Lijst van dierlijke phyla

Phyla

Grote groepen in groot formaat.

Ecdysozoa

• Nematoda: de ronde wormen. Voor puristen heeft de naam Nemata prioriteit. Ondanks hun vrij beperkte lichaamsvorm is dit een groot fyllum, met enorme aantallen in elke denkbare habitat. "Er zijn meer dan 15.000 soorten beschreven, van naar schatting een miljoen levende soorten". ^p90 Nematoden omvatten zowel vrijlevende als parasitaire soorten van planten en dieren, waaronder de mens. Van hun grote aantal soorten zijn de meeste waarschijnlijk parasieten. Nematoden zijn een van de weinige levensvormen waarin elke soort een gedefinieerd aantal cellen heeft.
• Nematomorpha: kleine groep aaltjesachtige parasieten. Ze brengen hun larvenstadium door in de lichaamsholte van geleedpotigen. Het volwassen stadium is vrij, maar niet voedend, hoewel het enkele maanden kan leven. Ongeveer 250+ soorten. ^p85
• Priapulida of Priapula: klein phylum van 18 soorten, met een groot voorstuk dat terug in de lichaamsholte kan worden getrokken en geëxtrudeerd om te voeden. De grotere soorten zijn carnivoren, die een prooi in beslag nemen. De Burgess Shale fauna uit de Cambrium laat zien dat de levende soorten slechts een overblijfsel zijn van een ooit veel grotere groep. ^p358
• Kinorhyncha: een ander klein fyllum met een introvert die aan het eind een mond draagt als hij wordt verlengd... ^p97 Twee groepen, beschreven als klassen in Sørensen. Er zijn 270 soorten beschreven en er worden er nog veel meer verwacht.
• Loricifera: een nieuw phylum, ontdekt in de jaren '70. Ze zijn microscopisch, 100-485μm; ~100 soorten. Ze hebben een exoskelet dat een lorica wordt genoemd, en een introvert die in de stam kan worden teruggetrokken. Ze leven op de bodem van de waterkolom, vastgehecht aan grind. Drie soorten leven volledig zonder zuurstof. Nu 37 beschreven soorten, in negen geslachten.
• Onychophora: de fluwelen wormen. Slechts 110 soorten uit twee families, ze zijn verwant aan de geleedpotigen.
• Arthropoda: veruit het grootste phylum. Een recente schatting van het aantal geleedpotigen op aarde is 3,7 miljoen soorten. Het omvat dieren met beweegbare ledematen en een exoskelet van chitine. Er zijn veel meningen over de indeling. Een indeling die in verschillende teksten voorkomt is: Superphylum Arthropoda: Phyla Chelicerata, Crustacea, Uniramia (Insecten + Myriapoda). ^p61 Als Geleedpotige wordt gerangschikt als een phylum, worden zijn onderverdelingen gerangschikt als Subphyla:

• Trilobitomorpha: de trilobieten, Cambrium tot Permian.
• Chelicerata. Klassen Arachnida: de spinnen, de mijten, de schorpioenen. Xiphosura: degenkrab Limulus. Pycnogonida: de zeespinnen. Eurypterida: zeeschorpioenen (uitgestorven). 63.000 soorten beschreven. ^p179
• Myriapoda. Klassen: Chilopoda: duizendpoten. Diplopoda: miljoenpoten. Symphyla en Pauropoda: kleine groepen. ~3000 soorten. ^p187
• Hexapoda. Twee klassen van enorm verschillende grootte. Insecten: de insecten; ^p196 overweldigend de meest voorkomende landdieren, met naar schatting 1,5 tot 3 miljoen soorten in ongeveer 30 orders. Apterygota zijn de vleugelloze insecten. Bij de ontwikkeling van insecten zijn vele soorten larven betrokken, zowel aquatische als terrestrische en bijna altijd ook metamorfose. De andere klasse, de Entognatha, bestaat uit drie kleine groepen.
• Crustacea. Klassen: Branchiopoda: pekelkreeftjes. Cephalocarida: hoefijzergarnalen. Maxillopoda: zeepokken, visluizen. Ostracoda: zaadgarnalen. Malacostraca: kreeften, krabben, garnalen. Remipedia: een groep van blinde ondergrondse schaaldieren, wereldwijd verspreid, maar beperkt tot de aquifers aan de kust. De eerste larve is meestal een nauplius, die kan worden gevolgd door andere larvenstadia.

