizen in de bastide gebouwd mochten worden. De voorkant van de huizen - de gevels - moesten op één lijn staan. Ook moest er een kleine ruimte tussen de huizen zijn. De verschillende huiskavels waren allemaal gelijk, 8 m bij 24 m was een gebruikelijke maat. Er was slechts een beperkt aantal kavels. Dit varieerde van 10 tot enkele duizenden (3.000 in Grenade-sur-Garonne).

Straten

De straten waren meestal 6 m tot 10 m breed, zodat er een wagen doorheen kon. Ze liepen langs de gevels van de huizen. Tussen de straten lopen steegjes, die meestal slechts 5 m tot 6 m breed zijn. Soms zijn ze slechts 2 m tot 2,5 m breed. In een bastide waren er meestal één tot acht straten.

Stadsmuren

Toen de bastides werden gesticht, hadden de meeste geen stadsmuren of vestingwerken. Dat kwam omdat het een rustige tijd in de geschiedenis was. Zulke dingen werden later toegevoegd. Dit gebeurde ofwel door een speciale belasting, ofwel door een wet die bepaalde dat de inwoners van de stad moesten helpen bij de bouw van de muren. Een goed voorbeeld is Libourne. Tien jaar na de stichting van de stad vroegen de inwoners geld om stadsmuren te bouwen. Toen ze het geld eenmaal hadden gekregen, gaven ze het uit om hun stad mooier te maken, in plaats van muren te bouwen.

Aan het begin van de Honderdjarige Oorlog werden veel bastides die geen stadsmuren hadden, verwoest. Sommige andere bouwden snel stenen muren, om de stad te beschermen.

Een typisch plein op de top van een bastide.

Indeling van een bastide

Er zijn verschillende basisindelingen voor bastides. Vaak was er voor elk type indeling een bastide die een voorbeeld was voor andere bastides. De meest voorkomende indeling ging uit van twee loodrechte straten. Nieuwe straten werden parallel gemaakt aan de twee oorspronkelijke straten. Dit leidde tot een meestal rechthoekige rasterindeling.

Ongestructureerde bastide

Er lijkt geen plan te zijn geweest toen deze bastides werden gebouwd. Dit kan de volgende redenen hebben gehad:

Ze werden gebouwd op een plaats waar al een gehucht of dorp was en de bastide moest de bebouwing mogelijk maken.
Er woonden heel weinig mensen in de bastide, (wat betekent dat de reden voor de bastide mislukte).
De heren die ze bouwden hadden weinig of geen gezag om hun ideeën in praktijk te brengen.

Een voorbeeld van zo'n bastide is La Bastide-de-Bousignac.

Ronde bastide

De cirkelopstelling voor een bastide was zeer zeldzaam. Het enige overgebleven voorbeeld bevindt zich in Fourcès.

Type behuizing

Omringende bastides werden gebouwd rond een bestaand klein dorp of gehucht. Er was al een kerk of een kleine groep huizen. Als er nieuwe huizen werden gebouwd, werden deze rond de oorspronkelijke gebouwen gebouwd.

Ontwerp met één as

Er is één hoofdstraat die de twee poorten met elkaar verbindt. Dit vormt de as waaromheen de bastide is gebouwd. Deze zijn vrij algemeen, ongeveer 30-40% van alle bastides gebruiken dit ontwerp. Heel vaak worden ze gevonden op vlak land. Het plein wordt vaak gemaakt door de hoofdstraat groter te maken. Heel vaak zijn er steegjes die loodrecht op de hoofdstraat lopen. Deze indeling is heel gemakkelijk te veranderen om aan te sluiten bij het plaatselijke landschap.

Een voorbeeld van een bastide met één as is Gimont. Gimont is 1000 meter lang en slechts 300 meter breed. Soms loopt er nog een straat parallel aan de hoofdas. Het stadsplein ligt tussen de twee straten in.

Ontwerp met twee assen

Er zijn twee hoofdstraten, assen, die loodrecht op elkaar staan (een rechte hoek maken). Alle andere straten staan in een rechte hoek, of zijn evenwijdig aan een van de twee hoofdstraten. Het stadsplein ligt heel vaak in het centrum, of heel dichtbij het centrum. De hele stad is rechthoekig, vierkant, zeshoekig of ovaal. Deze indeling was het plan dat gebruikt werd op het hoogtepunt van de bastidebeweging.