• Tardigrada: 'Waterberen'. 700 soorten microscopische dieren uit vochtige of aquatische leefgebieden. Structuur is constant: kop, vier segmenten, elk met twee poten. Aardse soorten zijn aangepast om te overleven in extreme omstandigheden.

Lophotrochozoa

• Sipuncula: 150 soorten, geen bepaald fossiel record. Kleine, buisvormige zeedieren met een lang tentakelachtig voorstuk dat naar binnen of naar buiten kan worden getrokken. De mond is omgeven door een ring van korstmossen. Heeft pelagische larven.
• Mollusca: een groot fyllum naar aantal soorten en naar verscheidenheid aan lichaamsvormen; grotendeels aquatisch. Zeer belangrijk fossielenbestand uit de Beneden-Cambrium. Een belangrijke bron van voedsel voor de mensheid, de tweede alleen voor vissen. Verbonden door hun mantel, de gespierde 'voet', de radula (tandenband), en (voorouderlijk) door de schelp. Het aantal levende soorten wordt geschat op 50.000 tot 150.000. Klassen: lagere klassen zijn de Aplacophora, Monoplacophora en Polyplacophora. De belangrijkste klassen zijn de Maagpotigen, Koppotigen, Tweekleppigen en Schelpdieren. Een vertrouwdheid met de tweekleppige evolutie is waardevol voor het identificeren van strata, zo gewoon zijn hun fossielen. Larven zijn trochoforen; of veligers (veel buikpotigen & tweekleppigen); glochidium (sommige zoetwater tweekleppigen).
• Annelida: belangrijk phylum van zowel aquatische als terrestrische gesegmenteerde wormen. Minstens 15.000 levende soorten. Fossiel record zwak, evolutionaire geschiedenis niet goed bekend. Klassen: Polychaeta (zeewormen), Oligochaeta (aardwormen), Hirudinea (bloedzuigers). Larven zijn trochoforen of nectochaeta.
• Bryozoën, ook bekend als de Ectoprocta: een aquatisch phylum met een enorm fossielenbestand (een van de meest voorkomende in het Palaeozoïcum). Nog steeds vrij algemeen, hoewel weinig bekend bij het publiek. Er zijn nu 5000 soorten, waarvan de meeste kalkskeletten bouwen. Ze zijn bijna allemaal koloniaal, en al hun zooiden zijn klonen.
• Phoronida: Een heel klein phylum, met 12 soorten. Leeft op de zeebodem (benthisch), bouwt chitinese buizen bedekt met modder of zand of boort zich in kalkhoudend gesteente. Meestal hebben ze hoornschoenvormige lophophoren met gecilieerde tentakels.
• Nemertea of Nemertini: platte, niet gesegmenteerde lintwormen, meestal in het water. Ze worden ook wel Rhynchocoela of snuitwormen genoemd. Ongeveer 1400 soorten. Er zijn meldingen van extreem lange lintwormen, onbevestigd. Larven zijn pilidiums.
• Platyhelminthes: de platwormen. Klassen: Turbellaria: vrijlevende en aquatische (4.500 soorten); Trematoda: parasitaire wormen van weekdieren en gewervelde dieren (~1500 soorten); Cestoda: lintwormen, parasitair in het spijsverteringskanaal van gewervelde dieren (3400 soorten); Monogenea: ectoparasieten op de kieuwen en de huid van vissen (1100 soorten). De larve van Müller is kenmerkend voor de vrijlevende soorten, maar in de parasitaire groepen kan de ontwikkeling direct zijn.
• Rotifera: de rotiferen. De rotiferen (2200 soorten) bevinden zich overal in voorbijgaande bassins en in zee- en zoetwater. De ring van cilia's die de monding omcirkelen en de beschermende lorica zijn kenmerkend. Het phylum omvat nu ook de Acanthocephala, parasitaire doornstruikwormen.
• Brachiopoda: de lampschalen, met een enorm fossiel record dat teruggaat naar de Cambrium. 12.000 soorten, waarvan er nog 350 leven (of 100 volgens Clarkson). ^p158 Ze lijken nogal op tweekleppigen, en ze hebben wel een boven- en onderstuk aan de schelp. Hun interne organisatie is echter heel anders. ^p395 Ze waren de dominante inlandse fauna (infauna) van het Palaeozoïcum, maar werden sterk gereduceerd door de twee belangrijkste uitstervende gebeurtenissen, de P/Tr en K/T. Tweekleppige weekdieren namen hun kusthabitat in het Mesozoïcum over, en sindsdien zijn de brachiopoden beperkt tot dieper water, op een handvol soorten na.
• Entoprocta: Een klein phylum (150 soorten) van benthische sessiele zeedieren.
• Gastrotricha: een ander phylum van kleine waterdieren, met ongeveer 700 soorten. Ze zijn tweezijdig met een volledige darm. Ze zijn bedekt met cilia, en hebben twee terminale klieren. De ene klier scheidt cement af, de andere lost het op. Ze hebben een korte levensduur van enkele dagen.