Een bastide maken

Een paar stappen zijn nodig om een nieuwe bastide te maken:

Een plaats kiezen waar de basis kan worden gebouwd.
Een naam kiezen; er zijn verschillende mogelijkheden:

Vertellen over de voorrechten van het burgerschap: Villefranche, La Bastide.
Vertellen over de plaats waar het gebouwd is; Monségur of Montastruc vertellen over het feit dat de plaats gemakkelijk te verdedigen was of aangenaam om in te wonen.
De naam vertelt over buitenlandse steden die de heer heeft bezocht toen hij naar het buitenland ging, zoals voor een kruistocht of voor een oorlog: Pavie, Fleurance (voor Florence), Grenade, Cordes (voor Cordoba), Tournay (voor Doornik in Vlaanderen ), maar ook Brugge (Brugge, ook in Vlaanderen) en Gan (Gent, in België).
Naam van de stichtende edelman, bijvoorbeeld Libourne is genoemd naar Leyburn.
Het gezag van een koning: Montréal (betekent: berg van de koning).

Er wordt een contract gesloten tussen de edelen die het land bezitten en die de stad (mede) stichten.
Er wordt een plan getekend van hoe de stad eruit zou moeten zien.

Als al deze stappen zijn gezet, is de bastide nog niet gesticht. De volgende stap is het aantrekken van mensen om in de nieuwe stad te komen wonen. Dit wordt gedaan door een Charta van gebruiken te maken. Deze Charta gaat niet zozeer over de gebruiken, maar meer over de privileges die degenen die er wonen (de burgers) krijgen. Deze privileges kunnen van verschillende aard zijn:

Gebaseerd op belastingen: Wie in de stad woont, hoeft minder belasting te betalen.
Op basis van een bepaalde juridische status.
Gebaseerd op eretekens.

Bastides wilde mensen aantrekken die er zouden komen wonen. Daarom boden ze gelijkheid aan degenen die er kwamen wonen. Ze lieten het lijken alsof de burgers gelijke rechten hadden, en vrij waren.

Juridische grondslagen voor bastides

Het sociale stelsel was in de Middeleeuwen zeer vast en onveranderlijk. Het rechtssysteem van de Middeleeuwen was gebaseerd op het feit dat de samenleving niet veranderde. Iedereen had zijn plaats in het systeem en bleef daar. De heren die de bastide bouwden wilden het sociale systeem niet veranderen. Ze wilden alleen kleine plaatselijke verbeteringen. Meestal werd het land waar de bastide werd gebouwd niet ontwikkeld. De heren die het land bezaten verdienden er niet veel aan. Ze bouwden de bastide omdat ze hoopten dat ze meer winst uit het land zouden halen.

Om deze redenen konden mensen die al een sociale status hadden (horigen, edelen en priesters) zich niet in de bastide vestigen. Enkele arme edelen gaven hun land aan de stad en begonnen een carrière als handelaar, omdat ze zo meer geld konden verdienen dan voorheen.

De mensen die in de stad woonden leken vrij, maar deze vrijheid had grenzen:

Als ze naar de stad kwamen, hadden ze gelijke kansen om er te kunnen wonen, en om burger te worden (niet alle mensen die in de bastide woonden waren burgers).
Op papier hadden alle burgers gelijke rechten en plichten.

Mannen en vrouwen hadden geen gelijke rechten. Vrouwen worden vaak genoemd in het Handvest en hebben bepaalde rechten:

In de meeste bastides hadden echtgenoten niet het recht om hun vrouwen te slaan.
Er zijn speciale regels voor de bruidsschat. Soms moeten zelfs mannen die betalen.

Melaatsen waren meestal niet welkom in de stad. Sommige bastides hadden speciale plaatsen waar ze werden behandeld, maar over het algemeen werden ze uitgesloten van het sociale leven. Ze moesten speciale badges dragen om te laten zien dat ze ziek waren, en ze mochten niet in de buurt komen van normale mensen.