Deuterostomie

• Xenacoelomorpha: Een groep mariene benthische wormen bestaande uit 3 hoofdlijnen gedefinieerd door een blinde darm, een netvormig zenuwstelsel, en een gebrek aan nefriden. De positie van deze groep op de levensboom wordt momenteel besproken als de zustergroep van alle andere Bilateria of als zuster van alle andere Deuterostomia.

• Xenoturbellida: Benthische zeewormen, vaak te vinden in de diepe zee, maten tussen 2-20cm.
• Acoela: zeer kleine zeewormen (meestal minder dan 2 millimeter lang) die worden aangetroffen in mariene en brakke wateren die meestal in het benthos leven.
• Nemertodermatida: kleine zeewormen. ~11 beschreven soort. Nauw verwant aan Acoela, maar verschillen in dat in tegenstelling tot Acoela, ze hebben een permanente darm holte

• Echinodermata: Een van de belangrijkste mariene phyla, met radiale symmetrie. 17.000 levende soorten, die allemaal in de oceaan leven, meestal op de zeebodem. Dit is het grootste phylum dat volledig marien is. De belangrijkste klassen zijn vrij bekend. De Crinoïden zijn 'zeelelies', een overblijfsel van een ooit grote clade; de Asterozoa zijn de zeesterren, grote roofdieren van de schelpdieren, en de broze sterren. De Echinozoa zijn de zee-egels, zanddollars en de zeekomkommers. Er zijn ook enkele uitgestorven groepen. Het fossielenbestand van de Echinoderm is uitgebreid. De larven zijn gevarieerd en planktonisch: pluteus (stekelhuidigen); dipleurula, dan bipinneria; dan brachiolaria (zeesterren); ophiopluteus (broze sterren); doliolaris (zeekomkommers).
• Hemichordata: De naaste verwanten van de Chordates, drie groepen die in de meeste moderne taxonomieën zijn samengebracht.

• Enteropneusta: de eikelwormen. Een kleine, welomschreven groep met 70 zeedieren. Familieleden van de snoeren.
• †Graptolieten: fossiele koloniale dieren.
• Pterobranchia: een kleine subpool van twee of drie mariene groepen die gewoonlijk buizen bouwen en kleine kolonies op de zeebodem vormen. Ze hebben een lang fossielenbestand. Dierentuinen dragen prominente gecilieerde tentakels.

• Chordata: het phylum dat de gewervelde dieren bevat. Net als bij de Arthropoda beschouwen sommige taxonomen dit als een Superphylum, met drie phyla. Hier heeft de chordata drie subfylla:

• Urochordata: de tunieken.
• Cephalochordata: de lancelaten, zoals de voormalige Amphioxus.
• Craniata of Vertebrata: de gewervelde dieren. Ongeveer 60.000 soorten herkend. De term gewerveld dier sluit nu meestal de prikker en slijmprikken uit, die onder de bredere term craniate vallen.