Een andere groep mensen die over het algemeen niet welkom was, waren de Joden. In het begin was er geen probleem, maar later werden de Joden vervolgd. Filips IV van Frankrijk stond in 1306 geen joden toe in Frankrijk. Hij nam hun bezittingen in beslag en verkocht ze.

Charter

Douanehandvest van Monflanquin

Dit is het Charter van de Douane van Monflanquin. Het is geschreven in 1256.

(De nummers zijn toegevoegd om het lezen te vergemakkelijken. ) (De links zijn toegevoegd om het begrijpen te vergemakkelijken)

Alphonse, ik groet u die deze brief leest. Het is om u te informeren dat wij de volgende vrijheden en gebruiken hebben gegeven aan de inwoners van onze bastide Monflanquin, in het bisdom Agen

Weet dat u van ons of onze opvolgers in deze stad geen Quête, noch Taille, noch droit de gîte zult innen. Ook zult u geen enkele subsidie innen, tenzij de inwoners dat willen.
De huidige inwoners van onze stad, en zij die hier gaan wonen, kunnen al hun roerende en onroerende goederen verkopen, weggeven of overdragen aan wie ze maar willen. Zij kunnen hun onroerende goederen echter niet schenken aan een kerk, klooster of militaire orde, tenzij zij het recht van de landsheren van wie zij leengoederen hebben, respecteren.
De burgers van die stad kunnen hun dochters vrijelijk ten huwelijk geven aan wie zij willen. Zij kunnen hun zonen bevorderen tot de orde van de kerk.
We zullen geen inwoners van de stad arresteren. We zullen hem geen kwaad doen. Wij zullen zijn goederen niet afnemen, als hij heeft beloofd dat hij geen wetten heeft overtreden. Dit geldt niet voor moord, iemand dodelijk zegenen, en anderen. In deze gevallen zullen zijn goederen aan ons worden uitgeleverd.
Als er een verzoek of een klacht is, zal onze vertegenwoordiger geen enkele inwoner van deze stad kunnen vragen om buiten de bastide te getuigen voor gebeurtenissen die binnen de stad hebben plaatsgevonden. Een uitzondering hierop is als de inwoners hierom vragen.
Als een inwoner van deze stad sterft zonder testament, zonder kinderen, en als niemand anders de erfenis komt ophalen, zullen onze vertegenwoordigers twee mensen kiezen die over de goederen zullen waken. Zij zullen ze een jaar en een dag bewaken. Als iemand binnen die tijd rechtmatig aanspraak kan maken op de erfenis, zullen alle goederen aan hem gegeven worden. Wat betreft de onroerende goederen die aan andere heerlijken toebehoren, die zullen aan hen worden teruggegeven. Dit nadat de schulden van de overledene zijn betaald volgens de gebruiken van het bisdom Agen. Dit is, als de schuld in de loop van het jaar duidelijk kan worden vastgesteld.
Testamenten geschreven door de inwoners van de stad, met een betrouwbare getuige, zijn geldig. Dit is, zelfs als zij niet volgens alle door de wet voorgeschreven regels zijn opgesteld. De enige voorwaarde is dat de kinderen het deel krijgen dat hun rechtmatig toekomt. Om dit te garanderen moet, indien mogelijk, de plaatselijke priester of een andere geestelijke worden ingeschakeld.
Wie in deze stad woont, zal niet worden gedwongen een duel of éénhandig gevecht aan te gaan om zijn onschuld te bewijzen als hij wordt beschuldigd. Als hij weigert het gevecht aan te gaan, zal hij niet als schuldig worden beschouwd. Degene die hem beschuldigt mag dat doen in een rechtbank. Hij mag daarvoor getuigen gebruiken, of een andere goede manier, volgens wettelijke vormen.
Inwoners van de stad mogen goederen in huur of gift geven of ontvangen van ieder ander die zijn onroerende goederen wil verkopen, verhuren of schenken. Hieronder vallen geen leengoederen, allodiale gronden en terreinen voor militair gebruik. Deze kunnen niet worden gekocht of ontvangen zonder dat de inwoners of hun opvolgers met de handel instemmen.
Voor elk perceel dat 16 voet breed en 48 voet lang is, betalen wij slechts 6 deniers, op het feest van Ste Foy. Deze belasting is er ook wanneer de eigenaar verandert. Als de grond wordt verkocht, krijgen wij 1/12 van de verkoopprijs van de verkoper als belasting. Als deze belasting op een bepaalde datum niet is betaald, krijgen wij 6 sols, bovenop de verschuldigde belasting.
Wij of onze vertegenwoordigers stellen een boete vast voor brandstichting, of voor andere misdrijven die binnen deze stad worden gepleegd. Deze boetes worden vastgesteld volgens de gebruiken van het bisdom Agen.
Wanneer de vertegenwoordigers van onze stad met hun taken beginnen, beloven zij het zo goed mogelijk te doen. Ze beloven ook de wetten en gebruiken van deze stad te respecteren.
De consuls van de stad zullen elk jaar op de dag van Maria Hemelvaart worden vervangen. Wij of onze vertegenwoordiger zullen op die dag 6 katholieke consuls kiezen. Zij worden gekozen onder de inwoners van de stad. Wij kiezen degenen die ons het eerlijkst lijken en die het beste passen bij de behoeften van de gemeenschap en van ons. Deze consuls zullen in aanwezigheid van ons en onze vertegenwoordigers beloven ons goed te dienen, onze rechten te handhaven, het volk te besturen en zo goed mogelijk consul te zijn. Deze consuls zullen van niemand een vergoeding ontvangen voor wat zij doen, alleen omdat zij consul zijn. De gemeenschap zal als tegenprestatie beloven deze consuls te helpen en hen in alles te volgen. Onze soevereiniteit zal door deze maatregelen niet worden aangetast. De consuls zullen het recht hebben om straten, steegjes, fonteinen en bruggen te repareren. Samen met het consulaat van 24 personen, gekozen door de gemeenschap, zullen zij het geld van de burgers innen, om deze werken uit te voeren. Zij kunnen ook geld inzamelen voor werken van algemeen nut voor het volk.
Iedereen die de openbare straten en steegjes vervuilt met menselijke uitwerpselen zal worden gestraft door onze vertegenwoordiger of door de consuls.
Ieder die in de stad goederen of inkomsten heeft, zal op dezelfde wijze als de inwoners van de steden bijdragen aan het onderhoud van de stad. Dit geldt ook voor zijn opvolgers. Als hij weigert, kan onze vertegenwoordiger op verzoek van de consuls beslag leggen op zijn goederen. Geestelijken en andere bevoorrechten zullen hetzelfde doen voor de goederen die zij niet door erfenis hebben verkregen. Zij hebben een dergelijke verplichting niet voor de goederen die zij geërfd hebben. Zij kunnen bijdragen voor hun zuivere hart en goede wil.
Eetwaren van buiten de stad, die in de stad gebracht worden om verkocht te worden, mogen alleen op de markt verkocht worden, als ze van verder dan een halve liga komen. Wie deze regel niet naleeft, wordt beboet. De koper en de verkoper moeten elk 2 sous betalen voor de gerechtskosten. Buitenlanders die deze gewoonte niet kennen, hoeven niet te betalen.
Mensen die een inwoner slaan of mishandelen met hun vuist, hun handen of hun voeten, moeten 5 sols betalen voor juridische kosten, als deze voor de rechter is gebracht en er geen bloed is vergoten. Zij zijn ook verplicht de gewonde in een redelijke staat terug te brengen. Als er bloed is gevloeid, moet de aanvaller 20 sols betalen aan gerechtskosten, als de zaak voor de rechter is gebracht. Als hij een bijl, een knuppel, een steen of een baksteen heeft gebruikt, bedraagt de vergoeding 20 sols als er geen bloed is gevloeid. Als er wel bloed was en de zaak voor de rechter is gebracht, bedraagt de vergoeding 60 sols. Bovendien krijgt het slachtoffer een schadevergoeding.
Als iemand een moord heeft gepleegd, en schuldig is bevonden aan de dood van het slachtoffer, als het als moord kan worden beschouwd, zal hij worden gestraft door een vonnis van onze rechtbank, en zijn goederen zullen aan ons toekomen, nadat hij zijn schulden heeft betaald.
Wie beledigingen, verwijten of toespraken maakt die de gevoelens van een ander kwetsen, krijgt een boete van twee sols en een half, als de zaak voor de rechter komt. Hij moet ook een schadevergoeding betalen aan het slachtoffer. Wie dit doet voor onze vertegenwoordiger of de rechtbank moet 5 sol betalen.
Wie ons verbod overtreedt, of een garantie verbergt, wordt gestraft met 30 sols juridische kosten.
Wie het recht van een edelman steelt, krijgt een boete van 10 sols.
Volwassenen, mannen en vrouwen, die op heterdaad worden betrapt en een klacht krijgen van mensen van goede reputatie, of die het toegeven in een rechtbank, zullen elk 100 sols betalen aan gerechtskosten. Als alternatief hebben zij de keuze om naakt door de stad te lopen.
Wie met kwade bedoelingen een mes of zwaard trekt tegen een ander, moet 10 sols betalen aan justitie. Zij zullen ook de aangevallene herstellen.