Andere Bilateria phyla

• Cycliophora: een onlangs ontdekte groep kleine dieren die leven op kreeften. Een geslacht en drie soorten tot nu toe.
• Gnathostomulida: kaakwormen, een klein phylum van kleine zeedieren (100 soorten). Hermafrodiet, leeft in een modderige benthische omgeving, en eet met zijn kaak deeltjes in het landschap.
• Chaetognatha: pijlwormen. Slechts ongeveer 120 soorten, maar enorme aantallen in het plankton; sommige zijn benthisch. Het zijn roofdieren, tot 12 cm lang. Ze gebruiken een neurotoxine om hun prooi te bedwingen.
• Orthonectida: een klein phylum van parasieten van mariene ongewervelde dieren.

Niet-Bilateria

• Cnidaria: een groot phylum, met een uitgebreid fossielenbestand. 10.000 levende soorten. Aquatische, voornamelijk mariene, vijf klassen:

• Anthozoën (zeeanemonen, koralen)
• Scyphozoën (echte kwallen)
• Cubozoa (doosgelei)
• Staurozoa (gestalkte kwallen).
• Hydrozoën: de hydroïden

• Placozoa: Twee beschreven soorten: Trichoplax adhaerens, ontdekt in 1883 en ``Hoilungia hongkongensis```. Kleine, ongeveer 2mm, aquatische, eet bacteriën en eencellige algen & protozoa.

• Ctenophora: kamgelei. ~200 beschreven soorten, Aquatic, alle mariene, meestal transparant met acht kammenrijen van gesmolten koriander. Meestal pelagisch, maar verschillende benthische soorten.

• Porifera: sponzen. 5000 soorten, aquatische voornamelijk mariene, maar verschillende zoetwatersoorten, Hebben gekraagde cellen met lange korstmossen. Sessiel, hebben celdifferentiatie. Skelet zijn van spongine, of zijn kalkhoudende CaCO3, of siliciumdioxide.

Reflecties

Minstens 21 phyla zijn uitsluitend aquatisch, met verschillende andere in quasi-aquatische habitats op het land. Geen enkele is volledig landelijk. Dit getuigt van het belang van water voor het leven, en voor de zee in het bijzonder. Het is vrij zeker dat alle phyla in de zee of in ieder geval in het water zijn ontstaan. De meesten maakten hun eerste optreden in het Cambrium, of in de Ediacaran. De meeste zachtaardige phyla hebben weinig fossielen achtergelaten.

Phyla kan worden gegroepeerd op basis van bewijs over hun evolutionaire relaties. In bovenstaande lijst zijn soortgelijke groepen samengevoegd.

Dit soort megataxonomie wordt steeds overtuigender naarmate de DNA-sequentieanalyse door de fylla gaat. Sommige volledig fossiele groepen worden nog steeds geplaatst waar ze op de anatomie en de commonsense staan in plaats van op hard moleculair bewijs. De trilobieten zijn een goed voorbeeld. Hun positie in de Arthropoda is gebaseerd op niet veel meer dan hun bilaterale symmetrie en een exoskelet. Deze groeperingen worden verder besproken in de verwijzingen naar deze pagina.

Sorteertafel

Deze tafel heeft het voordeel dat hij te sorteren is. De terminologie verschilt op plaatsen van de bovenstaande beschrijvingen. Door alleen levende soorten voor de meeste phyla op te sommen, zijn ook de soorten met enorme fossielen (zoals Bryozoën en Brachiopoden) lager in de orde, ondanks het feit dat ze belangrijke aquatische vormen waren in het Palaeozoïcum.

Groepen die vroeger als phyla werden gerangschikt

Deze lijst is bedoeld om u te helpen bij het lezen van oudere literatuur die mogelijk verouderde termen gebruikt.