Als iemand 's nachts of overdag een voorwerp steelt dat 2 sols of minder waard is, zal hij door de stad rennen met het voorwerp om zijn nek. Hij zal ook een boete van 5 sol betalen en het voorwerp teruggeven aan de eigenaar. Dit geldt niet voor fruit. Als het voorwerp meer dan 5 sol waard is, en het is de eerste overtreding, krijgt de persoon een boete van 60 sol. Als hij al eerder heeft gestolen, wordt hij veroordeeld door onze rechtbank. Als een dader is opgehangen wegens diefstal, en als de waarde van zijn bezittingen het toelaat, ontvangen wij 10 sols voor de gerechtskosten. Dit is, nadat zijn schulden zijn betaald. De rest zal als erfenis worden gegeven.
Wie de tuin, wijngaard of weide van een ander binnendringt en overdag fruit, hooi, gras of hout met een waarde van 12 deniers of minder steelt, krijgt een boete van 2 sols en een half. Hij zal dit betalen aan de consuls van de stad. Dit geld zal worden gebruikt voor de behoeften van de stad en voor reparaties. Als de goederen meer waard waren, zal de boete 10 sols bedragen. Wie 's nachts binnendringt en fruit, hooi of stro neemt, zal ons 30 sols betalen en de schade aan de eigenaar vergoeden.
Als een stuk vee, een koe of een os in de tuin, wijngaard of weide van iemand anders komt, betaalt de eigenaar 6 deniers aan de consuls. Voor een varken drie deniers, voor twee geiten één denier. Dit is exclusief herstelbetalingen aan de eigenaar van de tuin, wijngaard of weide.
Wie valse maten of gewichten gebruikt, betaalt 60 sols, als de overtreding kan worden bewezen.
Voor een klacht over schuld, een overeenkomst of een contract, en als het op de eerste dag wordt gemeld, zal ons niets worden betaald als de schuldenaar dit toegeeft zonder rechtszaak. Maar in de negen dagen daarna zal onze vertegenwoordiger de schuldeiser alles moeten laten terugbetalen, anders zal de schuldenaar een boete van twee en een halve sol moeten betalen voor zijn recht op gerechtigheid.
Voor een normale klacht met een rechtszaak, als iemand meer tijd vraagt, betalen ze ons, vijf sols voor recht, nadat het vonnis is gevallen.
Als iemand iets verkeerd doet en de vertegenwoordiger vertelt het hem nog dezelfde dag, zal hij een boete van tweeënhalf sol moeten betalen. De boete is voor de rechten van de rechter en de juridische kosten die de oppositie nodig heeft.
Onze vertegenwoordiger mag het geld van justitie pas ontvangen als de rechtszaak is afgerond en één partij heeft gewonnen.
Voor rechtszaken over huizen ontvangen wij na de uitspraak vijf sols.
Bij alle klachten gevolgd door een rechtszaak, zal de persoon die geklaagd heeft ons een boete van vijf sol moeten betalen als er niet genoeg bewijs is. De boete is voor de rechten van de rechter en de juridische kosten die de oppositie nodig heeft.
De markt zal op donderdag moeten zijn. Als een stier, een koe, een varken van meer dan een jaar door een buitenlander wordt verkocht, zal hij ons één denier betalen voor het droit de leude. Voor een ezel, een ezelin, een paard, een muilezel van meer dan een jaar, zal de verkoper ons twee deniers moeten geven voor het droit de leude. Onder deze leeftijd hoeft hij niets te betalen. Voor een ooi, een ram, een geit, zal hij één obole betalen. Voor een saumée (4 sesters) tarwe betaalt hij één denier. Voor een sester betaalt hij één denier. Voor een hémine betaalt hij één obole. Deze vergoedingen zijn voor het droit de leude en het meten. Voor een doos wordt niets geïnd. De glassnijder (iemand die glas snijdt), betaalt één denier of een snede gelijk aan één denier. Voor een saumée van metalen voorwerpen of wol zal de verkoper twee deniers betalen. Voor schoenen, ketels, vuurpotten, koekenpannen, trillen, potten, messen, zeisen, gezouten vis en andere elementaire zaken betaalt de buitenlandse koopman twee deniers. Voor een saumée en voor een manlading voorwerpen zal hij één denier betalen. Voor een saumée van vazen en potten is het één denier. Voor een man zijn lading van deze voorwerpen is het ook één denier.
Wij houden beurzen op bepaalde dagen. Elke buitenlandse handelaar zal een in- en uitstapvergoeding moeten betalen. Ze zullen ook betalen voor het recht om in de stad te zijn, vier deniers per man. Voor zijn artikelen, één denier. Voor de gekochte artikelen voor thuisgebruik hoeft de koper geen belasting te betalen.
Elke inwoner mag een oven laten bouwen in zijn Faubourg. Voor elke oven, of het nu is om brood te bakken om te verkopen of om aan je buurman te geven, krijgen we twaalf deniers per week voor de droits d'oublies.
Handelingen van de notarissen van de stad hebben dezelfde waarde als elke andere openbare handeling.

Deze vrijheden en gebruiken worden door ons goedgekeurd met alle en elk van de bovenstaande artikelen, zolang de wet ons dit toestaat. Als eeuwig getuigenis van wat wij doen, bevestigen wij onze zegel aan deze. Gedaan te Vincennes, in juni, in het jaar des Heren 1256.

Latere ontwikkelingen

Een aantal bastides was succesvol en bestaat nog steeds. Vele andere zijn mislukt, en het grootste deel van hun bevolking heeft ze verlaten.

De bastides kenden drie stadia van ontwikkeling of verandering:

Veel bastides kwamen niet van de grond en verdwenen, omdat er geen nieuwe mensen kwamen wonen. De bastides die zijn overgebleven zien een economische groei die de organisatie van Zuidoost-Frankrijk verandert.
Tijdens de Honderdjarige Oorlog zijn de bastides die overblijven gedwongen stadsmuren te bouwen om zich te verdedigen. Degenen die dat niet doen, verdwijnen tijdens de oorlog van de kaart. Na het einde van de oorlog is er weer welvaart. De positie van de bourgeoisie wordt versterkt. Er worden langeafstandswegen aangelegd en de bastides langs deze wegen profiteren enorm.
In de 19e en 20e eeuw verlieten de mensen het platteland om naar de steden te trekken. In deze tijd worden bastides opnieuw getest, en sommige verdwijnen.

Afbeeldingen

· Carcassonne (Medieval city and bridge)

Carcassonne (middeleeuwse stad en brug)

· Arcades of Mirepoix

Arcades van Mirepoix

Cordes-sur-Ciel

· Another one from Cordes sur Ciel

Nog een van Cordes sur Ciel

· Inner city of Cordes sur Ciel

Binnenstad van Cordes sur Ciel

· Arcades in Montauban

Arcades in Montauban

· Place Nationale (former market square) in Montauban

Place Nationale (voormalig marktplein) in Montauban

· Domme seen from the sky

Domme gezien vanuit de lucht

Gerelateerde pagina's

Lijst van bastides

Leesvoer

Engelse werken

Randolph, Adrian (juni 1995). De Bastides van Zuidwest-Frankrijk. The Art Bulletin. pp. 290-307.
Bentley, James (1994). Vestingsteden van Frankrijk: De bastides van de Dordogne en Aquitaine. Tauris Parke. ISBN 1850436088.

Franse werken

- BERESFORD, Maurice, "Les villes nouvelles du Moyen Age", Cahiers du CEB, Villefranche-de-Rouergue, Éd. du Centre d'Étude des Bastides, Imp. Grapho 12, 1994, n°2, p. 35 ; 1996, n°3, p. 41, 1998, n°4, p. 60, 2000, n°5, p. 79.

- BERNARD, Gilles, "Géographie des bastides", Cahiers du CEB, Villefranche-de-Rouergue, Éd. du Centre d'Étude des Bastides, Imp. Grapho 12, 1992, n°1, p. 16-30.

- BERNARD, Gilles, L'aventure des bastides du Sud Ouest, Toulouse, Privat, 1993, 160 blz.

- BERNARD, Gilles, Les bastides du Sud-Ouest, Toulouse, Diagram, Impr. Bouquet, 1990, 40 p. : ill. coul., couv. ill. coul., 23 cm.

- Bastides méridionales, Actes du stage de Grenade (17-19 maart 1986) animé par Claude Rivals de l'Université de Toulouse-le Mirail, publié avec le concours des Amis des Archives de la Haute-Garonne, Archives Vivantes, Mémoires des Pays d'Oc, 1986, pp. 9-16.

- BERTHE Maurice, "Quelle a été la première des bastides? ", Sempre los camps auràn segadas resurrgantas. Mélanges offerts à Xavier Ravier, Études réunies par Jean-Claude Bouvier, Jacques Gourc et François Pic, Toulouse, Université de Toulouse-le Mirail, coll. Méridiennes, p. 599-608.

- BERTHE, Maurice, "Les territoires des Bastides : terroirs d'occupation ancienne ou terroirs de colonisation nouvelle", Annales du Midi (Cadres de vie et société dans le Midi médiéval. Hommage à Charles Higounet), 1990, vol. 102, n°189-190, p. 97-108.

- CALMETTES Claude (Agence), Le bâti ancien en bastide, coll. Connaissance de l'habitat existent, E.D.F., 1986, 134 p.

- CALMETTES, Claude, "L'importance des bastides aujourd'hui", In Cahiers du CEB, Villefranche-de-Rouergue, Éd. du Centre d'Étude des Bastides, Imp. Grapho 12, 1992, N°1, p. 52 en volgende.

- CALMETTES, Claude, "Les bastides en question : l'heure de vérité", Permanences et actualités des bastides, Colloque de Montauban, 14-16 mai 1987, Cahiers de la Section française de l'ICOMOS, Paris, Copédith, oct. 1988, pp. 37-45.

- COSTE Michel, Afin de planter des vignes ... Essai sur la floraison des bastides et autres petites villes médiévales du bassin aquitain (XIIIe -XIVe siècles), Coll. Méridienne, Université de Toulouse II-le Mirail, 2006, 143 blz.

- CURIE-SEIMBRES, A., Essai sur les villes fondées dans le sud-ouest de la France aux XIIIe et XIVe siècles sous le nom générique de bastides, Toulouse, 1880, 424 p.

- DIVORNE F., GENDRE B., PANERAI Ph., Les bastides d'Aquitaine, du Bas-Languedoc et du Béarn : essai sur la régularité, Bruxelles, Éd. AAM, 1985, 128 p.

- HAUTEFEUILLE Florent, "La fondation des villes neuves dans le sud-ouest de la France au 12e siècle : du bourg central au bourg mercadier", Les petites villes du sud-ouest de l'antiquité à nos jours, Actes du colloque d'Aiguillon -mai 200-, Revue de l'Agenais, 131e année, n°1, janv-mars 2004, p. 69-87.

- HIGOUNET Charles, "Les anciennes bastides du Sud-Ouest de la France", L'Information Historique, 1946, p. 28-35.

- HIGOUNET Charles, "Bastides et frontières", Le Moyen Age, 1948, t. LIV.

- HIGOUNET, Charles, "Les bastides du Sud-Ouest", Le Moyen Age, 1948.

- HIGOUNET Charles, "La frange orientale des bastides", Annales du Midi, Toulouse, Privat, 1948-1949, t. LXI, p. 359-367.

- HIGOUNET Charles, "Villeneuves et bastides désertées", Villages désertés et histoire économique (XI-XVIIIe siècle), Les hommes et la terre-IX- École pratique des Hautes Études, Parijs, S.E.V.P.E.N., 1965, p. 253-265.

- HIGOUNET Charles, "Nouvelle approche sur les bastides du Sud-Ouest aquitain", Revue Urbanisme, Parijs, 1967, n°101, p. 32-35.

- HIGOUNET Charles, "Les villeneuves du Piémont et les bastides de Gascogne (XIIe-XIVe siècles)", Compte-Rendus de l'Acad. des Inscr. et Belles Lettres, Parijs, 1970, p. 130-139.

- HIGOUNET Charles, "Paysages et Villages neufs du Moyen Age", recueil d'articles, Bordeaux, 1975, 492 p.

- HIGOUNET Charles, "Les bastides en question", Revue Urbanisme, Paris, n°173-174, Parijs, 1979, p. 6-10.

- HIGOUNET Charles, "La place dans les bastides médiévales", Plazas et sociabilité en Europe et Amérique latine, Publications de la Case de Velázquez, sér. Recherches en Sciences Sociales, Parijs, fasc. VI, 1982, p. 119

- HIGOUNET, Charles. Villes, sociétés et économies médiévales / Recueil d'articles de Charles Higounet, Talence, Institut d'histoire, Université de Bordeaux III, Fédération historique du Sud-Ouest, 1992, 600 p. : ill., couv. ill. en coul., 28 cm + addendum.

- LAURET, Alain, MALEBRANCHE, Raymond, SERAPHIN, Gilles, Bastides, villes nouvelles du Moyen Age, Cahors, Éd. Études et Communication, 1988, 296 blz.

- PUJOL, Florence, "L'élaboration de l'image symbolique de la bastide", Annales du Midi, vol. 103, n° 195, juil-sept 1991, pp. 345-367, 3 ill.

- SAINT-BLANQUAT, Odon (de), "Qu'est-ce qu'une bastide ? ", Cahiers du C.E.B., Villefranche-de-Rouergue, Éd. du Centre d'Étude des Bastides, Imp. Grapho 12, 1992, n°1, p. 6-15.

- SAINT-BLANQUAT, Odon de, " Comment se sont créées les bastides du Sud-Ouest de la France? ", Annales Economies, sociétés, civilisations, 1949, p. 278-289.

- VERNEILH PUYRAZEA, Baron G. de, "Sur les bastides du Midi de la France", Congrès Scientifique de France, Bordeaux, 1861, t. II.

- Les Cahiers du Centre d'Étude des Bastides, Info bastide en La Gazette des Bastides, Publications du Centre d'Étude des Bastides, association loi 1901, 12200 Villefranche de Rouergue.

Vragen en antwoorden

V: Wat is een bastide?

A: Een bastide is een vestingstad die vooral in het zuiden van Frankrijk werd gebouwd tijdens de middeleeuwen.

V: Wanneer werden de meeste bastides gebouwd?

A: De meeste bastides werden gebouwd tussen 1229 en 1373, tussen de Albigenzen-kruistocht en de Honderdjarige Oorlog.

V: Hoeveel bastides zijn er vandaag de dag?

A: Er bestaan vandaag de dag nog ongeveer 400 bastides.

V: Wat hebben de meeste bastides gemeen?

A: De meeste bastides hebben een centraal plein, een rechthoekig stratenplan, en huizen met arcades op hun marktpleinen.

V: Waar lagen deze steden meestal?

A: Bastides werden meestal gebouwd op plaatsen die gemakkelijk te verdedigen waren, zoals de top van een heuvel of op een vlakte.

V: Zijn er bekende voorbeelden van overgebleven bastides?

A: Ja, twee bekende overgebleven voorbeelden van bastides zijn Carcassonne en Andorra la Vella.